Jakub Szczepański

In recent years, there has been a trend to reuse abandoned buildings. Adaptive re-use allows preservation of the original structure and implements a new function to it. Suchactivity could help to preserve the historic value of buildings; moreover, many other advantages can be found in educational, ecological and economic fields. However, the question arises of whether every object can be freely adapted. This article examines the case of old prisons which have, for instance, been adapted into hotels and museums. Knowledge of the history of prison architecture as well as experience in preserving and adapting prisons could help to identify the appropriate function for the abandoned penitentiary facilities.

Keywords: heritage, architecture, prison, adaptive re-use, penitentiary architecture, correctional facility, panopticon

Streszczenie
W ostatnich latach zauważalny staje się pozytywny trend kładący nacisk na wykorzystanie istniejących budynków. Adaptive re-use pozwala na wprowadzenie nowej funkcji obiektu przy zachowaniu jego oryginalnej struktury. Tego typu działania mogą pomóc w zachowaniu historycznych wartości budynku, mają również zalety edukacyjne, ekologiczne i ekonomiczne. Rodzi się jednak pytanie: czy każdy obiekt można dowolnie zaadaptować? Niniejszy artykuł bada kwestię dawnych więzień, które zostały zaadaptowane jako m.in. hotele i muzea. Poznanie historii architektury więziennej i przykładów sposobu zachowania i ponownego wykorzystania tych obiektów może pomóc w odnalezieniu dla nich odpowiedniej nowej funkcji, a zarazem posłużyć jako przykład dla innych, obecnie opuszczanych budynków więziennych.

Niniejszy artykuł w pierwszej części przybliża etapy rozwoju wiatrakowców oraz ukazuje wpływ polityki czasów wojennych na zainteresowanie lekkimi statkami powietrznymi. Przedstawione zostają również powiązania oraz możliwości wykorzystywania wiatrakowców w różnych sektorach gospodarki. autorzy, na podstawie tekstów źródłowych, ukazują aktualną pozycję przemysłu lotniczego w polskiej gospodarce i podejmują próbę diagnozy jego możliwości rozwojowych. W efekcie zidentyfikowane zostają czynniki oddziałujące na obecny stan przemysłu lotnictwa lekkiego oraz jego powiązania z architekturą i urbanistyką. Otwarte więc jest pytanie: jakie konsekwencje przyniesie rozwój przemysłu lotniczego dla architektury i urbanistyki, dla społeczności i obrazu miast XXI wieku? 

In the first part, the article describes the stages of the development of gyroplanes and the influence of wartime policy on the interest in light aircraft. also presented are links and the possibilities of using gyroplanes in various sectors of the economy. The authors, based on source texts, present the current position of the aviation industry in the Polish economy and attempt to diagnose its development capabilities. as a result, factors responsible for the current condition of the light aviation industry and its links with architecture and urban planning are submitted. The question is posed: what consequences will the development of the aviation industry bring for architecture and urban planning, for the community and the image of 21st century cities?