Współczesne rozumienie osiedla społecznego staje się alternatywą, a jednocześnie odpowiedzią na liczne mankamenty oraz problemy wielu dużych współczesnych, homogenicznych osiedli mieszkaniowych i wyzwania związane z kształtowaniem ładu przestrzennego w dużych miastach. Stworzone przed drugą wojną światową koncepcje osiedli społecznych nabierają obecnie nowego znaczenia w kontekście licznie powstających nowych, chaotycznie zaplanowanych zespołów mieszkalnych. Najistotniejszymi kwestiami związanymi z ideą osiedli społecznych są kształtowanie lokalnej społeczności i wzmacnianie więzi społecznych przez właściwe zagospodarowanie przestrzenne oraz zróżnicowaną strukturę społeczną, obejmującą również mieszkańców, których sytuacja życiowa i materialna jest trudniejsza. Jest to realizowane przez zdywersyfikowane formy dostępu do mieszkań (m.in. lokale komunalne i socjalne) i różne formy dofinansowania zakupu i wynajmu mieszkań. W niniejszym artykule przeanalizowano potencjał rozwojowy w tym zakresie wybranego obszaru typu brownfield w Warszawie. Opisana teoretyczna wizja urbanistycznej koncepcji rewitalizacyjnej przewiduje zabudowę miastotwórczą o charakterze osiedla społecznego na terenie pierwotnie zajmowanym przez nieistniejące już fortyfikacje, a następnie przez zakłady przemysłowe w dzielnicy Wola. Teoretyczny program osiedla obejmuje ważne towarzyszące funkcji mieszkalnej udogodnienia społeczne (szkoła, przedszkole, przychodnia, dom kultury, placówki handlowe) oraz zróżnicowane, otwarte i ogólnodostępne publiczne przestrzenie, w tym obszary zieleni.
