Daniel Gomes
Archeion, 123, 2022, s. 46 - 85
https://doi.org/10.4467/26581264ARC.22.012.16665Archiwum internetu jako infrastruktura badawcza społeczeństwa cyfrowego: studium przypadku Arquivo.pt
Ludzkość jest dominującym gatunkiem na Ziemi. nasza przewaga ma źródło w unikalnej zdolności organizowania się na dużą skalę dla osiągnięcia wspólnych celów. W społeczeństwie cyfrowym wszelka organizacja wymaga przekazywania informacji, a współcześnie jej większość jest publikowana wyłącznie online. Problem stanowi to, iż informacja online znika bardzo szybko, już po kilku miesiącach. Zależność ludzkości od informacji online jest bardzo duża i wciąż aktualna, a konsekwencje utraty perspektywy historycznej w odniesieniu do danych online nie zostały dotąd zbadane. Archiwa internetowe są cyfrowymi systemami przechowywania, które gromadzą, zachowują i udostępniają historyczne dane stron internetowych. Są one używane przez badaczy. Jednakże archiwa internetowe, aby służyć społeczeństwu cyfrowemu, powinny być także wykorzystywane przez szerszy krąg użytkowników. Arquivo.pt jest publicznym archiwum internetowym, uruchomionym w 2007 r., które umożliwia prowadzenie badań i dostęp do danych historycznych stron internetowych, zachowanych od lat dziewięćdziesiątych XX w. W artykule zaprezentowano portal Arquivo.pt jako studium przypadku dotyczące infrastruktury badawczej rozwijanej do obsługi szerokiego grona użytkowników na poziomie krajowym i międzynarodowym. Artykuł prezentuje najważniejsze wnioski mogące przysłużyć się powstawaniu i szybszemu rozwojowi innych inicjatyw archiwizacji Internetu. Opisuje także istniejące narzędzia i podejścia umożliwiające badanie historycznych zbiorów internetowych. Wreszcie, prezentuje wyzwania wiążące się z tworzeniem archiwów internetowych oraz propozycje działań w tym zakresie.