Łukasz Kurach

Cel: Bendiokarb jest insektycydem o szerokim spektrum działania, aczkolwiek w niektórych krajach został wycofany z użytku. Stanowi on duże zagrożenie dla ptaków jako że najczęściej ulegają one zatruciu na skutek zjedzenia padliny lub przynęty zawierającej bendiokarb. W pracy przedstawiono wyniki badań toksykologicznych i histopatologicznych obejmujące 48 przypadków celowego zatrucia ptaków drapieżnych bendiokarbem w Europie Wschodniej, a konkretnie w Polsce.

Materiały i metody: Nowa metoda do oznaczania bendiokarbu w próbkach wątrób ptaków została opracowana i zwalidowana z wykorzystaniem ultra-wysokosprawnej chromatografii cieczowej sprzężonej ze spektrometrią mas typu potrójny kwadrupol (UHPLC-ESI-MS/MS). Próbki zostały poddane jednoetapowej precypitacji białek zmrożonym acetonitrylem. Karbaryl-d7 został użyty jako wzorzec wewnętrzny. Zastosowanie metody UHPLC-QqQ-MS/MS umożliwiło uzyskanie najniższego jak dotąd parametru LOQ – na poziomie 1 ng/g bendiokarbu w próbkach biologicznych.

Wyniki: Sekcja zwłok oraz badania histopatologiczne kruków pospolitych (Corvus corax), błotniaków stawowych (Circus aeruginosus), kani rudej (Milvus milvus) oraz orła bielika (Haliaeetus albicilla) ujawniły toksyczność wielonarządową charakteryzującą się przekrwieniami, obrzękami lub zastojem krwi. Badania analityczne potwierdziły obecność bendiokarbu w wątrobie w zakresie stężeń 1808–7721 ng/g. Ponadto obecność tego związku potwierdzono jakościowo w treści żołądka i dziobie, a także w przynęcie znajdującej się w pobliżu padłych zwierząt.

Wnioski: Kompleksowe badania kryminalistyczne mają kluczowe znaczenie w monitorowaniu przypadków śmiertelnych zatruć wśród dzikich zwierząt. Zastosowanie połączonego podejścia analitycznego i histopatologicznego może pomóc w identyfikacji i eliminacji wysoce toksycznych substancji mogących stanowić zagrożenie dla ekosystemu.