The Cracow Bargain, Reparation of Honour, Condemnation – Non-state Courts as Described by Polish Writers of Nineteenth Century
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEPublication date: 20.10.2015
Cracow Studies of Constitutional and Legal History, Volume 8 (2015), Volume, 8 Issue 3, pp. 243 - 256
https://doi.org/10.4467/20844131KS.15.015.3992Authors
Krakowski targ, zadośćuczynienie honorowe, potępienie, czyli polscy literaci XIX wieku o sądach niepaństwowych
The study presents three types of courts, i.e. courts of conciliation, courts of honour, and civic courts, that functioned outside the official administration of justice in the Polish territory which was divided among the three imperial powers in the nineteenth century. Beyond this, it focuses on popular methods they employed in rendering judgments. The study is based both on literary and journalistic sources, mainly memoirs.
Polish writers and publicists attached particular importance to the courts of conciliation. They depicted them as a part of Polish culture and emphasized their great practical importance. They pointed out how these courts passed hundreds of judgments trying to satisfy both parties in any given dispute or take into account their claims according to the “fifty-fifty” rule, widely known in Poland as splitting the difference or a “Cracow bargain”.
Moreover, Polish writers wrote about the courts of honour, which began to change their meaning during the late nineteenth century. Until that time they had been functioning as bodies deliberating on allowing armed duels. But by the end of the nineteenth century their judgments began more often to order apologies to the offended party. Polish writers and publicists recommended to the courts of honour that disputes should be settled amicably, i.e. by passing judgments that ordered apologies or the retraction of insults. In this way, the writers took an active part in the public debate concerning duels, which continued into the beginning of the twentieth century.
The writers also popularized the civic courts, which had a very specific character. They could investigate Poles’ behavior in the public sphere, and condemn anything they regarded as morally forbidden as being detrimental towards Polish society. A condemnatory judgment from a civic court carried a certain stigma with it, i.e. the state of being deprived of honour and rights within the Polish community. A social activist, priest, or writer who received a condemnatory judgment, had to cease his or her public activity and publications of his or her works, which meant, in fact, a large measure of exclusion from Polish society. One of the notable Polish men of letters, Stefan Żeromski, treated civic courts’ activities with reserve, on the other hand, he never dared to impugn their role.
Aftanazy R., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, t. 5: Województwo wołyńskie, Wrocław 1994.
Aftanazy R., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, t. 10: Województwo brac-ławskie, Wrocław 1996.
Bobrowski T., Pamiętnik mojego życia, t. 1–2, Warszawa 1979.
Chłapowski K., O pojedynkach, Poznań 1902.
Chotomski F., Pojedynek. Poema Komiczne w Czterech Pieśniach, „Tygodnik Polski i Zagraniczny” 1818, t. 3, nr 31–34.
Dunin-Karwicki J., Z moich wspomnień, t. 1, Warszawa 1901.
Dutkiewicz W., Prawa cywilne jakie w Polsce od roku 1347 do wprowadzenia Kodexu Napoleona obowiązywały, Warszawa 1869.
Epsztein T., Z piórem i paletą. Zainteresowania intelektualne i artystyczne ziemiaństwa polskiego na Ukrainie w II połowie XIX w., Warszawa 2005.
Goray S.M., Nowy kodeks honorowy, Poznań 1930.
Hutnikiewicz A., Żeromski, Warszawa 2000.
Ihnatowicz I., Społeczeństwo polskie 1864–1914, Warszawa 1988.
Janicka D., Literackie wyobrażenia pojedynków oraz sądów honorowych, obywatelskich i polubownych na ziemiach polskich w XIX i na początku XX w., „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2014, t. 7, z. 4.
Janicka D., Od sądów kompromisarskich po honorowe i obywatelskie – pozasądowe rozwiązywanie konfliktów na ziemiach polskich w XIX w., „Studia Iuridica Toruniensia” 2015. t. 16.
Jankowski M., Być liberałem w czasie trudnym. Rzecz o Włodzimierzu Spasowiczu, Łódź 1996.
Korobowicz A., Sądownictwo Królestwa Polskiego 1876–1915, Lublin 1995.
Kukulski J., Sądy gminne w Królestwie Polskim. Studium społeczno-historyczne, Kielce 1975.
Lelewel J., Pojedynki w Polszcze, Poznań 1856.
Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, red. J. Krzyżanowski, t. 1, Warszawa 1984.
Lubowski E., Jacuś. Komedia w 4 aktach (Warszawa 1882) [w:] Dramat mieszczański epoki pozytywizmu warszawskiego, oprac. T. Sivert, Wrocław 1953.
Lubowski E., Kilka słów o pojedynku z powodu broszury p.t. „Pereat der Duellen” przez Dra Hugo Schramma, „Biblioteka Warszawska” 1869, t. 3.
Lubowski E., Nietoperze. Komedia w 4 aktach (Warszawa 1875) [w:] Dramat mieszczański epoki pozytywizmu warszawskiego, oprac. T. Sivert, Wrocław 1953.
Lubowski E., Sąd honorowy. Komedya w pięciu aktach, Wilno 1880.
Markiewicz H., Pozytywizm, Warszawa 2002.
Micińska M., Inteligencja na rozdrożach 1864–1918, Warszawa 2008.
Miłosz C., Człowiek wśród skorpionów. Studium o Stanisławie Brzozowskim, Warszawa 2011.
Moniuszko A., Rosner A., Historia polubownego rozwiązywania sporów na ziemiach polskich. Zarys problematyki [w:] E. Gmurzyńska, R. Morek, Mediacje. Teoria i praktyka, Warszawa 2014.
Paszkowska M., Włodzimierz Spasowicz – Polak z Białorusi. Szkic do portretu [w:] Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie – idee – prawo, Białystok 2003.
Pisma Włodzimierza Spasowicza, t. 1, Petersburg 1892.
Postępowanie polubowne w dziejach. Materiały IX Konferencji historyków państwa i prawa. Przemyśl 7–10 lipca 2005, red. P. Jurek, Wrocław 2006.
Prus B., Emancypantki, Warszawa 1998.
Prus B., Lalka, Kraków 2009.
Rawicz J., Do pierwszej krwi, Warszawa 1974.
Rodziewiczówna M., Między ustami a brzegiem pucharu, Kraków 1989.
Rosner A., Tradycja staropolskiego sądownictwa polubownego – próba zarysowania problemu [w:] M. Płatek, M. Fajst (wyd.), Sprawiedliwość naprawcza. Idea, teoria, praktyka, Warszawa 2005.
Sienkiewicz H., Rodzina Połanieckich, Warszawa 1987.
Sierotwiński S., Józef Karwicki [w:] PSB, t. 12, 1966–1967.
Spasowicz W, Nasze dzisiejsze sądy szlacheckie polubowne (1887) [w:] Pisma Włodzimierza Spasowicza, t. 1, Petersburg 1892.
Stempowski S., Pamiętniki (1870–1914), Wrocław 1953.
Szymczak-Hoff J., Drukowane kodeksy obyczajowe na ziemiach polskich w XIX wieku (Studium źródłoznawcze), Rzeszów 1982.
Szyndler B., Pojedynki, Warszawa 1987.
Tazbir J., Kultura szlachecka w Polsce. Rozkwit – upadek – relikty, Warszawa 1975.
Ustrzycki M., Ziemianie polscy na kresach 1864–1914. Świat wartości i postaw, Kraków 2006.
Weintraub W., Bobrowski Tadeusz (1829–1894) [w:] PSB, t. 2, 1936.
Żeromski S., Dzienniki, t. 2, Wrocław 2006.
Żeromski S., Uroda życia, Kielce 1989.
Information: Cracow Studies of Constitutional and Legal History, Volume 8 (2015), Volume, 8 Issue 3, pp. 243 - 256
Article type: Original article
Titles:
Nicolaus Copernicus University in Toruń
Poland
Published at: 20.10.2015
Article status: Open
Licence: None
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 2265
Number of downloads: 1075