Aleksandra Hudymač

Tematem artykułu jest obszerny dziennik podróży słowackiego pisarza Martina Kukučína zatytułowany Prechádzka po Patagónii [Spacer po Patagonii]. Życie autora, należącego do najwybitniejszych przedstawicieli słowackiego realizmu, naznaczone było stygmatem emigracji, a dzienniki podróży (z Dalmacji, Czarnogóry, Francji, Patagonii) stanowią integralną część jego twórczego dorobku. Ten omawiany tutaj różni od innych tekstów podróżniczych Kukučína. Zwraca uwagę szczegółowością i pewnym podwójnym spojrzeniem na autora-podróżnika, który jednocześnie i określa samego siebie jako włóczęgę, i daje wyraz pragnieniu zakotwiczenia w świecie. Tej podwójności autora towarzyszy podwójność krajobrazu. Obraz Patagonii przeplata się tu bowiem z obrazem rodzimej Orawy.

Montenegro imagined. Martin Kukučín’s travel journal In Dalmatia and Montenegro

The article is devoted to the first part of the Balkan travel journal entitled Travel Features, written by the Slovak prose writer Martin Kukučín 1898. The text deals with the image of Montenegro in the context of the tension between its stereotypical and real image. Montenegro is studied here in the context of the cognitive triangle: landscape – femininity – masculinity. Kukučín looks at the most fundamental stereotypes and self-stereotypes about Montenegro, such as the myth of heroism, amputated femininity or the harshness and inaccessibility of the Montenegrin landscape. In his tale, on the basis of a palimpsest, elements intricate and problematizing the unambiguous image of Montenegro are woven.

Artykuł przybliża treści dziennika podróży Bohuša Nosáka-Nezabudova, Z neznámej zeme k Ľ (Z nieznanej ziemi do Ľ). Autor opisuje w nim swoje wrażenia z podróży na Ruś Zakarpacką. Podwójna perspektywa w widzeniu tej krainy i jej mieszkańców (przestrzeń idylliczna zderza się tu z przestrzenią idylli zdegradowanej) odpowiada podwójności samego podmiotu podróżującego, który rozdarty jest między wrażliwym obserwatorem, kształtującym legendę Rusi jako ziemi zapomnianej i nieznanej, a emisariuszem przybyłym tam z pewnym ideologicznym nastawieniem i budzicielskim zapałem.