W prowincjonalnym mieście na ziemiach zachodnich. O Prokuraturze Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli (1945–1950)

Karol  Siemaszko

W prowincjonalnym mieście na ziemiach zachodnich. O Prokuraturze Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli (1945–1950)

Publication date: 22.06.2021

Cracow Studies of Constitutional and Legal History, Volume 14 (2021), Volume 14, Issue 2, pp. 205 - 219

https://doi.org/10.4467/20844131KS.21.014.13522

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

W prowincjonalnym mieście na ziemiach zachodnich. O Prokuraturze Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli (1945–1950)

Abstract

In a Provincial City in Western Poland. Concerning the Prosecutor’s Office of the District Court in Głogów with Its Seat in Nowa Sól (1945–1950)

After World War II, a number of territories that had belonged to Germany before 1945 were incorporated into those of the Polish state. The change of borders resulted in the need to build structures of the Polish judiciary and prosecutor’s offices in these territories. This article is devoted to describing the functioning of the Prosecutor’s Office of the Regional Court in Głogów with its seat in Nowa Sól. The history of this office is an example of how prosecutors’ offices operated in difficult post-war conditions in the recovered territories, as well as of relations between the prosecutors’ offices and other public authorities such as the Citizens’ Militia or the judiciary.

Keywords

Prosecutor’s Office, Recovered Territories, judicature; Głogów, prokuratura, Ziemie Odzyskane, sądownictwo powszechne

Prosecutor’s Office, Recovered Territories, judicature

References

Download references

Źródła archiwalne

Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Protokół wizytacji Prokuratury Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli, Archiwum Państwowe we Wrocławiu odbytej w dniach 27 V do 2 VI 1947 r. przez Wiceprokuratora Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu Wojciecha Czowickiego, sygn. akt 82/940/1/51 [APWr, prot. wiz., 82/940/1/51].

Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Sprawozdanie z dorywczej kontroli Prokuratury Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli odbytej w dniach 5 i 6 maja 1949 r., sygn. akt 82/940/1/51 [APWr., spr. z dor. kontr., 82/940/1/51].

Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Pismo wiceprokuratora Jana Bednarzaka z 30 czerwca 1949 r., sygn. akt 82/940/1/51 [APWr, pismo J.B., 82/940/1/51].

Archiwum Państwowe we Wrocławiu. Pismo do podprokurator M. Zawartko z lipca 1949 r., sygn. akt 82/940/1/51 [APWr , pismo do M.Z., 82/940/1/51].

Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, Akta prezydialne Prokuratury Wojewódzkiej w Zielonej Górze, sygn. akt 89/1045/58 [APZg, akta prez., 89/1045/58].

Źródła prawne

Gerichtsverfassungsgesetz vom 27. Januar 1877 (Reichsgesetzblatt, 41).

Gesetz, betreffend die Errichtung der Oberlandesgerichte und der Landgerichte vom 4. März 1878 (Gesetz-Sammlung für die Königlichen Preussischen Staaten, 19. März, 1878, nr 12).

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 marca 1928 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. 1939 nr 8 poz. 44).

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 lutego 1928 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. 1932 nr 102 poz. 863).

Rozporządzenie prezydenta Rzeczypospolitej z 11 lipca 1932 r. Kodeks karny (Dz.U. 1932 nr 60 poz. 571).

Dekret z dnia 12 września 1944 r. o specjalnych sądach karnych dla spraw zbrodniarzy faszystowsko-hitlerowskich (Dz.U. 1944 nr 4 poz. 16).

Dekret z dnia 30 października 1944 r. o ochronie Państwa (Dz.U. 1944 nr 10 poz. 50).

Dekret z dnia 16 listopada 1945 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa (Dz.U. 1946 nr 53 poz. 300).

Dekret z dnia 16 listopada 1945 r. o postępowaniu doraźnym (Dz.U. 1945 nr 53 poz. 301).

Dekret z dnia 16 listopada 1945 r. o utworzeniu i zakresie działania Komisji Specjalnej do walki z nadużyciami i szkodnictwem gospodarczym (Dz.U. 1945 nr 53 poz. 302).

Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o wyjątkowym dopuszczaniu do obejmowania stanowisk sędziowskich, prokuratorskich i notarialnych oraz do wpisywania na listę adwokatów (Dz.U. 1946 nr 4 poz. 33).

Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego (Dz.U. 1946 nr 5 poz. 46).

Dekret o zmianie dekretu z dnia 16 listopada 1946 r. o utworzeniu i zakresie działania Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym (Dz.U. 1946 nr 23 poz. 149).

Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższy Trybunale Narodowym (Dz.U. 1946 nr 5, poz. 45).

Dekret z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa (Dz.U. 1946 nr 30 poz. 192).

Dekret o zmianie dekretu z dnia 16 listopada 1946 r. o utworzeniu i zakresie działania Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym (Dz.U. 1946 nr 23 poz. 149).

Ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. o Prokuraturze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1950 nr 38 poz. 346).

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 czerwca 1949 r. o utworzeniu Sądów Apelacyjnych w Białymstoku, Gdańsku, Kielcach, Łodzi, Olsztynie, Rzeszowie, Szczecinie i Wrocławiu oraz o ustaleniu okręgów Sądów Apelacyjnych (Dz.U. 1949 nr 36 poz. 270).

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 lipca 1950 r. o utworzeniu Sądów Apelacyjnych w Koszalinie, Opolu i Zielonej Górze oraz o ustaleniu okręgów Sądów Apelacyjnych w Bydgoszczy, Katowicach, Kielcach, Łodzi, Olsztynie, Poznaniu i Warszawie (Dz.U. 1950 nr 28 poz. 265).

Źródła drukowane

Jahrbuch der preussischen Gerichtsverfassung, t. XX, Berlin 1892.

Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947.

Wykaz sądów i prokuratur R.P., Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości 1945 nr 1, 12–24.

Opracowania

Bednarzak, Jan. „Pierwsze lata w Prokuraturze. Na «dzikim» zachodzie”. Gazeta Prawnicza 5 (1984): 8.

Charłampowicz, Jan. „Dzieje organizacji sądownictwa na Ziemi Lubuskiej od XVIII do XX wieku”. Prace Lubuskiego Towarzystwa Naukowego. Komisja Prawa VI, z. 1 (1968): 5–33.

Drogoń, Andrzej. „Prokuratura w okresie kształtowania ustroju po II wojnie światowej w Polsce (1944–1950). Podstawy prawne, polityka, praktyka”. W Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie – idee – prawo, red. Adam Lityński i Piotr Fiedorczyk, 826–41. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2003.

Eichstaedt, Krzysztof. „Ponownie na temat sędziego śledczego”. Prokuratura i Prawo 1 (2005): 98–114.

Fąfera, Stanisław. Zarys historii prokuratury okręgu zielonogórskiego 1950–2005. Zielona Góra: Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze, 2005.

Jakubowski, Grzegorz. Sądownictwo powszechne w Polsce w latach 1944–1950. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2002.

Krzyżaniak, Zbigniew. „Osiągnięcia gospodarcze i kulturalne województw zielonogórskiego”. Przegląd Zachodni, 11–12 (1954): 402–24.

Lichwa, Andrzej. „Prokuratura Sądu Okręgowego w Kłodzku 1955–1950”. Acta Erasmiana. Z badań nad prawem i administracją 7 (2014): 353–66.

Lityński, Adam. O prawie i sądach początków Polski Ludowej. Białystok: Temida, 1999.

Lityński, Adam. „O prokuraturze, prokuratorze i procedurze (1944–1950) uwag kilka”. W Zasady procesu karnego wobec wyzwań współczesności. Księga ku czci profesora Stanisława Waltosia, red. Janina Czapska, Andrzej Gaberle, Andrzej Światłowski i Andrzej Zoll, 143–53. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 2000.

Lityński, Adam. Historia prawa Polski Ludowej. Warszawa: LexisNexis, 2005.

Machnikowska, Anna. Wymiar sprawiedliwości w Polsce w latach 1944–1950, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2008.

Materniak-Pawłowska, Małgorzata. „Prokuratura II Rzeczypospolitej w świetle obowiązującego ustawodawstwa”. Studia Iuridica Lubliniensa 25, nr 3 (2016): 659–74.

Ozga-Świetlik, Ewa. „Zarys historii lubuskiego wymiaru sprawiedliwości”. Studia Zielonogórskie 11 (2005): 149–59.

„O czystość aparatu sądowo-prokuratorskiego”. Demokratyczny Przegląd Prawniczy 12 (1949): 1–2.

Siemaszko, Karol. W trudnym okresie odbudowy państwa. Tak zwany mały kodeks karny w świetle orzecznictwa Sądu Okręgowego w Krakowie w latach 1946–1950. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2015.

Siemaszko, Karol. „Trudne początki. Organizacja Sądu Okręgowego w Zielonej Górze w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej”. Czasopismo Prawno-Historyczne LXVIII, z. 2 (2016): 183–98.

Szafraniec, Tomasz. „Organizacja sądownictwa powszechnego na Ziemi Lubuskiej w latach 1945–1975”. Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny 26 (2019): 213–54.

Zaradny, Ryszard. Władza i społeczność Zielonej Góry w latach 1945–1975. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2009.

Information

Information: Cracow Studies of Constitutional and Legal History, Volume 14 (2021), Volume 14, Issue 2, pp. 205 - 219

DOI: https://doi.org/10.4467/20844131KS.21.014.13522

Article type: Original article

Titles:

Polish:

W prowincjonalnym mieście na ziemiach zachodnich. O Prokuraturze Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli (1945–1950)

English:

In a Provincial City in Western Poland. Concerning the Prosecutor’s Office of the District Court in Głogów with Its Seat in Nowa Sól (1945–1950)

Authors

Karol Siemaszko

https://orcid.org/0000-0002-9241-7094

Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim

Published at: 22.06.2021

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Karol Siemaszko (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 994

Number of downloads: 744

<div id="cke_pastebin"> In a Provincial City in Western Poland. Concerning the Prosecutor’s Office of the District Court in Głogów with Its Seat in Nowa Sól (1945–1950)</div>

Download xml