FAQ

Motywy roślinne w architekturze sakralnej gminy Kiełczygłów i okolic (województwo łódzkie) – wybrane obiekty

Data publikacji: 19.09.2023

Opuscula Musealia, Volume 27 (2020), Volume 27, s. 185 - 205

https://doi.org/10.4467/20843852.OM.20.011.13750

Autorzy

,
Aleksandra Jędrzejska
Wszystkie publikacje autora →
Alicja Zemanek
Ogród Botaniczny, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński (Kraków, Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3335-0723 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Motywy roślinne w architekturze sakralnej gminy Kiełczygłów i okolic (województwo łódzkie) – wybrane obiekty

Abstrakt

Floral motifs in sacral architecture of Kiełczygłów Community and surroundings (Łódź Voivodeship) – selected objects

Interdisciplinary studies on the role of plants in culture are rare, that is why a rich plant ornamentation of the churches in Poland is little known. This article presents the first documentation of the plant ornaments in nine Roman Catholic churches of Kiełczygłów Community and surroundings in Łódź Voivodeship, which were built from the 16th into the 20th centuries. The first stage of work was to take 385 photographs, then to organize a basis with 505 records, one record containing one plant ornament. As a result of botanical analysis 39 taxa were determined, including 17 species, 18 genera, and 4 families. Some of the plant motifs could not be identified because of strong stylization. The most frequent taxa were the old useful plants popular in sacral art, originating in southern or south-eastern regions of Europe and in West Asia: bear’s-breech (Acanthus sp1.), rose (Rosa sp.), Madonna lily (Lilium candidum L.), and grape-vine (Vitis vinifera L.). Some ornaments present the plants occurring in wild in Poland or as field and meadow weeds, e.g. bellflower (Campanula sp.) or poppy (Papaver sp.). The greatest number of ornaments was identified in the neo-Gothic St. Casimir Church in Osjaków. Captivating in their colors and diversity of shapes, the plant ornaments serve not only decorative functions, but symbolic ones as well. This article hopes to contribute, at least to a small extent, to the reflection on the presence of plants in our culture and to raise the awareness of how important it is to protect local species that perish irretrievably due to anthropogenic activity.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Balicka B., Górnicka-Kaczorowska Z., Łaskawe ziele ‒ mity, symbolika i fakty, Białystok 2003.
Bąbka-Horbacz E., Zabytki na terenie gminy Osjaków [w:] Monografia gminy Osjaków, red. J. Książek, Wieluń 2013, s. 723‒736.
Będkowska P., Zemanek A., Ornamenty roślinne w architekturze sakralnej Krakowa (XIX‒XX wieku, wybrane obiekty), „Opuscula Musealia” 2016, z. 24, s. 93‒106.
De Cleene M., Lejeune M.C., Compendium of symbolic and ritual plants in Europe, Vol. I: Trees and shrubs, Ghent, Belgium 2003.
De Cleene M., Lejeune M.C., Compendium of symbolic and ritual plants in Europe, Vol. II: Herbs, Ghent, Belgium 2003.
Drawn after Nature: The complete botanical watercolours of the 16th-century Libri Picturati, eds. J. de Koning, G. van Uffelen, A. Zemanek, B. Zemanek, Zeist, The Netherlands 2008.
Forstner D. OSB, Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990.
Galera H., Klasycystyczne motywy roślinne w dekoracjach Zamku Królewskiego w Warszawie, „Wiadomości Botaniczne” 2007, vol. 51, nr 1‒2, s. 15–26.
Kaczmarska A., Zemanek A., Motywy roślinne w kościołach i cerkwiach miasta i gminy Zagórz (Województwo Podkarpackie), „Roczniki Bieszczadzkie” 2019, t. 27, s. 267‒292.
Kobielus S., Florarium christianum. Symbolika roślin – chrześcijańska starożytność i średniowiecze, Tyniec–Kraków 2006.
Konikowski H., Pajęczno i okolice, Łódź 1972.
Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 2001.
Kozera P., Łaskami słynący obraz Matki Bożej w Pajęcznie, Częstochowa 1989.
Kulesza P., Szata roślinna w krajobrazach malarstwa niderlandzkiego XV wieku. Identyfikacja botaniczna roślin na wybranych obrazach, Lublin 2011.
Michniewska M., Rośliny w małopolskim gotyckim malarstwie tablicowym 1420–1540, Kraków 2014.
Obraz i przyroda. Image and Nature, red. M.U. Mazurczak, Lublin 2005.
Petrowicz J., Osjaków i okolice w literaturze [w:] Monografia gminy Osjaków, red. J. Książek, Wieluń 2013, s. 705‒722.
Piwowarczyk E., Symbolika owoców. Wybrane przykłady: figa, granat, jabłko, migdał, winne grono [w:] Symbolika roślin. Heraldyka i symbolika chrześcijańska, red. J. Marecki, L. Rotter, Kraków 2007, s. 91‒103.
Plants and culture: seeds of the cultural heritage of Europe, red. J.-P. Morel, A.M. Mercuri, Bari 2009.
Podbielkowski Z., Sudnik-Wójcikowska B., Słownik roślin użytkowych, wyd. VII, Warszawa.
Przyroda – nauka – kultura II. W poszukiwaniu jedności nauki i sztuki, red. A. Zemanek, B. Zemanek, Kraków 2008.
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych. Przewodnik turystyczny, Łódź 2014.
Rotter L., Symbolika kwiatów i ziół [w:] Symbol ‒ znak ‒ przesłanie. Symbolika roślin, red. J. Marecki, L. Rotter, Kraków 2010, s. 75‒88.
Słownik botaniczny, wyd. II, red. A. i J. Szweykowscy, Warszawa 2003.
Symbolika roślin. Heraldyka i symbolika chrześcijańska, red. J. Marecki, L. Rotter, Kraków 2007.
Szafer W., Szaferowa J., Kwiaty w naturze i sztuce, Warszawa 1958.
Wlaźlak W., Dzieje kościelne Pajęczna, Pajęczno 2005.
Włodarczyk Z., Siedem upraw biblijnych i ich symbolika, Kraków 2008.
Zemanek A., Zemanek B., Klepacki P., Madeja J., The poppy (Papaver) in old Polish botanical literature and culture [w:] Plants and culture: seeds of the cultural heritage of Europe, red. J.-P.Morel, A.M. Mercuri, Bari 2009, s. 217–226.
Zielnik Wyspiańskiego. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie, kwiecień‒wrzesień 2007, red. J. Popielska-Michalczyk, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2007, https://pl.wikipedia.org/wiki/Józef_Simmler [dostęp: 18.01.2020].
Źródła internetowe
http://chorzew.parafialnastrona.pl/ [dostęp: 19.04.2018].
http://rzasnia.czest.pl/ [dostęp: 18.04.2018].
http://www.kielczyglow.pl/art,145,historia-kielczyglowa&kalendarz=2015-04.html [dostęp: 10.04.2018].
http://www.kultura.lodz.pl/pl/poi/2268 [dostęp: 25.04.2018].
https://galeriazak.pl/pl/p/Antoni-Przeslanski-Wernyhora [dostęp: 18.01.2021].
https://pl.wikipedia.org/wiki/Faustyn_Juliusz_Cengler [dostęp: 18.01.2021].
https://pl.wikipedia.org/wiki/Józef_Simmler [dostęp: 18.01.2021].
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rafał Hadziewicz [dostęp: 18.01.2021].
https://www.gminasiemkowice.pl/ [dostęp: 23.04.2018]. 
Źródła internetowe map
https://pixers.pl/fototapety/wektorowa-mapa-polski-z-wojewodztw-53934896 [dostęp: 22.04.2018].
https://www.google.pl/maps/ [dostęp: 22.04.2018].

Informacje

Informacje: Opuscula Musealia, Volume 27 (2020), Volume 27, s. 185 - 205

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Motywy roślinne w architekturze sakralnej gminy Kiełczygłów i okolic (województwo łódzkie) – wybrane obiekty
Angielski:
Floral motifs in sacral architecture of Kiełczygłów Community and surroundings (Łódź Voivodeship) – selected objects

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-3335-0723

Alicja Zemanek
Ogród Botaniczny, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński (Kraków, Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3335-0723 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Ogród Botaniczny, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński (Kraków, Polska)

Publikacja: 19.09.2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Aleksandra Jędrzejska (Autor) - 50%
Alicja Zemanek (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski