Kamila Gieba
Konteksty Kultury, Tom 11, Numer 4, 2014, s. 347-361
https://doi.org/10.4467/23531991KK.14.019.2880W tekście poddano analizie schematy fabularne właściwe dla literatury osadniczej, dotyczącej procesów zasiedlania tak zwanych Ziem Odzyskanych, przyłączonych do Polski po 1945 roku w wyniku postanowień konferencji w Jałcie. Do tej charakterystyki zastosowano koncepcję schematów fabularnych Northopa Frye’a. W omawianych narracjach fabuła jest z reguły organizowana przez ruch wstępujący, który miał odpowiadać pozytywnym przeobrażeniom tak zwanych Ziem Odzyskanych i poprawie sytuacji osadników. Tak jest w przypadku powieści Eugeniusza Paukszty. W artykule przedstawiono również odchylenia od tej zasady, wprowadzane między innymi przez Henryka Panasa i Józefa Hena. Przekształcanie przyjętego dla powieści osadniczej schematu fabularnego pełni funkcję demitologizującą i demaskuje negatywne cechy „przesiedleńczej epopei”.