Dominika Oramus
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 55-66
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.011.17843„A mobility of illusory forms immobilized in space.” James Joyce and the Pre-Einsteinian Universe odczytuje Ulissesa Jamesa Joyce’a jako pełne ironii pożegnanie newtonowskiej wizji Wszechświata. Artykuł rekonstruuje i przeciwstawia sobie nawzajem wyobrażenia kosmosu, jakimi – mniej lub bardziej świadomie – posługują się bohaterowie Joyce’a. Zarówno Stephen, jak i Bloom odczuwają potrzebę konceptualizacji Wszechświata, chcieliby wyobrazić sobie czas i przestrzeń oraz pojąć, jakie miejsce zajmuje w nich rasa ludzka. Na dwa odmienne sposoby Stephen „artysta” i Bloom „naukowiec” wizualizują Ziemię wśród gwiazd i dywagują na temat istoty czasu. Newtonowska wizja Wszechświata, którą wyznaje Bloom, okazuje się zawodna. Stephen również posługuje się fizyką newtonowską, ale dzięki „artystycznemu” temperamentowi dodaje element twórczy do swych dywagacji na temat czasu i przestrzeni.