FAQ
Jagiellonian University logo

Szczególne uprawnienia osób niepełnosprawnych w zakresie zakazu dyskryminacji

Publication date: 21.06.2023

Studies on Labour Law and Social Policy, Volume 30 (2023), Volume 30 Issue 2, pp. 145 - 164

https://doi.org/10.4467/25444654SPP.23.011.17892

Authors

Kamila Naumowicz
University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland
https://orcid.org/0000-0002-0953-0708 Orcid
All publications →

Titles

Szczególne uprawnienia osób niepełnosprawnych w zakresie zakazu dyskryminacji

Abstract

Special rights of persons with disabilities in terms of non-discrimination

Discrimination based on disability is indicated in the Polish legal system as one of the prohibited discrimination criteria. However, the definition of the term “disability”may cause difficulties due to the differences in the meaning of this term on medical and legal grounds. There are diverse models of perceiving disability that affect not only its various definitions but also influence the existing forms of assistance and means used to combat discrimination. Limited ability to work makes people with disabilities particularly vulnerable to discrimination in the sphere of employment. Special rights for people with disabilities are aimed at reducing or completely eliminating existing barriers that prevent these persons from fulfilling their social roles. The purpose of this study is to discuss the special rights of people with disabilities in the sphere of employment, with particular emphasis on the employer’s obligation to provide the disabled person with the necessary reasonable improvements. The analysis of the existing legal solutions leads to the conclusion that further legal and social changes are necessary, with the main emphasis on the elimination of social disability.

ASJC: 3308, JEL: K31

References

Antczak R., Grabowska I., Polańska Z. (2018) Podstawy i źródła danych statystyki osób niepełnosprawnych, „Wiadomości Statystyczne”, nr 2.

Barnes C., Mercer G. (2008) Niepełnosprawność, Warszawa.

Brzezińska A.I., Rycielski P., Sijko K. (2010) Wyzwania metodologiczne. Diagnoza potrzeb i ewaluacja wsparcia wśród osób z ograniczeniami sprawności, Warszawa (seria: Aktywność Zawodowa Osób z Ograniczeniami Sprawności, t. 1).

Chudobski T. (2010) Uregulowania prawne dotyczące osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym i znacznym z rzadkimi i sprzężonymi rodzajami niepełnosprawności [w:] A.I. Brzezińska, R. Kaczan, K. Smoczyńska (red.), Sytuacja i możliwości pomocy dla osób z rzadkimi i sprzężonymi ograniczeniami sprawności, Warszawa (seria: Aktywność Zawodowa Osób z Ograniczeniami Sprawności).

Derlacz-Wawrowska M. (2013) Glosa do wyroku TS z dnia 11 kwietnia 2013 r., C-335/11 i C-337/11, LEX/el.

Derlacz-Wawrowska M. (2014) Komentarz do art. 183a [w:] M. Derlacz-Wawrowska, M. Latos-Miłkowska, M. Wujczyk, Kodeks pracy. Komentarz w perspektywie europejskiej i międzynarodowej, X/el.

Galasiński D. (2013) Osoby niepełnosprawne czy z niepełnosprawnością?, „Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania”, nr 4.

Giedrewicz-Niewińska A. (2014) Prawo osób niepełnosprawnych do pracy. Zarys problematyki [w:] A. Giedrewicz-Niewińska, M. Szabłowska-Juckiewicz (red.), Zatrudnianie osób niepełno- sprawnych. Regulacje prawne, Warszawa.

Giełda M. (2015) Pojęcie niepełnosprawności [w:] M. Giełda, R. Raszewska-Skałecka (red.), Prawno-administracyjne aspekty sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce, Wrocław.

Góral Z., Kuba M. (2017) Podstawy prawne zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu [w:] Z. Góral (red.), Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu pracowniczym, LEX/el.

Kapelańska-Pręgowska J. (2014) Wdrażanie, stosowanie i kontrola wykonywania Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych [w:] A. Giedrewicz-Niewińska, M. Szabłowska-Juckiewicz (red.), Zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Regulacje prawne, Warszawa.

Kapelańska-Pręgowska J. (2015) Prawo osób niepełnosprawnych do racjonalnych usprawnień oraz obowiązek zapewniania dostępności w przestrzeni publicznej, „Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego”, nr 6.

Kędziora K., Śmiszek K. (2016) Problematyczne zagadnienia w stosowaniu prawa antydyskrymi- nacyjnego w Polscehttp://www.ptpa.org.pl/site/assets/files/1028/opinia_roza_problematyczne_zagadnienia_w_stosowaniu_prawa_antydykryminacyjnego_w_polsce.pdf (dostęp: 12.04.2023).

Kędziora K., Śmiszek K. (2017) Komentarz do art. 8 [w:] K. Kędziora, K. Śmiszek (red.), Ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Komentarz, LEX/el.

Kurowski K. (2014) Wolności i prawa człowieka i obywatela z perspektywy osób z niepełnosprawnościami, Warszawa.

Latos-Miłkowska M. (2014) Ochrona trwałości stosunku pracy pracowników niepełnosprawnych i opiekunów osób niepełnosprawnych [w:] A. Giedrewicz-Niewińska, M. Szabłowska-Juckiewicz (red.), Zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Regulacje prawne, Warszawa.

Marciniak J. (2015) Mobbing, dyskryminacja, molestowanie. Przeciwdziałanie w praktyce, LEX/el. Mielczarek J., Mikołajów K. (2015) Zatrudnianie osób niepełnosprawnych [w:] M. Giełda, R. Raszewska-

-Skałecka (red.), Prawno-administracyjne aspekty sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce, Wrocław.

Mikołajczyk B. (2012) Międzynarodowa ochrona praw osób starszych, Warszawa.

Ostaszewska J., Wspieranie zatrudnienia osób niepełnosprawnych w polityce Unii Europejskiej, LEX.

Paluszkiewicz M. (2015a) Komentarz do art. 23a [w:] M. Włodarczyk (red.), Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Komentarz, Warszawa.

Paluszkiewicz M. (2015b) Prawne pojęcie niepełnosprawności, „Studia Prawno-Ekonomiczne”, t. 95.

Trębicka-Postrzygacz B. (2017) O niepełnosprawności w definicjach i regulacjach prawnych w perspektywie inkluzji społecznej, „Student Niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy”, z. 17.

Wieleba A.I., Rydzewska M. (2018) Pojęcie i status prawny pracownika niepełnosprawnego oraz pracodawcy zatrudniającego osoby niepełnosprawne [w:] P. Majka, M. Rydzewska, A.I. Wieleba, Zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Aspekty prawne i podatkowe, Warszawa.

Wiliński M. (2010) Modele niepełnosprawności: indywidualny – funkcjonalny – społeczny [w:] A.I. Brzezińska, R. Kaczan, K. Smoczyńska (red.), Diagnoza potrzeb i modele pomocy dla osób z ograniczeniami sprawności, Warszawa (seria: Aktywność Zawodowa Osób z Ograniczeniami Sprawności).

Wujczyk M. (2016) Zakaz dyskryminacji w prawie pracy. Rozważania porównawcze de lege lata i de lege ferenda na gruncie polskich i brytyjskich przepisów antydyskryminacyjnych, Warszawa. 

 

Orzecznictwo

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 11 kwietnia 2013 roku, C-335/11, LEX nr 1353947.

Wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2006 roku, I PK 169/05, OSNP 2007, nr 7–8, poz. 93.

Wyrok Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2012 roku, II PK 218/11, OSNP 2013, nr 9–10, poz. 105.

Wyrok Sądu Najwyższego z 12 listopada 2014 roku, I PK 74/14, OSNP 2016, nr 8, poz. 101.

Wyrok Sądu Najwyższego z 15 września 2015 roku, III KRS 49/15, LEX nr 2288956.

Wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2017 roku, I PK 334/16, OSNP 2018, nr 9, poz. 119.

 

Akty prawa

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku, Dz.U. 1997, poz. 483 ze zm.

Dyrektywa Rady 2000/78/WE z 27 listopada 2000 roku ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, Dz.Urz. WE L 2000, nr 303/16.

Decyzja Rady z 26 listopada 2009 roku w sprawie zawarcia przez Wspólnotę Europejską Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych (2010/48/WE), Dz.Urz. UE L 2010, nr 23/35.

Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych sporządzona w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 roku, Dz.U. 2012, poz. 1169.

Oświadczenie rządowe z 25 września 2012 roku w sprawie mocy obowiązującej Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 roku, Dz.U. 2012, poz. 1170.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z 17 grudnia 2013 roku ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006, Dz.Urz. UE L 2016, nr 347/320 ze zm.

Ustawa z 15 czerwca 2012 roku o ratyfikacji Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 roku, Dz.U. 2012, poz. 882.

Ustawa z 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz.U. 2023, poz. 100 tekst jedn. ze zm.

Ustawa z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dz.U. 2022, poz. 504 tekst jedn. ze zm.

Ustawa z 3 grudnia 2010 roku o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, Dz.U. z 2020, poz. 2156 tekst jedn.

Ustawa z 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy, Dz.U. 2022, poz. 1510 tekst jedn. ze zm.

Ustawa z 2 lutego 1996 roku o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw, Dz.U. 1996, nr 24, poz. 110 ze zm.

Ustawa z 24 sierpnia 2001 roku o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. 2001, nr 128, poz. 1405 ze zm.

Ustawa z 14 listopada 2003 roku o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. 2002, nr 213, poz. 2081 ze zm.

Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 1 sierpnia 1997 roku – Karta Praw Osób Niepełnosprawnych, M.P. 1997, nr 50, poz. 475.

 

Źródła internetowe

International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF) (2021) https://www.who.int/classifications/icf/en/ (dostęp: 13.04.2023).

Minister Inwestycji i Rozwoju (2018) Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedys- kryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata 2014–2020, MR/2014-2020/16(02), http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/dokumenty/wytyczne-w-zakresie-realizacji-zasady-rownosci-szans-i-niedyskryminacji-oraz-zasady-rownosci-szans/  (dostęp: 13.04.2023).

Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych (2021) Racjonalne usprawnienia (PJM)http://www.niepelnosprawni.gov.pl/art,6,racjonalne-usprawnienia (dostęp: 13.04.2023).

Information

Information: Studies on Labour Law and Social Policy, Volume 30 (2023), Volume 30 Issue 2, pp. 145 - 164

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Szczególne uprawnienia osób niepełnosprawnych w zakresie zakazu dyskryminacji

English:

Special rights of persons with disabilities in terms of non-discrimination

Authors

https://orcid.org/0000-0002-0953-0708

Kamila Naumowicz
University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland
https://orcid.org/0000-0002-0953-0708 Orcid
All publications →

University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland

Published at: 21.06.2023

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Kamila Naumowicz (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish