Notes on the current discussion concerning the (first) name of the first historical ruler of the Piast state
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTENotes on the current discussion concerning the (first) name of the first historical ruler of the Piast state
Publication date: 03.2020
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2020, Volume 137, Issue 1, pp. 1 - 10
https://doi.org/10.4467/20834624SL.20.001.12028Authors
Notes on the current discussion concerning the (first) name of the first historical ruler of the Piast state
After presenting the history of the problem, the present author focuses on three main underdiscussed or unsolved issues: (1) can Old Russian and Old Czech spellings suggesting a voiced spirant be reasonably explained away as secondary? (2) can a (near-)homonymous and potentially motivating appellative be found in the Polish or Slavic lexical traditions? (3) and why was the prince named in such way? The answer to the first question is negative, while the second one cannot for the moment be answered with certainty and needs further scrutiny. The author concludes that the name was *Mьžьka (as previously supposed by Fenikowski, Bańkowski, Mańczak, Sucharski and Witczak) and originated probably as a protective name aiming at preventing the child from ominous vision problems.
АUM 1 = Atlas ukrajinsьkoji movy. [vol. 1: Polissja, serednja Naddniprjanščyna i sumižni zemli]. 1984. Kyjiv.
AUM 2 = Atlas ukrajinsьkoji movy. [vol. 2: Volynь, Naddnistrjanščyna, Zakarpattja i sumižni zemli]. 1988. Kyjiv.
ÈSSJa 21 = Ètimologičeskij slovar’ slavjanskich jazykov. Praslavjanskij leksičeskij fond. [vol. 21: *mъrskovatъjь – *nadějьnъjь]. 1994. Moskva.
Karł. 3 = Karłowicz J. 1903. Słownik gwar polskich. [vol. 3: L-O]. Kraków.
Linde 2 = Słownik języka polskiego przez M. Samuela Bogumiła Linde. [vol. 2, part 1: M–O]. 1809. Warszawa.
NMPol 9 = Nazwy miejscowe Polski. Historia – pochodzenie – zmiany. [vol. 9: Pn–Q]. 2013. Kraków.
SNazw 6 = Rymut K. (ed.). 1993. Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych. [vol. 6: Ł–N]. Kraków.
SP 1 = Sławski F. (ed.). 1974. Słownik prasłowiański. [vol. 1: A-B]. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk.
SP 3 = Sławski F. (ed.). 1979. Słownik prasłowiański. [vol. 3: Davьnъ – Dobьrati]. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk.
SRNG 15 = Slovar’ russkix narodnyx govorov. [vol. 15: Kortusy – Kudeljuški]. 1979. Leningrad.
SW 2 = Słownik języka polskiego Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego i Władysława Niedźwieckiego [= Słownik warszawski]. [vol. 2: H-M]. 1902. Warszawa.
Trotz = Nowy dykcyonarz to iest mownik polsko-niemiecko-francuski (…) przez Michała Abrahama Troca, warszawianina, w Lipsku (…), MDCCLXIV [1764].
Andersen H. 1970. Kashubian dobëtk ‘dobytek’ and its kind. – Welt der Slaven 15: 61–76.
Banasik W. 2013. Dagome a Mieszko. – Slavia Antiqua 54: 21–60.
Bańkowski A. 1986. Dyskusyjne interpretacje staropolskich nazw osobowych w „Bulli Gnieźnieńskiej”. – Prace Filologiczne 33: 441–450.
Bańkowski A. 1989. Imiona przodków Bolesława Chrobrego u Galla Anonima. Rozważania etymologiczne. – Onomastica 34: 103–138.
Bańkowski A. 2000. Etymologiczny słownik języka polskiego. [vol. 2: L–P]. Warszawa.
Blinava È., Mjacelьskaja E. 1980. Belaruskaja dyjalektalohija. Minsk.
Bogucki A. 2004. Kilka uwag o imieniu Mieszka I. – Kuczyński S.K. (ed.). Społeczeństwo Polski średniowiecznej. Zbiór studiów 10. Warszawa: 9–18.
Budziszewska W. 1989. Imiona ochronne Słowian bałkańskich. – Onomastica 34: 237–244.
Dunaj B. 1975. Język polski najstarszej doby piśmiennej (XII–XIII w.). Kraków.
Fenikowski M. 1971. Polonia antiquissima restituta. O właściwą postać imienia Mieszko. – Poradnik Językowy [facs.] 4: 231–245.
Galinskaja E.A. 2009. Istoričeskaja fonetika russkogo jazyka. [2nd edition]. Moskva.
Gorškova K.V. 1968. Očerki istoričeskoj dialektologii severnoj Rusi (po dannym istoričeskoj fonologii). Moskva.
Hertel J. 1980. Imiennictwo dynastii piastowskiej we wczesnym średniowieczu. Warszawa, Poznań, Toruń.
Hrabec S., Pepłowski F. 1963. Wiadomości o autorach i dziełach cytowanych w Słowniku Lindego. Warszawa.
Jasiński T. 2013. Mieszko – rozniecaj sławę! – Focus Historia [facs.] 6: 47–48.
Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S. 1965. Gramatyka historyczna języka polskiego. [2nd edition]. Warszawa.
Kleszczowa K. 1998. Staropolskie kategorie słowotwórcze i ich perspektywiczna ewolucja. Rzeczowniki. Katowice.
Kolesov V.V. 1980. Istoričeskaja fonetika russkogo jazyka. Moskva.
Labuda G. 2006. Zamiana Galla-Anonima, autora pierwszej „Kroniki dziejów polskich”, na Anonima-Wenecjanina. – Studia Źródłoznawcze 44: 117–125.
Lamprecht A., Šlosar D., Bauer J. 1977. Historický vývoj češtiny. Praha.
Lisiecki M. 2013. Kronika Polska Galla Anonima w kontekście kształtowania się polskiej świadomości narodowej. – Sprawy Narodowościowe. Seria nowa 42: 131–142.
Łowmiański H. 1986. Studia nad dziejami Słowiańszczyzny, Polski i Rusi w wiekach średnich. Poznań.
Łuczyński M. 2015. Nazwy własne w „Dagome iudex”. – Prace Językoznawcze / Papers in Linguistics [Olsztyn] 17.2: 69–94.
Łuczyński M. 2016. Gdzie walczył brat Mieszka I i jak miał na imię? – LingVaria 11.2: 157–164.
Malec M. 1982. Staropolskie skrócone nazwy osobowe od imion dwuczłonowych. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź.
Mańczak W. 1997. O imieniu pierwszego władcy Polski. – Sprawozdania PAU 61 [1998]: 12–14.
Mycawka M. 2012. Język polski XIV wieku. Wybrane zagadnienia. Kraków.
Nowak P. 2016. [rev. of Sucharski 2015]. – Studia Źródłoznawcze 54: 231.
Otrębski J. 1947. Imiona pierwszej chrześcijańskiej pary książęcej w Polsce. – Slavia Occidentalis 18 [1939–1947]: 85–125.
Otrębski J. 1950. Miscellanées onomastiques. 4. L’origine du nom “Mieszko”. – Lingua Posnaniensis 2: 74–79.
Rospond S. 1955. Uwagi polemiczne o Mieszku, Masławie i Dąbrówce. – Onomastica 1: 168–185.
Ševelьov Ju. 2002. Istorična fonolohija ukrajinsьkoji movy. Xarkiv.
Skulina T. 1974. Staroruskie imiennictwo osobowe. [vol. 2]. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk.
Sucharski R.A. 2015. Jeszcze raz w kwestii imienia pierwszego historycznego władcy Polski. – Roczniki Historyczne 122.2: 233–244.
Urbańczyk P. 2012. Mieszko Pierwszy Tajemniczy. Toruń.
Urbańczyk S. 1946. O imię pierwszego historycznego księcia Polski. – Inter Arma. Zbiór prac ofiarowanych prof. Kazimierzowi Nitschowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin (1. II. 1944) przez przyjaciół, uczniów i kolegów. Kraków: 107–117.
Urbańczyk S. 1952. Dwa zagadkowe imiona (Mieszko i Dąbrówka). – Slavia Antiqua 3 [1951–1952]: 52–72.
Witczak K.T. 1992. Z antroponimii piastowskiej: Zdziebor (nie Czcibor), brat Mieszka I. – Onomastica 36: 123–132.
Witczak K.T. 1995. Polonia Antiqua. Głos w dyskusji nad imieniem chrzestnym Mieszka I. – Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego 51: 107–116.
Witczak K.T. 2016. Kto był ojcem chrzestnym Mieszka I? – Wróbel A., Piasta A. (eds.). 1050-lecie Chrztu Polski w wymiarze ogólnopolskim i regionalnym. Piotrków Trybunalski, Tomaszów Mazowiecki: 35–49.
Žovtobrjux M.A., Rusanivьskyj V.M., Skljarenko V.H. 1979. Istorija ukrajinskoji movy. Fonetyka. Kyjiv.
Information: Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2020, Volume 137, Issue 1, pp. 1 - 10
Article type: Original article
Titles:
Notes on the current discussion concerning the (first) name of the first historical ruler of the Piast state
Notes on the current discussion concerning the (first) name of the first historical ruler of the Piast state
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
Published at: 03.2020
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
EnglishView count: 1338
Number of downloads: 1433