FAQ

Paweł Garwaski a „przygotowanie zawodowe” sędziów niższych sądów szlacheckich u schyłku XVI wieku

Publication date: 07.09.2015

Cracow Studies of Constitutional and Legal History, Volume 8 (2015), Volume, 8 Issue 2, pp. 133 - 157

https://doi.org/10.4467/20844131KS.15.008.3814

Authors

,
Przemysław Gawron
Cardinal Stefan Wyszyński University, Dewajtis 5, Warszawa, Poland
All publications →
Adam Moniuszko
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-7924-669X Orcid
All publications →

Titles

Paweł Garwaski a „przygotowanie zawodowe” sędziów niższych sądów szlacheckich u schyłku XVI wieku

Abstract

The first part of this article presents Paweł Garwaski’s career (from the mid-sixteenth century to 1618), that started from the Płock office of land recorder (from 1588). His example led to an initial analysis of the careers of persons who obtained the court offices of: podkomorzy (succamerarius), land judge (judex terrestris), land vice-judge (subjudex terrestris), and land recorder (notarius terrestris) during the period 1588–1600. This analysis showed that the most decisive factors for obtaining a court office were: social background from a noble estate, family connections, material status, political activity (earlier functions in parliament or dietine), military service, and support of a patron. Higher education did not play a significant role, even though there are examples of at least a dozen persons, who began university studies in Poland or abroad. Legal practical experience or acknowledged legal skills by the local noble society were much more important. even most of the nominees for court office or at least a significant part, had these kinds of professional qualifications. However, it must be stated, that due to scattered and incomplete sources and early stage of research, the results are far from conclusive. In addition, the European background of the time was sketched, i.e. requirements and conditions of judges’ careers in England, France, and Castile.

References

Download references

Akta sejmikowe województwa poznańskiego i kaliskiego, t. 1 cz. 1, wyd. W. Dworzaczek, Poznań 1957.

Archiwum Jana Zamoyskiego kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, t. IV, 1585–1588, wyd. K. Lepszy, Kraków 1948

Baker J. H., The English Legal Profession, 1450–1550 [w:] Lawyers in Early Modern Europe and America, ed. W. Prest, New York 1981.

Barycz H., Krasiński Jan Andrzej (1550–1612) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.

Blanquie C., Les institutions de la France des Bourbons (1598–1789), Paris 2003.

Boniecki A., Herbarz polski, t. V, Warszawa 1902.

Boroda K., Struktura majątkowa szlachty województwa płockiego w I połowie XVI wieku [w:] Nad społeczeństwem staropolskim, t. 1. Kultura – instytucje – gospodarka w XVI–XVIII wieku, red. W. Walczak, K. Łopatecki, Białystok 2007.

Brooks C.W., Pettyfoggers and Vipers of the Commonwealth: The „Lower Branch” of the Legal Profession in Early Modern England, Cambridge 1986.

Brooks C.W., The Common Lawyers in England, c. 1558–1642 [w:] Lawyers in Early Modern Europe and America, ed. W. Prest, New York 1981.

Byliński J., Jan Swoszowski – wytrawny parlamentarzysta i prawnik czasów Zygmunta III Wazy, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1993, t. 48, z. 2–3.

Cassan M., Formation, savoirs et identité des officiers „moyens” de justice aux XVI–XVII siècles: Des exemples limousins et marchois [w:] Les officiers „moyens” à l’époque moderne: Pouvoir, culture, identitè. France, Angleterre, Espagne, ed. M. Cassan, Limoges 1997.

Chłapowski K., Starostowie w Wielkopolsce, na Kujawach i Mazowszu 1565–1696, Warszawa 2007.

Choińska-Mika J., Sejmiki mazowieckie w dobie Wazów, Warszawa 1998.

Czapliński W., Ossoliński Jan Zbigniew h. Topór (1555–1623) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXIV, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.

Długosz J., Zbigniew Ossoliński i jego Pamiętnik [w:] Z. Ossoliński, Pamiętnik, wyd. J. Długosz, Warszawa 1983.

Dubas-Urwanowicz E., O nowy kształt Rzeczypospolitej. Kryzys polityczny w państwie w latach 1576–1586, Warszawa 2013.

Dworzaczek W., Pogorzelski (Pasikoń – Pogorzelski Stanisław h. Wczele (zm. 1602) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXVII, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1983.

Dzięgielewski J., Życie polityczne na Mazowszu od schyłku XV do połowy XVII wieku [w:] Dzieje Mazowsza. T. II. Lata 1527–1794, red. J. Tyszkiewicz, Pułtusk 2015.

Gawron P., Proces tworzenia kadry oficerskiej armii koronnej w czasach Zygmunta III Wazy (1587–1632) [w:] Organizacja armii w nowożytnej Europie: struktura – urzędy – prawo – finanse, red. K. Łopatecki, Zabrze 2011.

Gieysztorowa I., Od Jagiellonów do Sobieskiego 1526–1696 [w:] Cztery wieki Mazowsza. Szkice z dziejów 1526–1914, red. S. Herbst, Warszawa 1968.

Glemma T., Garwaski Hieronim [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VII, Kraków 1948–1958.

Herbarz polski Kaspra Niesieckiego, wyd. J.N. Bobrowicz, t. IV, Lipsk 1839.

Herbst S., Wojna inflancka 1600–1602, wyd. 2, Zabrze 2006.

Kagan R.L., Lawyers and Litigation in Castile, 1500–1750 [w:] Lawyers in Early Modern Europe and America, ed. W. Prest, New York 1981.

Kaniewska I., Kowalowski (Kowalewski) Józef h. Radwan (ok. 1540–1597) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XIV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968–1969.

Kaniewska I., Krasiński Andrzej h. Ślepowron (zm. 1588) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.

Kaniewska I., Posłowie koronni na sejm warszawski z 1589 r., „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1980, t. 32, z. 2.

Kolankowski Z., Łączyński Jan h. Kościesza (zm. ok. 1601) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972.

Kolankowski Z., Zapomniany prawnik XVI wieku Jan Łączyński i jego „Kompendium sądów Króla Jego Mości”. Studium z dziejów polskiej literatury prawniczej, Toruń 1960.

Kowalska H., Ożga Piotr z Ossy h. Rawicz (zm. 1623) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXIV, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.

Kowalska H., Porębski (Porembski) Baltazar z Wielkiej Poręby h. Kornicz (ok. 1550–1617) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXVII, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1983.

Lepszy K., Garwaski Stanisław [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VII, Kraków 1948–1958.

Levack B.P., The Civil Lawyers in England 1603–1641. A Political Study, Oxford 1973.

Levack B.P., The English Civilians, 1500–1750 [w:] Lawyers in Early modern Europe and America, ed. W. Prest, New York 1981.

Lewandowska-Malec I., Pisarz ziemski lwowski Jan Swoszowski autorem projektu reformy ziemskiego procesu sądowego [w:] Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie – idee – prawo, red. A. Lityński, P. Fiedorczyk, Białystok 2003.

Lewandowska-Malec I., Swoszowski (Swoszewski) Jan (ok. 1563–1615) [w:] PSB, t. XLVI, Kraków 2010.

Lustracje województwa mazowieckiego XVII wieku. Cz. 1, 1617–1620, wyd. A Wawrzyńczyk, Wrocław 1968.

Macieja Rywockiego księgi peregrynackie, wyd. J. Czubek, „Archiwum do historyi literatury i oświaty w Polsce”, t. XII, Kraków 1901.

Maciszewski J., Krasiński Stanisław h. Ślepowron (1558–1617) [w:] PSB, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.

Maciszewski J., Zbigniew Ossoliński (próba charakterystyki), „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1975, t. 30, nr 2.

Maleczyński K., Urzędnicy grodzcy i ziemscy lwowscy w latach 1352–1783, Lwów 1938.

Moniuszko A., Mazowieckie sądy ziemskie. Organizacja – funkcjonowanie – postępowanie, Warszawa 2013.

Naworski Z., Szlachecki wymiar sprawiedliwości w Prusach Królewskich (1454–1772). Organizacja i funkcjonowanie, Toruń 2004.

Opaliński E., Elita władzy w województwach poznańskim i kaliskim za Zygmunta III, Poznań 1981.

Opaliński E., Rodziny wielkosenatorskie w Wielkopolsce, na Kujawach i na Mazowszu za Zygmunta III, Warszawa 2007.

Pacuski K., Możnowładztwo i rycerstwo ziemi gostyńskiej w XIV i XV wieku, Warszawa 2009.

Pawiński A., Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. 5. Mazowsze, Warszawa 1895.

Pełka K., Senatorowie płoccy w latach panowania Zygmunta III Wazy 1587–1632, „Rocznik Mazowiecki” 2009, t. 21.

Piętka J., Mazowiecka elita feudalna późnego średniowiecza, Warszawa 1975.

Plewczyński M., Wojny i wojskowość polska w XVI wieku, T. 2. Lata 1548–1575, Zabrze–Tarnowskie Góry 2012.

Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, red. I. Kaniewska, oprac. M. Ferenc (lata 1573–1586), Warszawa 2013.

Prest W., The Inns of Court under Elizabeth I and the Early Stuarts, 1590–1640, London 1972.

Prest W., Legal Education of the Gentry at the Inns of Court, 1560–1640, „Past & Present” 1967, nr 38.

Prest W.F., The Rise of the Barristers: A Social history of the English Bar 1590–1640, Oxford 1986.

Rzońca J., Sejmy z lat 1597 i 1598, cz. 1. Bezowocny sejm z 1597 r., Opole 1989.

Sokołowski W., Politycy schyłku złotego wieku. Małopolscy przywódcy szlachty i parlamentarzyści w latach 1574–1605, Warszawa 1997.

Smoleński W., Jędrzeja Święcickiego opis Mazowsza [w:] Pisma historyczne, t. I, Kraków 1901.

Sumariusz Metryki Koronnej. Seria Nowa, t. III. Księga wpisów podkanclerzego Wojciecha Baranowskiego z lat 1587–1588, red. W. Krawczuk, Kraków 2004.

Ternes J., Sejmik chełmski za Wazów (1587–1668), Lublin 2004.

Tworek S., Orzechowski Paweł h. Rogala (ok. 1550–1612) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXIV, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.

Tygielski W., Listy, ludzie, władza. Patronat Jana Zamoyskiego w świetle korespondencji, Warszawa 2007.

Tygielski W., W poszukiwaniu patrona, „Przegląd Historyczny” 1987, t. 78, z. 2.

Ujma M., Sejmik lubelski 1572–1696, Warszawa 2003.

Urban W., Krasiński Franciszek h. Ślepowron (1525–1577) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.

Urban W., Krasiński Stanisław h. Ślepowron (1534–1598) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.

Urbaniak V., Zamoyszczycy bez Zamoyskiego. Studium dekompozycji ugrupowania politycznego, Warszawa 1995.

Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1917, t. IV.

Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1985–2014.

Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XVI–XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1990.

Urzędnicy podlascy XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Dubas-Urwanowicz, W. Jarmolik, M. Kulecki, J. Urwanowicz, Kórnik 1994.

Urzędnicy podolscy XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Janas, W. Kłaczewski, J. Kurtyka, A. Sochacka, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1998.

Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1990.

Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Opaliński, H. Żerek-Kleszcz, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.

Urzędnicy województwa bełskiego i ziemi chełmskiej XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. H. Gmiterek, R. Szczygieł, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.

Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. S. Cynarski, A. Falniowska-Gradowska, Kórnik 1990.

Volumina Constitutionum, t. 2, vol. 2, wyd. S. Grodziski, Warszawa 2008.

Wisner H., Kircholm 1605, Warszawa 2011.

Zieliński R., Wojewoda płocki Grzegorz Zieliński, „Notatki Płockie” 1957, t. 2, nr 2.

Zieliński R., Województwo płockie w czasie bezkrólewi i na elekcjach, cz. 1, „Notatki Płockie” 1958, t. 3, nr 1, cz. 2, „Notatki Płockie” 1959, t. 4, nr 3–4.

Zieliński G., Zieliński J., Wiadomość historyczna o rodzie Świnków oraz rodowód pochodzącej od nich rodziny Zielińskich herbu Świnka, t. 1, Toruń 1880.

Żołądź-Strzelczyk D., Peregrinatio academica. Studia młodzieży polskiej z Korony i Litwy na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI i I połowie XVII wieku, Poznań 1996.

Information

Information: Cracow Studies of Constitutional and Legal History, Volume 8 (2015), Volume, 8 Issue 2, pp. 133 - 157

Article type: Original article

Titles:

Polish: Paweł Garwaski a „przygotowanie zawodowe” sędziów niższych sądów szlacheckich u schyłku XVI wieku
English: Paul Garwaski and „Professional Qualification” of Lower Nobility Court Judges up to the End of 16th Century

Authors

Cardinal Stefan Wyszyński University, Dewajtis 5, Warszawa, Poland

https://orcid.org/0000-0002-7924-669X

Adam Moniuszko
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-7924-669X Orcid
All publications →

University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland

Published at: 07.09.2015

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Przemysław Gawron (Author) - 50%
Adam Moniuszko (Author) - 50%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish