Mateusz Gyurkovich

The urban development of Barcelona over the span of more than two thousand years makes an excellent example of a successful idea of urbanity. For more than 150 years, it has been under the continuous process of the adaptation, restoration and revitalization of its urban space which aims at creating optimal dwelling and working conditions for its inhabitants. The crowning achievement in the urban dimension of industrial city was the extension – Eixample designed by Ildefonso Cerdà in 1859. The orthogonal street grid, which remained decades ahead of similar solutions in other European cities, assumed tenfold extension of the city area and changed its image forever. Similarly to a number of other postindustrial cities, Barcelona must revitalize vast degraded and partially abandoned areas which shifted from the outskirts to the heart of this polycentric metropolis. The 22@Barcelona project changes the urban, social and functional structure of the central areas as well as contributes to the transformation of Barcelona from the City of Industrial Civilization into the City of Knowledge Civilization.

Nowadays that the globally valid spatial model of a modern city, is derived from the rich tradition of the European city structure, the authenticity of preserved heritage of our continent may be a significant advantage in the global competition between metropolises. European cities, sometimes dating back several millennia ago, are still evolving, changing, modernizing. Despite wars and natural disasters, most of them managed to save the historic urban systems, or fragments of them, as well as architectural elements forming them (buildings and their complexes).Their primary functions as unsustainable, are replaced by others. Many of today’s hybrid cultural projects are formed on the basis of the historic structures, an element of the broader urban strategies, related to the protection of heritage and city promotion. Selected case studies which has been designed or built lately in one of Spanish metropolises would be presented within this paper.

Some cities have incessantly teemed with life for centuries, even for millennia. Currently, the oldest inhabited urban settlements are deemed to be those located in the Old World. Their contemporary layouts are very different to how they were originally, this is very often hidden in relics which attest to the older layers. Searching for such layers is a fascinating task. Sometimes, they can be found in the layout of public spaces, or in the architecture of historic buildings and complexes. Others remain deeply concealed underneath the surface of streets, squares, pavements, and parks. Most frequently, the exposure of larger parts of the remains of old architectural and urban structures is not easy due to the need to secure efficient functioning of the contemporary urban tissue. Architectural and archaeological reserves established especially in Europe, help to restore the lost memory of the city by exhibiting its historic layers.

The city as a product of man’s civilization undergoes constant transformations, whereas forecasts announcing its collapse appear to be off-the-mark. After the industrial city and the postindustrial city, comes the knowledge civilization city. It turns out that ultramodern knowledge civilization cities – filled with the spirit of the information revolution as well as functions based on education and contemporary information technologies – have not developed their own type of public spaces so far. The author of this article aims to present some park spaces implemented in contemporary Barcelona. They neighbour on the grounds of 22@Barcelona which have remained under intense functional and spatial transformations since 2000. Numerous researchers acknowledge this project as a model knowledge civilization city.

Światło, to naturalne, jak i to sztuczne jest niezbywalnym tworzywem architektury, na równi z drewnem, kamieniem, betonem, cegłą, stalą i szkłem. Tak było od zarania ludzkości, tak jest i obecnie, nawet w czasach prymatu technologii nad tym, co Rasmussen nazywał „odczuwaniem architektury”. W obiektach mieszkalnych, biurowych, czy przemysłowych światło spełnia przede wszystkim rolę utylitarną. Jego dostęp do poszczególnych pomieszczeń określony jest dokładnymi przepisami, które mówią także o wartościach światła sztucznego potrzebnego do oświetlenia każdego m2 powierzchni, w zależności od funkcji. Monumentalne, czy kameralne, budowle sakralne oraz te poświęcone kulturze są szczególnym polem do eksperymentowania ze światłem. Pomaga ono budować emocje, konieczne do właściwego odbioru dzieła architektonicznego. Wydobywa kształty, podkreśla kolory i właściwości materiału. Artykuł będzie poświęcony roli światła w budowaniu formy architektonicznej na przykładzie ikonicznych obiektów kultury, z uwzględnieniem przykładów polskich.

Role of Light in Architecture upon  the Example of Iconic Cultural Facilities. Selected Examples

Abstract

Light, the natural as well as the artificial one, is an indispensable architectural material, the importance of which is equal to that of wood, stone, concrete, brick, steel, and glass. It has been so since the birth of humanity, it is so today, even in the times when technology dominates what Rasmussen called ‘experiencing architecture’. In residential, office or industrial buildings, light fulfils most of all a utilitarian role. Its access to individual rooms is governed by detailed regulations, which also provide for values of artificial light necessary to illuminate each square metre of the floor area, depending on the function. Monumental or more private,  sacral buildings and cultural facilities, are a special field for experimenting with light. It helps to build emotions, necessary to perceive a work of architecture in an appropriate way. It brings out shapes, emphasises colours and properties of materials. The paper is devoted to the role of light in the process of building of an architectural form of iconic cultural facilities, taking into account Polish examples.

Kraków, była stolica Polski i obecnie drugie polskie miasto, marzy o staniu się najważniejszą metropolią nie tylko regionu Małopolski, ale także całej południowej i południowo-wschodniej Polski. Niniejszy artykuł, oparty o długotrwałe badania i studia terenowe, również odnosi się częściowo do programu badawczego „Model Struktury Przestrzennej Krakowa”, opracowanego w Instytucie Projektowania Urbanistycznego PK pod kierunkiem M. Gyurkovicha przy współpracy z A. Sotocą między październikiem 2016 a lipcem 2017 roku. Stanowi on tło, na którym będą prezentowane wybrane zagadnienia przekształceń przestrzennych, które miały miejsce w obrębie miasta, i które wywierają wpływ na morfologię urbanistyczną Krakowa. Rodzaj struktury przestrzennej, który można obecnie zaobserwować w Krakowie, nie wywołuje konotacji z formą urbanistyczną Europejskiej Metropolii. Czy współczesne próby stworzenia policentrycznego miejskiego organizmu, który mógłby konkurować z innymi, dobrze zorganizowanymi miastami na płaszczyźnie międzynarodowej mogą zakończyć się powodzeniem? Czy marzenie o Krakowskiej Metropolii kiedykolwiek się spełni?

Woda towarzyszyła architekturze od zarania dziejów, była jednym z podstawowych warunków umożliwiających budowę osad, a następnie miast. Zapewniała przetrwanie, umożliwiała rozwój cywilizacji, stanowiła jedną z linii obrony przed wrogami. Z czasem, oprócz utylitarnych zaczęła też pełnić funkcje symboliczne, dekoracyjne, kompozycyjne. W tradycji katalońskiej najbardziej prestiżowymi przestrzeniami publicznymi były niekoniecznie place, ale raczej las ramblas. To charakterystyczne typologicznie dla tamtejszej kultury urbanistycznej podłużne promenady wysadzane drzewami, zakładane wzdłuż rzek i potoków, wokół których rozwijały się miasta. Te cieki wodne, niegdyś użytkowe, a potem coraz bardziej zanieczyszczone, były następnie ukrywane pod posadzkami . Z czasem także inne, bardziej dekoracyjne sposoby wykorzystania wody przeniknęły do Katalonii z innych części Europy. Parki, skwery i place wyposażone w dekoracyjne elementy wodne  to miejsca charakterystyczne w krajobrazie śródmiejskim Barcelony i innych miast. W artykule zostanie omówionych kilka realizacji z lat 1899-2015.

Decorative water features in public spaces in the centre of Barcelona

Abstract

Water has been accompanying architecture since the dawn of time. It was one of the fundamental conditions enabling to build settlements, and subsequently towns. It secured survival; it enabled the development of civilisations; it constituted one of defence lines against enemies. In time, besides utilitarian functions it started to fulfil symbolic, decorative, and compositional ones. In the Catalan tradition the most prestigious public spaces where not necessarily squares, but rather las ramblas. These are longitudinal tree-lined promenades, typologically characteristic for the local urban culture, designed along rivers and streams, around which towns would develop. These watercourses, once fulfilling utilitarian functions, in time becoming more and more polluted, were subsequently hidden underneath the ground. Over the ages also other, more decorative ways of making use of water reached Catalonia from other parts of Europe. Parks, squares, and piazzas equipped with decorative water features are characteristic places in the downtown landscape of Barcelona and other cities. This paper presents several projects from the years 1899–2015. 

Obiekty i zespoły architektoniczno-urbanistyczne związane z funkcjami kultury stanowią obecnie w miastach europejskich znaczące dla ich statusu i wizerunku elementy struktury przestrzennej. Współtworzą istotne sekwencje wnętrz urbanistyczno­-krajobrazowych, zarówno w obrębie historycznych układów przestrzennych, jak i nowo projektowanych, w tym najczęściej poddawanych procesom rewitalizacyjnym, fragmentów tkanki miejskiej. Wielu z tych przestrzeni towarzyszą kompozycje zielone, najczęściej w postaci niewielkich klombów lub szpalerów drzew, podkreślających monumentalizm założeń urbani­stycznych i architektonicznych, które mają symbolizować rangę i pozycję poszczególnych instytucji kultury. Poza historycz­nymi założeniami rezydencjalno-parkowymi, adaptowanymi obecnie na funkcje związane z kulturą, niezwykle rzadko zdarza się, aby skomponowana zieleń dominowała w tego typu założeniach, nie będąc przede wszystkim tłem dla architektury, ale równoprawnym, jeśli nawet nie- dominującym, elementem kształtującym miejską przestrzeń publiczną. Publikacja przywołu­je kilka przykładów współczesnych realizacji takich przestrzeni w metropoliach europejskich.

Greenery as an element of shaping urban public spaces dedicated to culture—selected examples

Abstract

Architectural and urban structures and complexes associated with cultural functions in European cities currently constitute elements of their spatial structure that are significant to their status and image. They co-create essential sequences of urban and landscape interiors, both within historical spatial layouts, as well as newly-designed ones, most commonly including those fragments of urban tissue that are subjected to urban regeneration processes. Many of these spaces are accompanied by green compositions, most commonly in the form of small flower-beds or rows of trees that highlight the monumentalism of urban and architectural complexes and which are meant to symbolise the rank and position of individual cultural institu­tions. Apart from historical park and residence complexes that are currently being adapted to functions associated with cul­ture, it is very rare for arranged greenery to dominate in these types of layouts, instead of primarily serving as a background for architecture—an equally significant if not a non-dominant element that shapes urban public space. The publication refers to a number of examples of contemporary built projects of such spaces in European metropolises.