Agnieszka Gloria Kamińska

W Republice Włoskiej zarządzanie systemem oświaty zostało podzielone pomiędzy Ministerstwo Edukacji, Szkolnictwa Wyższego i Nauki i jego delegatury w 20 włoskich regionach, a ponadto – częściowo – przez władze regionów, 94 prowincji oraz gmin (o wysoce zróżnicowanym potencjale demograficznym i gospodarczym). Konstytucja Republiki Włoskiej z 1947 roku w art. 34 zobowiązuje władze państwowe, regionalne i lokalne (w prowincjach i gminach) do zapewnienia równego dostępu do szkół. Prawo włoskie ustanawia obowiązek szkolny w wymiarze co najmniej ośmiu lat nauczania. Gwarantuje w tym zakresie bezpłatne nauczanie na poziomie podstawowym i ponadpodstawowym. Nakazuje zarazem usunięcie praktyk dyskryminujących. Ustawy gwarantują zdolnej młodzieży wsparcie finansowe i rzeczowe w dostępie do instytucji edukacyjnych do poziomu uczelni wyższych włącznie. Gwarancja ta jest realizowana przez system stypendiów i zasiłków, w czym mogą też partycypować regiony oraz społeczności (i władze) lokalne.

Od roku 2019 w szkołach włoskich, po latach zmiennej praktyki, elementem obowiązkowego nauczania jest z mocy ustawy edukacja obywatelska prowadzona w wymiarze co najmniej 33 godzin w danym roku szkolnym. Program tego wyodrębnionego przedmiotu obejmuje cztery główne działy tematyczne: a) wiedzę o prawach i obowiązkach człowieka i obywatela; b) wiedzę o instytucjach władzy publicznej na poziomie ogólnopaństwowym, regionalnym i lokalnym; c) wiedzę o środowisku naturalnym i instrumentach jego ochrony; d) wiedzę o instytucjach Unii Europejskiej i o uprawnieniach wynikających z jednolitego obywatelstwa europejskiego. Edukacja obywatelska jako wyodrębniony i poddany ocenom efektów nauczania przedmiot winna być prowadzona we wszystkich szkołach publicznych oraz w obu występujących we Włoszech typach szkół niepublicznych (przy pewnej ich autonomii co do metod nauczania i sekwencji jego treści).