FAQ

Zamknięte stolice imperium prawa. Znaczenie jawności postępowań sądowych dla społecznej legitymizacji władzy sądowniczej

Data publikacji: 08.2021

Radca Prawny, 2021, 2 (27), s. 43 - 71

https://doi.org/10.4467/23921943RP.21.012.14205

Autorzy

Krzysztof J. Kaleta
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0003-1603-1082 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Zamknięte stolice imperium prawa. Znaczenie jawności postępowań sądowych dla społecznej legitymizacji władzy sądowniczej

Abstrakt

Closed capitals of the empire of law. The importance of openness of judicial proceedings for social legitimacy of judicial authority

The article focuses on the openness of judicial proceedings, in particular the openness of the trial, considered as an important element of the constitutional right to a trial, the requirement of procedural fairness and the condition for maintaining the social legitimacy of the judiciary. The immediate context for the considerations is determined by the changes introduced by the Act of May 28, 2021 amending the Act – the Polish Code of Civil Procedure and certain other acts, making it possible to limit the openness of court proceedings in relation to the occurrence of an epidemiological emergency. The author draws the attention to transformations in the constitutional position and ways of perceiving the legitimacy of courts in modern constitutional democracies. The increasing role of courts in settling major political disputes, resolving social conflicts, controlling governmental authorities and enabling citizens to hold representatives of the authorities accountable for their decisions renders participation in judicial proceedings one of the fundamental democratic activities nowadays. The author also indicates that the trial (as a fundamental form of communication between judges and citizens and a special phase of proceedings allowing the court to deeply examine the facts of the case and to learn the prevailing understanding among citizens of the values and principles on which the legal order is based) is a key measure to achieve the principles of procedural justice during the course of specific proceedings and to establish trust in the third power before the public. Openness of judicial proceedings, especially the trial, is a condition for the courts to maintain a reflexive attitude in the process of ruling and thus to deepen the social legitimacy of the judiciary based on trust. 

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Benesh C. S., Howell E. S., Confidence in the courts: a comparison of users and non-users, „Behavioral Sciences and the Law” 2001, 19.
Bernaczyk M., Orzecznictwo sądów powszechnych dotyczące ograniczeń jawności w sferze prywatnoprawnej, [w:] Jawność i jej ograniczenia. T. 8, Postępowania sądowe, red. nauk. G. Szpor, red. J. Gołaczyński, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2015.
Bojarski Ł., Żurek W., Komunikacja sądów ze społeczeństwem – stan obecny i propozycje zmian, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2014, nr 3.
Burdziej S., Efektywność nieformalnej kontroli społecznej. Próba pomiaru na przykładzie badań praktyki sądowej, „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja” 2014, nr 23.
Burdziej S., Przejrzystość, jawność, autorytet: nieformalne ograniczenia zasady jawności postępowania w polskiej praktyce sądowej, „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja” 2013, nr 22.
Burdziej S., Sprawiedliwość i prawomocność. O społecznej legitymizacji władzy sądowniczej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2017.
Daniel K., Normatywny i społeczny obraz sędziego, [w:] Sądy w opinii społeczeństwa polskiego, red. M. Borucka-Arctowa, K. Pałecki, Wydawnictwo Polpress, Kraków 2003.
Diagnoza świadomości prawnej Polaków 2016. Główne wyniki badania wizerunku wymiaru sprawiedliwości i wiedzy prawnej, https://zpp.net.pl/wp-content/uploads/2017/08/omt9ag_09.03.2016NiewiadomoprawnaPolakw2016.pdf.
Dworkin R., Imperium prawa, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2006.
Dylus A., Aksjologiczne podstawy jawności i jej ograniczania. Perspektywa etyki politycznej, [w:] Jawność i jej ograniczenia, tom II: Podstawy aksjologiczne, red. Z. Cieślak, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013.
Gmerek K., Rozprawa sądowa jako zdarzenie komunikacji społecznej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2019.
Kaleta J. K., Refleksyjny konstytucjonalizm i jego sędziowie, „Res Publica Nowa” 2011, nr 26.
Kotecka S., Nowelizacja ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych w zakresie jawności postępowań sądowych i ich informatyzacji, [w:] Jawność i jej ograniczenia. Tom VIII. Postępowania sądowe, red. nauk. G. Szpor, red. J. Gołaczyński, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2015.
Król M., Słownik demokracji, Res Publica, Warszawa 1991.
Lipset M. S., Homo politicus: społeczne podstawy polityki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
Łętowska E., Niedomagająca legitymizacja trzeciej władzy, „Monitor Prawniczy” 2010, nr 3.
Machnikowska A., W krzywym zwierciadle? Kilka uwag o relacjach między sądami a obywatelami, [w:] Legitymizacja władzy sądowniczej, red. A. Machnikowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2016.
Pałecki K., Społecznie oczekiwany wzorzec orzekania sądowego, [w:] Sądy w opinii społeczeństwa polskiego, red. M. Borucka-Arctowa, K. Pałecki, Wydawnictwo Polpress, Kraków 2003.
Pogonowski P., Realizacja prawa do sądu w postępowaniu cywilnym, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005.
Rosanvallon P., Kontrdemokracja: polityka w dobie nieufności, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2011.
Sadowski-Zirk M., Rządność sądów a zarządzenie przez sądy, „Zarządzanie Publiczne” 2009, nr 7(1).
Sarnecki P., Komentarz do art. 45, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
Sękowska A., Kontakty z wymiarem sprawiedliwości a opinie na temat sądów, [w:] Sądy w opinii społeczeństwa polskiego, red. M. Borucka-Arctowa, K. Pałecki, Wydawnictwo Polpress, Kraków 2003.
Stanowisko sądownictwa i jego związek z innymi organami władz państwowych we współczesnej demokracji – opinia nr 18/2015 Rady Konsultacyjnej Sędziów Europejskich.
Stawecki T., Jawność jako wartość prawna, „Studia Iuridica” 2004, nr 43.
Tomaszewska K., Zasada jawności w działalności sądów administracyjnych, [w:] Jawność i jej ograniczenia. Tom VIII. Postępowania sądowe, red. nauk. G. Szpor, red. J. Gołaczyński, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2015.
Tuleja P., Komentarz do art. 45, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2019.
Winczorek J., Maranowski P., Komunikacja w sądach po reformie Kodeksu postępowania cywilnego z maja 2012 r., „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe” 2014, nr 1.
Zawadowski A., Sędzia „sfinks”, „Monitor Prawniczy” 2010, nr 3, dodatek specjalny: „Perspektywy wymiaru sprawiedliwości”, red. J. Iganczewski.

Informacje

Informacje: Radca Prawny, 2021, 2 (27), s. 43 - 71

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Zamknięte stolice imperium prawa. Znaczenie jawności postępowań sądowych dla społecznej legitymizacji władzy sądowniczej

Angielski:

Closed capitals of the empire of law. The importance of openness of judicial proceedings for social legitimacy of judicial authority

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-1603-1082

Krzysztof J. Kaleta
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0003-1603-1082 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska

Publikacja: 08.2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Krzysztof J. Kaleta (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski