“This General Diet Has Begun Without a Beginning and Has Ended without an end”. So-called ‘Pacification’ General Diet in 1698 and its Meaning in the Context of liberum veto Evolution
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTE„Seym ten bez początku zaczął się, bez końca kończy się”. Sejm pacyfikacyjny z 1698 r. i jego znaczenie w kontekście ewolucji liberum veto
Publication date: 28.06.2019
Cracow Studies of Constitutional and Legal History, Volume 12 (2019), Volume 12, Issue 2, pp. 185 - 203
https://doi.org/10.4467/20844131KS.19.007.10668Authors
„Seym ten bez początku zaczął się, bez końca kończy się”. Sejm pacyfikacyjny z 1698 r. i jego znaczenie w kontekście ewolucji liberum veto
“This General Diet Has Begun Without a Beginning and Has Ended without an end”. So-called ‘Pacification’ General Diet in 1698 and its Meaning in the Context of liberum veto Evolution
The article presented is devoted to an interesting episode from the legal and political history of the Polish-Lithuanian Commonwealth at the end of the seventeenth century – the “breaking up” of the General Diet in 1698 by liberum veto. This particular session of the General Diet was summoned by the newly-elected king – August II, for the ‘pacification’ of the nation and the legitimization of his reign against the opposition that had gathered around the archbishop of Gniezno – Cardinal Michał Radziejowski in Łowicz. The Diet failed to satisfy the king’s expectations. Poor attendance by envoys and senators, as well as the negative attitude of the Lithuanian delegation, caused a brief ‘breaking up’ of the Diet.
The author of the paper tries to show this episode, not as a political, but as a legal phenomenon, and also as an underestimated precedent in the history of old-Polish ‘deliberative’ democracy. He points out the insufficiency of previously known procedures of negotiation with envoys announcing their vetoes. He also emphasizes that the contradiction of the Lithuanian envoys was completely irrational, and that the acceptance shown for their demands was commonly considered to be obviously illegal. Besides this, the envoys were strictly obliged to ‘break up’ the Diet, which was clearly against the essence of the parliamentary mandate. However, this was not enough to reject contradiction. From this very moment any attempt to limit or restrain liberum veto was not possible.
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Radziwiłłów, dz. II, nr 1850; dz. VI, nr II–49.
Archiwum Państwowe w Toruniu, kat. II, VI-21.
Biblioteka Czartoryskich w Krakowie, rkps. 192, 521.
Biblioteka Ossolińskich we Wrocławiu, rkps. 652.
Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu, rkps. 102.
Źródła drukowane i starodruki
Akta sejmiku podolskiego in hostico 1672–1696, wyd. J. Stolicki, Kraków 2002.
Diariusz sejmu pacifi cationis zaczętego dnia 16 kwietnia 1698 r., b.m.w., 1698.
Volumina Legum, wyd. J. Ohryzko, t. V‒VI, Petersburg 1859.
[Zawisza K.], Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy wojewody mińskiego [1666‒1721], wyd. J. Bartoszewicz, Warszawa 1862.
Literatura
Choińska-Mika J., Od zgody wszystkich ku jednomyślności – modus concludendi sejmów polskich za ostatnich Wazów [w:] Vetera Novis Augere. Studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, Kraków 2010.
Dybaś B., Sejm pacyfi kacyjny 1699 r., Toruń 1991.
Jarochowski K., Dzieje panowania Augusta II, t. I: Od śmierci Jana III do chwili wstąpienia Karola XII na ziemię polską, red. K. Bartel, Oświęcim 2015.
Kołodziej R., Elekcje marszałków poselskich w czasach panowania Jana III Sobieskiego [1676– 1695] [w:] Ustrój – polityka – kultura. Studia ofi arowane Profesor Stefanii Ochmann-Staniszewskiej, red. J. Maroń, R. Kołodziej, Wrocław 2011.
Kołodziej R., „Ostatni wolności naszej klejnot”. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014.
Kołodziej R., Sejm elekcyjny w 1674 roku – precedens w procedurze sejmowej? [w:] Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI‒XVIII wieku. O znaczeniu idei wyboru – między prawami a obowiązkami, Katowice 2016.
Kołodziej R., Sejm z 22 grudnia 1693 roku, „Wieki Stare i Nowe” 2016, t. 15.
Kołodziej R., Z najnowszych badań nad parlamentaryzmem szlacheckim Rzeczypospolitej w XVI–XVII wieku, „Historia Slavorum Occidentis” 2013, t. 2 (5).
Kołodziej R., Zwierzykowski M., Bibliografi a parlamentaryzmu Rzeczypospolitej szlacheckiej, Poznań 2012.
Konopczyński W., Liberum veto. Studium porównawczo-historyczne, red. J. Lohman, Kraków 2002.
Kucharski T., Instytucja egzorbitancji w systemie prawnoustrojowym Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Toruń 2014.
Kucharski T., „Naderwany” sejm konwokacyjny w 1696 r. Uwagi o nieodzowności historii prawa na marginesie pracy Ewy Gąsior [artykuł oddany do druku w „Czasopiśmie Prawno-Historycznym”].
Lewandowska-Malec I., Demokracje polskie. Tradycje – współczesność – oczekiwania, Kraków 2013.
Lewandowska-Malec I., Early Modern Polish Parliamentarism [16th–18th C.]: Directions of the Newest Research, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2018, t. 11, z. 1.
Lewandowska-Malec I., „Tragedya Conclusyey Seymowey”. Rozważania o formie i materii [w:] Społeczeństwo a władza. Ustrój, prawo, idee, red. J. Przygodzki, M.J. Ptak, Wrocław 2010.
Malec J., Coaequatio Iurium Stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego z Koroną Polską z 1697 r., „Studia Baltico-Slavica” 1979, t. 12.
Olszewski H., Sejm w dawnej Rzeczypospolitej. Ustrój i idee, t. 1, Poznań 2002.
Paradowski P., W obliczu „nagłych potrzeb” Rzeczypospolitej: sejmy ekstraordynacyjne za panowania Władysława IV Wazy, Toruń 2005.
Rachuba A., Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569‒1763, Warszawa 2002.
Seredyka J., Elekcje marszałków poselskich za Zygmunta III Wazy [w:] Studia z dziejów Rzeczypospolitej szlacheckiej, red. K. Matwijowski, Z. Wójcik, Wrocław 1988.
Stanek W., Sarmacka idea pacyfi kacji wewnętrznej i jej kryzys w XVIII w. [w:] Barok – Sarmatyzm – Psalmonia. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Zakład Historii Nowożytnej, Toruń, 22‒23 września 1993, K. Maliszewski, K. Obremski, Toruń 1995.
Vitsko Dz., Stanowisko Wiśniowieckich wobec sporów o sejm konny w 1698 roku [w:] Kultura parlamentarna epoki staropolskiej, red. A. Stroynowski, Warszawa 2013.
Wojtasik J., Walka Augusta II z obozem kontystowsko-prymasowskim w pierwszym roku panowania [1697‒1698], „Przegląd Historyczny” 1969, t. 60, z. 1.
Information: Cracow Studies of Constitutional and Legal History, Volume 12 (2019), Volume 12, Issue 2, pp. 185 - 203
Article type: Original article
Titles:
„Seym ten bez początku zaczął się, bez końca kończy się”. Sejm pacyfikacyjny z 1698 r. i jego znaczenie w kontekście ewolucji liberum veto
“This General Diet Has Begun Without a Beginning and Has Ended without an end”. So-called ‘Pacification’ General Diet in 1698 and its Meaning in the Context of liberum veto Evolution
Nicolaus Copernicus University in Toruń
Poland
Published at: 28.06.2019
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
Polish