Artykuł ten stanowi próbę problematyzacji genezy, cech charakterystycznych oraz możliwych kierunków rozwoju terminu Weltliteratur. Oferuje on wnikliwą analizę jego interdyscyplinarnego, transnarodowego charakteru oraz komentarz na temat nieciągłości rozwojutego terminu. Po raz pierwszy pogłębione badania nad domeną „literatury światowej” podjął Johann Wolfgang von Goethe pod koniec lat dwudziestych XIX wieku, w okresie nasilonych niepokojów politycznych i licznych zmian społeczno-kulturowych. Z jednej strony idea ta była przedmiotem żywego zainteresowania już wśród starożytnych (H.M. Posnett), z drugiej zaś – rezonowała ona z wieloma pisarzami i myślicielami współczesnymi, którzy podejmowali się jej rekonceptualizacji zarówno w ramach badań literaturoznawczych, jak i poprzez różnorakie, ciągle rozwijające się metodologie nowo powstałych dyscyplin, takich jak literaturoznawstwo porównawcze, genologia, krytyka przekładu, hermeneutyka czy kulturoznawstwo. Działania te były istotne również dla rozwoju wielu poetyk tematycznych.
Podejmując dialog z „historią pojęć” Reinharta Kosellecka i jej wysoce idiosynkratycznym aparatem teoretycznym, niniejszy artykuł adaptuje nomenklaturę niemieckiego badacza w celu wstępnego usystematyzowania mechanizmów antycypacyjnych, które wpłynęły na recepcję kategorii Weltliteratur i przełożyły się na jej późniejszy rozwój – zarówno w środowisku akademickim, jak i w XX-wiecznych i XXI-wiecznych dyskursach politycznych. Tekst postuluje, iż Goethe w swojej wizjonerskiej analizie literatur narodowych oraz heterogeniczności dyskursów artystycznych położył podwaliny pod rozwój nowych metodologii badań porównawczych, a tym samym pod to, co Pascale Casanova nazywa „światową republiką literatury”.
