Mariusz Jerzy Golecki

The doctrine of binding precedent in English jurisprudence and the evolution of British legal positivism

This paper concerns the relationship between the development of the doctrine of binding precedent in English jurisprudence and the evolution of British legal positivism, with particular focus on the development of judicial practice and the search for the ultimate criteria of validity. Based on examples from English judicial practice, the article explores the dilemmas of imperative legal theory. The proposed hypothesis is based on the assumption that the evolution of the doctrine of binding precedent in English law became an essential factor behind refined legal positivism in general and the concept of the rule of recognition in particular.

Keywords: precedent, the doctrine of binding precedent, horizontal and vertical binding, imperative theory of law, rule of recognition

Precedens sądowy w świetle ewolucji brytyjskiego pozytywizmu prawniczego

Artykuł dotyczy relacji pomiędzy rozwojem doktryny precedensu w angielskiej praktyce orzeczniczej a ewolucją brytyjskiego pozytywizmu prawniczego. Przedmiot analizy stanowi w szczególności problematyka kształtowania się praktyki orzeczniczej oraz kryteriów prawomocności. Na przykładzie konkretnych sporów dotyczących rozumienia precedensu, a pośrednio także rozumienia kryteriów ważności prawa, przedstawione zostały dylematy imperatywnej teorii prawa. Proponowana w tekście hipoteza zakłada, iż ewolucja doktryny precedensu w prawie angielskim stanowiła istotny impuls dla powstania wyrafinowanego pozytywizmu prawniczego, w szczególności zaś koncepcji reguły uznania.

The Aristotelian Theory of Adjudication from the Perspective of Dual Process Theory

Summary

In his theory of adjudication, Aristotle observes that the judicial process should be based on rational and impartial evaluation of the merits of given case and on the application of law. This paper focuses on the bipolar character of the theory of adjudication analyzed from the perspective of the modern dual process theory. It seems that the bounded rationality of judges may create a potential threat to the impartiality and rationality of judgments in complex cases. In this context the hybrid model of categorization adopted from cognitive psychology is to be confronted with the Aristotelian theory of adjudication. The influence of heuristics and biases on judicial decisions is also to be considered. The conclusion refers to the prospects of an Aristotelian virtue-centered model of adjudication following the assumption of bounded rationality.

Keywords: Aristotle, epikeia, dual process theory, hybrid model of categorization, heuristics and biases, bounded rationality

The research on this article was funded by the National Science Centre, Poland, no. 2015/17/B/HS5/00495

Koncepcja orzekania Arystotelesa z perspektywy teorii dwutorowości

Streszczenie: W ramach swojej teorii orzekania Arystoteles zwraca uwagę na to, że proces sądowy powinien być oparty na racjonalnej, bezstronnej ocenie okoliczności danej sprawy, a także na zastosowaniu prawa. Przedmiotem tego artykułu jest dwubiegunowy charakter teorii orzekania analizowany z perspektywy współczesnej teorii dwutorowości. Wydaje się, że ograniczona racjonalność sędziów może potencjalnie stanowić zagrożenie dla bezstronności oraz racjonalności orzeczeń sądowych w złożonych przypadkach. W tym kontekście hybrydowy model kategoryzacji zapożyczony z psychologii kognitywnej zostanie skonfrontowany z teorią orzekania Arystotelesa. Ponadto uwzględniony zostanie wpływ heurystyk poznawczych oraz złudzeń poznawczych na proces orzekania. Konkluzja odnosi się do trafności modelu orzekania wynikającego z filozofii Arystotelesa z zastosowaniem twierdzenia o ograniczonej racjonalności decydentów.