Joanna Lubierska

Bracia Mniejsi Ściślejszej Obserwancji zostali sprowadzeni do Kalisza w XVII w. W podziemiach kościoła, który jest obecnie siedzibą parafii Świętej Rodziny, mieszczącym się na historycznym Wrocławskim Przedmieściu, od II poł. XVII w. znaleźli miejsce spoczynku nie tylko zakonnicy, ale również przedstawiciele wszystkich stanów społecznych: szlachty, mieszczaństwa a nawet chłopstwa. Mimo iż zakon zlikwidowano w 1864 r., w 1914 r. budowla ucierpiała wskutek bombardowań, a w podziemiach kościoła nie zachowały się trumny ze szczątkami pochowanych osób, to dzięki zachowanemu epitafium umieszczonemu w bocznym ołtarzu, kroniki klasztornej przechowywanej w Archiwum o. Franciszkanów w Krakowie a także innych źródeł, możliwe jest odtworzenie listy osób, które znalazły wieczny spoczynek w podziemiach świątyni. Ponadto, omówiono tradycję pochówków chrześcijańskich w świątyniach oraz przybliżono historię odłamu zakonu franciszkańskiego w Kaliszu.

Od wielu lat obserwujemy, że genealogia znajduje się w kręgu zainteresowań coraz szerszej grupy ludzi, bez względu na status społeczny, wykształcenie oraz wiek, a pasjonaci rodzinnej historii stanowią obecnie największy procent wśród użytkowników archiwów. Artykuł jest próbą zaprezentowania warsztatu niełatwej pracy genealoga, na przykładzie poszukiwań autentycznej osoby ściganej listem gończym, która poprzez wejście w posiadanie cudzych dokumentów całkowicie zmieniła nie tylko tożsamość swoją, ale i potomnych. Podążanie jej śladami poprzez trzy zabory w XIX w., jest zajęciem nie tylko fascynującym, ale doskonale oddającym charakter tej pracy, wymagającej wszechstronności, dociekliwości, analizy zebranego materiału oraz detektywistycznego zacięcia. W artykule zostały wyszczególnione wykorzystane w kwerendzie źródła pochodzące w wielu różnych archiwów państwowych oraz kościelnych, z naciskiem na konieczność potwierdzania niekiedy jednego faktu różnymi dokumentami. Podkreślono też, jak archiwalia oraz internetowe bazy indeksacyjne tworzone przez pasjonatów genealogii (a więc osoby spoza środowiska archiwistycznego), wzajemnie się uzupełniają i mogą stanowić o zakończonych z sukcesem poszukiwaniach.

How a merchant from Krakow became a steward in Greater Poland

For many years now, genealogy has been the subject of interest for an increasing number of individuals with different social and educational backgrounds and of different ages, and at present the largest group of archive users are people who are simply passionate about their family history. The article is an attempt to demonstrate professional geologists’ methods of work and challenges they encounter, as exemplified by the search for a real person for whom an arrest warrant was issued. This person came into possession of someone else’s documents, and completely changed not only their own identity, but also the identity of their descendants. Following this person all around the three partitions of 19th century Poland is not only fascinating — it also perfectly reflects the character of a geologist’s profession, which requires versatility, an inquiring and analytical mind, as well as a flair for detective work. The article details the sources used during the search, which came from multiple ecclesiastic and state archives, emphasizing the need to confirm facts by using more than one source. It has also been noted that archival documents and indexed online databases created by genealogy fans (i.e. people from outside of the archival circles) are mutually complementary and can determine the success or failure of an investigation.

Keywords: secret, fraud, forgery of vital records, change of identity, escape, arrest warrants, genealogy, merchant, steward, Sub Aethiopibus House, Greater Poland, Krakow, 19th century

Artykuł prezentuje listy gończe jako nowe, ciekawe i bardzo cenne źródło, które może być wykorzystane do badań genealogicznych. Na przykładzie listów gończych publikowanych w informacyjnej i urzędowej prasie poznańskiej, wydawanej od końca XVIII do drugiej połowy XIX w., zaprezentowano bogactwo informacji w nich zawartych. Badacz przeszłości własnej rodziny lub małej ojczyzny może w listach znaleźć wiadomości m.in. o cechach charakteru poszukiwanego, jego stosunkach rodzinnych, charakterze wykonywanej pracy, sposobie ucieczki z więzienia lub aresztu, odzieży, którą nosił, a – co może być szczególnie cenne – o jego wyglądzie.

An ancestor in conflict with law. Arrest warrants from the late 18th and early 19th century as a source in genealogy investigations

The article demonstrates how arrest warrants can be seen as a new, interesting and valuable source, helpful for genealogy investigations. Arrest warrants published in Poznań press (both newspapers and official bulletins) between the late 18th and mid-19th centuries are used to demonstrate how much valuable information can be found therein. In those warrants, family or local community researchers can find information regarding the personality of the wanted person, their family relations, profession, how they escaped prison or custody, what clothes thy wore, and — what might be particularly valuable — their appearance.

Keywords: genealogy, arrest warrants, Greater Poland in the 18th and 19th centuries