FAQ
logotyp Polskiej Akademii Umiejętności

Ceramic technology used in the production of easily abradable pottery (Pakoszówka-Bessów type) from Bessów site 3 in the light of archaeometric analysis

Data publikacji: 08.11.2018

Acta Archaeologica Carpathica, 2018, Tom LIII, s. 97 - 128

Autorzy

,
Magdalena Okońska
Institute of Archeology, Jagiellonian University, Gołębia 11, 31-007 Kraków, Poland
Wszystkie publikacje autora →
,
Małgorzata Daszkiewicz
ARCHEA, Ogrodowa 8 m95, 00-896 Warszawa, Poland
Freie Universität Berlin, Excellence Cluster 264 TOPOI, Hittorfstr.18, 14195 Berlin, Germany
Wszystkie publikacje autora →
Ewa Bobryk
Warsaw University of Technology, Faculty of Chemistry, ul. Noakowskiego 3, 00-664 Warszawa, Poland
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Ceramic technology used in the production of easily abradable pottery (Pakoszówka-Bessów type) from Bessów site 3 in the light of archaeometric analysis

Abstrakt

The term Pakoszówka-Bessów type pottery is used to describe a specific kind of wheelmade pottery with easily abradable surfaces mostly dated to the 3rd century AD. Site 3 in Bessów, Bochnia Commune, Lesser Poland, is located in the dense Przeworsk culture settlement micro-region occupying the right bank of the lower reaches of the Raba River. The most characteristic feature of locally produced artefacts from Bessów, and to a lesser extent from other sites in the region, is the presence of enormous amounts of this pottery. The aim of laboratory analyses carried out on Pakoszówka-Bessów type pottery from Bessów was to verify the hypothesis that abradability of sherd surfaces is attributable to the alteration effect.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Bohr M. 2015 Osada kultury przeworskiej i ślady działań z okresu I wojny światowej w Nienowicach, stan. 17, pow. jarosławski, woj. podkarpackie, [in:] Raport 10, S. Kadrow (ed.), Warsaw, p. 187–217.

Cetera A., Okoński J. 1994 Materiały do pradziejów prawobrzeża dolnego biegu Raby, Rocznik Bocheński II, p. 5–53.

Daszkiewicz M. 2014 Ancient pottery in the laboratory – principles of archaeological investigations of provenance and technology, Novensia 25, p. 177–197.

Daszkiewicz M., Bobryk E., Schneider G. 2006 Neuassyrische Kochtopfkeramik vom Roten Haus: chemisch-mineralogische Zusammensetzung und Funktionseigenschaften, [in:] Die Keramik des „Roten Hauses“ von Tall Schech Hamad/Dur Katlimmu, Berichte der Ausgrabung Tall Schech Hamad/Dur Katlimmu (BATSH) 7, F.J. Kreppner (ed.), p. 421–437.

Daszkiewicz M., Maritan L. 2017 Experimental Firing and Re-firing, [in:] The Oxford handbook of archaeological Ceramic Analysis, A. Hunt (ed.), Oxford, p. 487–508.

Daszkiewisz M., Okońska M., Bobryk E. 2018 Defective technology or alteration effect? The case of Pakoszówka-Bessów type pottery (Bessów, south Poland), [in:] Archäometrie und Denkmalpflege, L. Glaser (ed.), Hamburg, p. 50–53.

Daszkiewicz M., Raabe J. 1996 Zastosowanie pomiaru przesiąkliwości wodnej w badaniach ceramiki zabytkowej (Application of water permeability measurements in the study of ancient ceramics), Ceramics 50 (Polish Ceramic Bulletin 12, Polish Academy of Science Krakow Division Papers of the Commission on Ceramic Science, Polish Ceramic Society), p. 235–238.

Daszkiewicz M., Schneider G. 2001 Klassifizierung von Keramik durch Nachbrennen von Scherben, Zeitschrift für schweizerische Archäologie und Kunstgeschichte 58, p. 25–32.

Daszkiewicz M., Schneider G. 2018 Guide for Using pXRF for Chemical Analysis of Archaeological Pottery, [in:] Approaaching Economic Spaces, Methods and Interpretation in Archaeometric Ceramic Analysis (ed. Michael Meyer), 2018 Edition Topoi/Exzellenzcluster Topoi der FU Berlin und der HU zu Berlin, in press Daszkiewicz M., Schneider G. (with contribution of Bobryk E.)

Daszkiewicz M., Schneider G. 2018 Analysis of archaeological ceramics, [in:] Approaaching Economic Spaces, Methods and Interpretation in Archaeometric Ceramic Analysis (ed. Michael Meyer), 2018 Edition Topoi/Exzellenzcluster Topoi der FU Berlin und der HU zu Berlin, in press.

Dobrzańska H. 1980 Zagadnienie datowania ceramiki toczonej w kulturze przeworskiej, Archeologia Polski 24/1, p. 87–152.

Dobrzańska H. 1990 Osada z późnego okresu rzymskiego w Igołomi, woj. krakowskie, część II, Polska Akademia Nauk, Instytut Historii Kultury Materialnej, Kraków.

Dobrzańska H. 2015 Ośrodki wytwórczości ceramiki kultury przeworskiej w dolinie Wisły, na wschód od Krakowa oraz nad Rabą w kontekście geograficznym i kulturowym, [in:] Barbari superiores et inferiores. Archeologia Barbarzyńców 2014. Procesy integracji środkowoeuropejskiego Barbaricum, L. Tyszler, E. Droberjar (eds.), Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Łodzi, Łódź-Wieluń, p. 389–407.

Dobrzańska H., Kielski A., Wodnicka K. 2004 Ścieralność ceramiki „siwej” – zjawisko kulturowe czy technologiczne?, [in:] Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich, J. Gancarski (ed.), Krosno, p. 679–690.

Dobrzańska H., Kielski A., Wodnicka K. 2006 Archeologiczna ceramika „siwa” na przykładzie Zofipola, Materiały Ceramiczne, 1/2006, p. 35–39.

Godłowski K. 1977 Materiały do poznania kultury przeworskiej na Górnym Śląsku, cz. II, Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne 4, p. 7–237.

Jamka R. 1939/1948 Ceramika siwa w świetle zespołów grobowych odkrytych na obszarze Polski środkowej, południowej i zachodniej, Wiadomości Archeologiczne 16, p. 201–210.

Kordecki J., Okoński J. 1999 Mikroregion osadniczy na prawobrzeżu dolnego biegu Raby, [in:] Na granicach antycznego świata. Sytuacja kulturowa w południowo-wschodniej Polsce i regionach sąsiednich w młodszym okresie przedrzymskim i okresie rzymskim. Materiały z konferencji, Rzeszów, 20-21 XI 1997, S. Czopek, A. Kokowski (eds.), Rzeszów, p. 181–254.

Kordecki J., Okoński J. 2001 Piece garncarskie z osady na stanowisku 13 w Strzelcach Małych, gmina Szczurowa, Rocznik Bocheński V, p. 277–309.

Kozak D.N. 1999 Osoblivosti etničonϊ istorii schodniokarpatskogo region v latenskij čas peršich stolittjach nošoϊ eri, Etnogenez ta etniča istorija naselennja ukraϊnskich Karpat 1, L’viv, p. 163–226.

Madyda-Legutko R. 1996 Zróżnicowanie kulturowe polskiej strefy beskidzkiej w okresie lateńskim i rzymskim, Uniwersytet Jagielloński, Rozprawy Habilitacyjne, nr 304/1, Kraków.

Madyda-Legutko R. 2004 Polskie Karpaty w okresie późnolateńskim i w okresie wpływów rzymskich. Uwagi dotyczące zróżnicowania kulturowego, [in:] Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich, J. Gancarski (ed.), Krosno, p. 71–92.

Madyda-Legutko R. 2010 Zróżnicowanie regionalne ceramiki wykonanej na kole garncarskim na przykładzie materiałów zabytkowych pochodzących z polskich Karpat, [in:] Ceramika rzemieślnicza jako źródło do badań nad zróżnicowaniem garncarstwa kultury przeworskiej, H. Machajewski, B. Jurkiewicz (eds.), Pułtusk, Uniwersytet Gdański, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, p. 17–33.

Madyda-Legutko R. 2011 Drehscheibenkeramik aus dem Gebiet polnischen Karpaten. Zur regionalen Differenzierung, [in:] J. Bemmann, M. Hegewisch, M. Meyer, M. Schmauder (eds.), Drehscheibentöpferei im Barbaricum - Technologietransfer und Professionalisierung eines Handwerks am Rande des Römischen Imperiums, Bonn: Inst. für Vor- und Frühgeschichtliche Archäologie der Rheinischen Friedrich-Wilhelms-Univ. Bonn, p. 295–306.

Madyda-Legutko R., Pohorska-Kleja E. 2004 Pakoszówka, Gde. Sanok, Woiw. Podkarpackie, FSt. 26 (eine Siedlung der jüngen römischen Kaiserzeit), Recherches Archéologiques de 1993-1998, p. 126–132.

Madyda-Legutko R., Pohorska-Kleja E., Rodzińska-Nowak J. 2004 Warsztat garncarski z Sanoka, stan. 54, na tle materiałów ceramicznych z terenu górnego dorzecza Sanu, [in:] Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich, J. Gancarski (ed.), Krosno, p. 691–707.

Madyda-Legutko R., Pohorska-Kleja E., Rodzińska-Nowak J. 2006 Osada z okresu rzymskiego w Pakoszówce, stan. 1, pow. Sanok, Rocznik Przemyski XLII: 6, z. 2, Archeologia, p. 69–83.

Madyda-Legutko R., Pohorska-Kleja E., Rodzińska-Nowak J. 2008 Ceramika z warsztatu garncarskiego z Sanoka, stan. 54, na tle materiałów ceramicznych z terenu górnego dorzecza Sanu. Próba interpretacji, [in:] Ceramika warsztatowa w środkowoeuropejskim Barbaricum, A. Błażejewski (ed.), Wrocław: Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, p. 9–23.

Okońska M. 2018 The case-study of the so-called “pottery depot” from Bessów, site 3, commune Bochnia, Małopolska Province. Archaeological material and re-interpretation of the function, Recherches Archéologiques Nouvelle Serie, 9, p. 349–377.

Okoński J. 1996 Mikroregion osadniczy kultury przeworskiej na prawobrzeżu dolnego biegu Raby. Sprawozdanie z badań w 1995 roku, Rocznik Bocheński IV, p. 333–353.

1999–2000 Osada na stanowisku 3 w Bessowie, gm. Bochnia, na tle nadrabskiego mikroregionu osadniczego, Acta Archaeologica Carpathica 35, p. 113–197.

Okoński J. 2001 Strzelce Małe, gm. Szczurowa, pow. Brzeski, woj. małopolskie. Stanowisko 13 (AZP 101-62: 42). Ratownicze badania wykopaliskowe w 2000 roku. Dokumentacja badań archeologicznych, Tarnów. Archive of Wojewódzki Urząd Konserwacji Zabytków w Krakowie, Delegatura w Tarnowie (typesrcipt).

Okoński J., Szpunar B., Szpunar A. 2000 Wyniki nadzoru archeologicznego na stanowisku 3 w Bessowie, gm. Bochnia, woj. małopolskie, Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 21, p. 249–270.

Przychodni A. 1999–2000 Analiza fragmentu terra sigillata z osady na stanowisku 3 w Bessowie, gm. Bochnia, woj. Małopolskie, Acta Archaeologica Carpathica 35, p. 196–172.

Rodak J. 2010 Osada kultury przeworskiej na stanowisku 9 w Krakowie-Kurdwanowie (opracowanie wstępne), Instytyt Archeologii i Etnologii PAN, Muzeum Archeologiczne w Krakowie i Uniwersytet Jagielloński – Krakowski Zespół do Badań Autostrad, http://docplayer.pl/15319137-Osada-kultury-przeworskiej-na-stanowisku-9-w-krakowiekurdwanowie-opracowanie-wstepne-justyna-rodak.html, access: 28.07.2018.

Rodzińska-Nowak J. 2006 Jakuszowice, stanowisko 2. Ceramika z osady kultury przeworskiej z młodszego i późnego okresu wpływów rzymskich i wczesnej fazy okresu wędrówek ludów, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Archeologiczne, vol. 61, Kraków.

Rodzińska-Nowak J. 2010 Uwagi o chronologii ceramiki wykonanej na kole garncarskim w kulturze przeworskiej w świetle analizy materiałów zabytkowych z osady w Jakuszowicach, woj. świętokrzyskie, i cmentarzyska w Opatowie, woj. śląskie, [in:] Ceramika rzemieślnicza jako źródło do badań nad zróżnicowaniem garncarstwa kultury przeworskiej, H. Machajewski, B. Jurkiewicz (eds.), Pułtusk, Uniwersytet Gdański, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, p. 71–86.

Rodzińska-Nowak J. 2011 Zur Chronologie der Drehscheibenkeramik in der Przeworsk-Kultur im Lichte der jüngsten Forschungsergebnisse, [in:] J. Bemmann, M. Hegewisch, M. Meyer, M. Schmauder (eds.), Drehscheibentöpferei im Barbaricum - Technologietransfer und Professionalisierung eines Handwerks am Rande des Römischen Imperiums, Bonn: Inst. für Vor- und Frühgeschichtliche Archäologie der Rheinischen Friedrich-Wilhelms-Univ. Bonn, p. 285–294.

Rodzińska-Nowak J. 2018 Some remarks on the genesis of wheel-made pottery in the Przeworsk Culture, [in:] M. L. Nagy, K. L. Szőlősi (eds.), To make a fairy’s whistle from a briar rose. Studies presented to Eszter Istvánovitson her sixtieth birthday, Jósa András Múzeum, Nyíregyháza, p. 313–323.

Schneider G. 2017 Mineralogical and chemical alteration, [in:] The Oxford handbook of archaeological Ceramic Analysis, A. Hunt (ed.), Oxford University Press, p. 162–180.

Stobierska E., Wyszomirski P., Gaweł P. 2008 Aneks. Badania ceramiczne i mineralogiczne ceramiki z Sanoka i Pakoszówki, [in:] Ceramika warsztatowa w środkowoeuropejskim Barbaricum, A. Błażejewski (ed.), Wrocław: Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, p. 25–35.

Szpunar A., Okoński J. 2004 Tarnowiec, gm. Tarnów, woj. małopolskie. Osada z okresu rzymskiego, [in:] Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich, J. Gancarski (ed.), Krosno: Muzeum Podkarpackie w Krośnie, p. 471–541.

Szpunar B., Szpunar A. 2004 Osada z okresu rzymskiego w Koszycach Wielkich, gm. Tarnów, stan. 5, [in:] Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich, J. Gancarski (ed.), Krosno: Muzeum Podkarpackie w Krośnie, p. 543–571.

Wirska-Parachoniak, M. 1985 Technologia produkcji późnorzymskiej ceramiki toczonej z dorzecza górnej Wisły, Acta Archaeologica Carpathica 24, p. 169–219.

Informacje

Informacje: Acta Archaeologica Carpathica, 2018, Tom LIII, s. 97 - 128

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Autorzy

Institute of Archeology, Jagiellonian University, Gołębia 11, 31-007 Kraków, Poland

ARCHEA, Ogrodowa 8 m95, 00-896 Warszawa, Poland

Freie Universität Berlin, Excellence Cluster 264 TOPOI, Hittorfstr.18, 14195 Berlin, Germany

Warsaw University of Technology, Faculty of Chemistry, ul. Noakowskiego 3, 00-664 Warszawa, Poland

Publikacja: 08.11.2018

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Magdalena Okońska (Autor) - 33%
Małgorzata Daszkiewicz (Autor) - 33%
Ewa Bobryk (Autor) - 34%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski

Liczba wyświetleń: 656

Liczba pobrań: 884