Mihaela Culea
Romanica Cracoviensia, Tom 13, Numer 3, Tom 13 (2013), s. 181 - 197
https://doi.org/10.4467/20843917RC.13.015.1400
Kryzys wartości w Rumunii i kulturowe przedstawienie chamstwa w Atlasie (wielko)miejskiego chamstwa
Niniejsza praca ma na celu poddanie analizie kryzysu rumuńskich wartości z krytycznego punktu widzenia zapoczątkowanego kampanią „Antychamstwo”, zorganizowaną przez radio Guerilla oraz agencję reklamową Propaganda. Kampania ta powstała w odpowiedzi na rozprzestrzenianie się anty-kulturalnego zjawiska chamstwa we współczesnym społeczeństwie rumuńskim. W pierwszej części artykułu badany jest kontekst szerzenia się zjawiska grubiaństwa na tle kryzysu wartości w okresie transformacji ustrojowej i późniejszym. Druga część pracy wprowadza w widowisko wielkomiejskiej światowości, biorąc pod lupę wspomnianą kampanię medialną, dzięki której zrodził się pomysł na niniejsze studium. W trzeciej części artykułu przedstawione są uściślenia teoretyczne względem procesów stereotypizacji i kategoryzacji stojących u podstaw podobnych typologii ludzkich. Stereotypy sportretowane w ramach kampanii mogą więc prowadzić do stygmatyzacji, lecz mają one charakter sankcjonujący i stanowią element posługiwania się kulturą medialną jako formą społeczno-kulturalnego aktywizmu. W kolejnej części nakreślony jest portret chama jako typu ludzkiego na podstawie definicji proponowanych przez osoby publiczne bądź przedstawicieli świata kultury na przestrzeni lat, począwszy od grubianina u Iona L. Caragiale i skończywszy właśnie na chamie nakreślonym w Atlasie miejskiego chamstwa. W ostatniej części pracy próbuje się odpowiedzieć na pytania związane z językowym aspektem tekstów składających się na Atlas, badając typ tekstu dziennikarskiego, stosunek między tym, co ludzkie a tym, co nieludzkie, stylistykę „form bez tła” czy wreszcie źródła komizmu.