Reformaci i bernardyni galicyjscy w XIX wieku
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 30.12.2024
Rocznik Przemyski. Historia, 2024, 1 (30) 2024, s. 53-89
https://doi.org/10.4467/24497347RPH.24.005.20509Autorzy
Reformaci i bernardyni galicyjscy w XIX wieku
In the 19th century there were two monastic provinces in Galicia: that of the Reformed Franciscans (the Reformati) and of the Bernardines (the Franciscan Observants). The Reformed Franciscans province was considerably smaller than the Bernardine one, both in terms of the number of monasteries and the monks. Both provinces, remaining under Austrian rule, struggled with the so-called Josephine system, which brought many hazards for the monastic life. Monasteries were getting empty, bishops would direct monks to work in parishes, state authorities made it difficult to admit candidates for religious orders and restricted any contact with central monastic authorities in Rome, monasteries suffered poverty. In that situation, some monks would return to secular life, and those working in parishes did not feel like returning to monasteries. Those who did used to indulge in embarrassing practices, like accepting money for their own needs without the superior’s consent. The superiors, in turn, would give up their posts, unable to meet the material needs of the congregation. Provincial superiors tried to maintain monastic discipline through inspections, sending out circulaires, and summoning provincial chapters. They found the formation of candidates for religious orders significant. They were able to set up their own monastic studies. Despite the many difficulties, the monks conducted intense pastoral activity in monastic churches. In the sanctuaries under their care, they tried to give the faithful access to the sacrament of penance. As far as it was possible, at the bishops’ request, they devoted themselves to missionary work in Galicia. They took special care of the Third Order. They served as confessors and chaplains to nuns. They built Stations of the Cross. They set up and ran schools, which, though not representing high intellectual level for various reasons, educated young people pretty well at the time when educational authorities did not have the right secular teaching staff. A few monks became famous for their pious lives.
Archiwum Klasztoru oo. Reformatów w Bieczu (AKRB): rkps sygn. IA, Archivum seu Acta Provinciae Reformatae Minoris Poloniae, 1455–1956.
Archiwum Klasztoru oo. Reformatów w Bieczu (AKRB): rkps sygn. VII, Archiwum seu Acta Provinciae Reformatae Conventus Biecensis, 1873–1896.
Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie (APRK): b. sygn., Acta originalia, 1815–1821.
Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie (APRK): b. sygn., Acta originalia, 1821–1830.
Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie (APRK): b. sygn., Acta originalia, 1824–1827.
Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie (APRK): b. sygn., Acta originalia, 1830–1833.
Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie (APRK): b. sygn., Acta originalia, 1836–1839.
Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie (APRK): b. sygn., Acta originalia, 1839–1845.
Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie (APRK): b. sygn., Acta originalia, 1849–1853.
Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie (APRK): b. sygn., Acta originalia, 1853–1863.
Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie (APRK): b. sygn., Acta originalia, 1872–1878.
Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie (APRK): b. sygn., Acta originalia, 1878–1881.
Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie (APRK): b. sygn., Acta originalia, 1887–1893.
Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie (APRK): b. sygn., Acta originalia, 1893–1899.
Archiwum Prowincji oo. Bernardynów w Krakowie (APBK): rkp. RGP-a–6, I. Archivium Provinciae Beati Joannis Duklani sub protectione Immaculate Conceptae B. Mariae semper Virginis. II. Dispositiones et resolutiones tam regiminis politici quam etiam spiritualis ab anno 1806 [1 Septembris] emanatae, 1784, 11 grudnia–1804, 20 kwietnia, 1806, l września–1825, 24 kwietnia.
Archiwum Prowincji oo. Bernardynów w Krakowie (APBK): rkp. RGP-a–7, Acta Provinciae utriusque Galliciae Immaculatae Conceptionis B.V. Mariae sub regimine A.R.P. Salvatoris Radliński […] ministri provincialis die 21 Julii anno Domini 1806 inchoata, 1802, 29 kwietnia, 1806, 17 lipca–1825, 20 lipca, 1826, 8 lutego.
Archiwum Prowincji oo. Bernardynów w Krakowie (APBK): rkp. RGP-a–8, Acta Provinciae Galicianae sub titulo Immaculatae Conceptionis B.V. Mariae. In specie acta capitularia et litterae encyclicae ministrorum provincialium ab anno 1828 usque ad capitulum ordinis in conventu Leżajscensi die 5 Julii 1858 celebratum, 1828, 21 września–1858, 17 maja.
Archiwum Prowincji oo. Bernardynów w Krakowie (APBK): rkp. RGP-a–9, Acta Provinciae Galicianae ordinis Minorum Regularis Observantiae vulgo Bernardinorum sub titulo Immaculatae Conceptionis B.V. Mariae, in specie acta capitularia et litterae encyclicae ministrorum provincialium a tempore capituli Leżajscensis die 5 Julii anno 1858 celebrati, 1858, 5 lipca–1895, 5 września.
Archiwum Prowincji oo. Bernardynów w Krakowie (APBK): rkp. RGP-a–10, Acta Provinciae Observantium in Galicia ab anno 1895, 1895, 3 października–1898, 21 grudnia.
Archiwum Prowincji oo. Bernardynów w Krakowie (APBK): rkp. RGP-a–13, Akta kapituł Prowincji tzw. Galicyjskiej i obecnej Polskiej Zakonu Braci Mniejszych bernardynów od r. 1803–1939, 1803–1942.
Archiwum Prowincji oo. Bernardynów w Krakowie (APBK): rkp. XXV-a–1, Archivum conventus Zbaraziensis ad S. Antonium Paduanum ordinis Minorum S.P. Francisci Regularis Observantiae ex archivo provinciae et antiquo conventus istius collectum a.D. 1756, 1636–1942.
550 lat obecności oo. Bernardynów w Przeworsku (1465–2015), red. M.R. Gęśla, A.K. Sitnik, Kalwaria Zebrzydowska 2015.
550 lat oo. Bernardynów w Tarnowie – zarys dziejów, red. F. Rydzak, K. Moskal, Tarnów 2009.
A. Betlej, A. Dworzak, Kościół pw. Matki Boskiej Pocieszenia i klasztor OO. Bernardynów w Sokalu, w: Kościoły i klasztory na terenie dawnego województwa bełskiego, t. 1, red. A. Betlej, A. Dworzak, Kraków 2021.
A. Chadam, Dżurków, w: Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, red. H.E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985, s. 57–58.
A. Chadam, fraga, w: Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, red. H.E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985, s. 63–64.
A. Chadam, Jacowce, w: Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, red. H.E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985, s. 94–95.
A. Chadam, Maksymówka, w: Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, red. H.E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985, s. 215–216.
A. Chadam, soroki, w: Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, red. H.E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985, s. 352.
A. Chadam, Stryjówka, w: Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, red. H.E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985, s. 355–357.
W. Chotkowski, Historya polityczna Kościoła w Galicyi za rządów Marii Teresy, t. 2, Kraków 1909.
Consolatio Populi Prevorscensis. Studia z dziejów kultu Matki Bożej Pocieszenia w kościele OO. Bernardynów w Przeworsku, red. S. Wilk, Przeworsk 2019.
J. Dudziński, Obraz życia w Prowincji Matki Bożej Bolesnej w Galicji w latach 1810–1824, „Rocznik Gimnazjalny. I Liceum Ogólnokształcące im. J. Słowackiego w Przemyślu” nr 10 (89), 2006, s. 488–583.
P.P. Gach, Struktury i działalność duszpasterska zakonów męskich na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i Śląska w latach 1773–1914, Lublin 1999.
K. Grudziński, Bogdalski Czesław Ignacy (1853–1935), bernardyn, historyk, hagiograf, redaktor, publicysta, w: Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 61–66.
K. Grudziński, Burdziński Pius Bartłomiej (1780–1861), bernardyn, tłumacz, w: Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 77.
K. Grudziński, Duszpasterstwo, w: Zakony św. Franciszka w Polsce w latach 1772–1970, cz. 3: Zakon Braci Mniejszych – Franciszkanów, red. J.R. Bar, Warszawa 1978, s. 45–78.
K. Grudziński, Folwarski Pankracy Jan (1758–1810), bernardyn, wydawca, w: Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 128–129.
K. Grudziński, Garguliński Apolinary Jan (1860–1895), bernardyn, autor wspomnienia o jubileuszu ku czci błog. Jana z Dukli, w: Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 139–140.
K. Grudziński, Prowincje i klasztory, w: Zakony św. Franciszka w Polsce w latach 1772–1970, cz. 3: Zakon Braci Mniejszych – Franciszkanów, red. J.R. Bar, Warszawa 1978, s. 9–44.
K. Grudziński, Radliński Salwator Ignacy h. Gryf (1751–1825), bernardyn, autor gramatyki łacińskiej, traktatów filozoficznych i teologicznych oraz zbiorów kazań, w: Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 403–404.
K. Grudziński, Walter Antonin Jerzy (1757–1828), bernardyn, autor traktatów filozoficznych, w: Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 508–509.
R. Gustaw, K. Grudziński, Święty Szymon z Lipnicy (1435–1482), wydanie trzecie przygotował i uzupełnił W. Murawiec, Kalwaria Zebrzydowska 2007.
E. Jabłońska-Deptuła, Zakony i zgromadzenia zakonne w Polsce w XIX i XX w., „Znak” 1965, nr 137–138, s. 1653–1688.
Katalog rękopisów Archiwum Klasztoru Ojców Reformatów w Bieczu, oprac. L. Nowak, Z. Pietrzyk, Lublin 1993.
D. Knapik, Bernardyni alwernijscy. Dzieje klasztoru oo. Bernardynów w Alwerni 1616–2010, Kraków 2014.
A. Pańczak, Trzeci Zakon Franciszkański przy kościele oo. Bernardynów w Leżajsku w latach 1885–1957, w: Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Leżajsku, red. A.K. Sitnik, A. Dworzak, Kalwaria Zebrzydowska 2020, s. 355–418.
Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Leżajsku, red. A.K. Sitnik, A. Dworzak, Kalwaria Zebrzydowska 2020.
Sanktuarium Matki Bożej Rzeszowskiej, 1513–2013, red. A.K. Sitnik, W.P. Tokarski, Kalwaria Zebrzydowska 2016.
A.K. Sitnik, Norberta Golichowskiego OFM Autobiografia napisana dla jego przyjaciół Bolesławów Eulenfeldów, w: Habent omnia tempora sua. Prace ofiarowane ks. prof. dr. Hab. Januszowi Wyciśle, red. Z. Gogola, Kraków 2013, s. 445–471.
A.K. Sitnik, Od Lwowa do Kalwarii Zebrzydowskiej. Dzieje bernardyńskiego studium filozoficzno-teologicznego, w: Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, t. 11, red. J. Walkusz, Lublin 2012, s. 161–176.
A.K. Sitnik, Szkoły bernardyńskie na terenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1772–1864, „Biuletyn Historii Wychowania” 2019, nr 41, s. 7–34.
A.K. Sitnik, Tercjarstwo i bractwa przy bernardyńskim kościele pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP w Rzeszowie od XVIII do XX wieku, w: Sanktuarium Matki Bożej Rzeszowskiej, 1513–2013, red. A.K. Sitnik, W.P. Tokarski, Kalwaria Zebrzydowska 2016, s. 173–194.
A.K. Sitnik, Tercjarstwo zrzeszone przy bernardyńskim kościele pw. Matki Bożej Pocieszenia w Sokalu (1884–1938), w: Non cesso gratias agere Deo et hominibus. Prace ofiarowane Ojcu dr. Anzelmowi Januszowi Szteinke OFM z okazji Złotego Jubileuszu Kapłaństwa i ponad 50-lecia pracy historyczno-pisarskiej, red. W.M. Michalczyk, C.M. Paczkowski, Kraków–Warszawa 2013, s. 821–832.
A.K. Sitnik, Wybrane inwentarze bernardyńskich kościołów i klasztorów repatriowanych z XVIII i XIX wieku, Kalwaria Zebrzydowska 2021.
A. Sroka, Prowincja M. B. Bolesnej w Galicji (1815–1899), w: Zakony św. Franciszka w Polsce w latach 1772–1970, cz. 3: Zakon Braci Mniejszych – Franciszkanów, red. J.R. Bar, Warszawa 1978, s. 187–210.
A.B. Sroka, Prawo i życie polskich reformatów, Kraków 1975.
A.J. Szteinke, Polscy Bracia Mniejsi w służbie Ziemi Świętej, 1342–1995, Poznań 1999.
A.J. Szteinke, Wilczyński Maurycy Ludwik (1841–1903), reformat, historyk swego zakonu, w: Słownik polskich teologów katolickich, t. 4, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1983, s. 432–434.
G.A. Wiśniowski, Maciejczyk Joachim Feliks (1842–1923), reformat, historyk swego zakonu, w: Słownik polskich teologów katolickich, t. 3, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1982, s. 25–28.
G.A. Wiśniowski, Pacholik Franciszek w zakonie Konstanty (1817–1884), prowincjał reformatów i organizator opieki nad głuchoniemymi, w: Polski słownik biograficzny, t. 24, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979, s. 760–761.
G. Wiśniowski, Prowincje reformackie w latach 1795–1815, w: Zakony św. Franciszka w Polsce w latach 1772–1970, cz. 3: Zakon Braci Mniejszych – Franciszkanów, red. J.R. Bar, Warszawa 1978, s. 145–162.
H.E. Wyczawski, Bernardyni polscy, t. 3: 1772–1946, Kalwaria Zebrzydowska 1992.
H.E. Wyczawski, Golichowski Norbert Adam, krypt.: Ks. N. G., (1848–1921), bernardyn, historyk swego zakonu, w: Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 146–147.
H.E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska. Historia klasztoru bernardynów i kalwaryjskich Dróżek, wydanie drugie uzupełnił M. Rudyk, Kalwaria Zebrzydowska 2006.
H.E. Wyczawski, Ksiądz Jacek Filipiak (1867–1912), świątobliwy Bernardyn z klasztoru leżajskiego, Kalwaria Zebrzydowska 1989.
H.E. Wyczawski, W.F. Murawiec, Święty Jan z Dukli (ok. 1414–1484), Kalwaria Zebrzydowska 199
H.E. Wyczawski, Podworski Stefan Antoni (1854–1913), bernardyn, autor kalwaryjskich książek dewocyjnych i informatorów o Alwerni i Kalwarii, w: Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 393–395.
H.E. Wyczawski, Stateczny Euzebiusz Franciszek, pseud.: Korczewski, ksiądz, Staropolanin, Vitoslavich, krypt.: E. S. (1864–1921), bernardyn, historyk Kościoła, homileta, w: Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 457–463.
H.E. Wyczawski, Szyndlarski Klementyn (zm. 1811), bernardyn, autor wykładów z biblistyki, w: Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 484–485.
Wzięty w Boskie posiadanie. Materiały z sesji naukowej z racji 600-lecia urodzin św. Jana z Dukli (1414–2014), red. R.H. Kośla, Kalwaria Zebrzydowska 2015.
Z. Zieliński, Papiestwo i papieże dwóch ostatnich wieków, Warszawa 1999.
M. Żywczyński, Historia powszechna, 1789–1870, Warszawa 1997.
Informacje: Rocznik Przemyski. Historia, 2024, 1 (30) 2024, s. 53-89
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Wyższe Seminarium Duchowne O.O. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej
Publikacja: 30.12.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC-BY-NC-SA
Udział procentowy autorów:
Informacje o autorze:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Polski