This article critically addresses the contemporary study of what is called 'defensive emotions' such as fear and nostalgia among a number of social theorists. While it may be true that the collective emotions of fear and nostalgia (here framed by the phrase of 'retrotopia') may indeed be on the rise in Western liberal democracies, it is also important to be wary of taking the literature on the matter as a sign that fear and nostalgia actually permeate all levels of culture and everyday life. The article starts out with some reflections on the sociology of emotions and shows how the early interest in emotions (theoretical and empirical) among a small group of sociologists is today supplemented with the rise of a critical social theory using collective emotions as a lens for conducting a critical analysis of the times. Then the article in turn deals with the contemporary interest within varuious quarters of the social sciences with describing, analysing and diagnosing the rise of what is here called 'defensive emotions' – emotions that express and symbolize a society under attack and emotions that are mostly interpreted as negative signs of the times. This is followed by some reflections on the collective emotions of fear and nostalgia/retrotopia respectively. The article is concluded with a discussion of how we may understand and assess this relatively new interest in defensive emotions.

Celem artykułu jest analiza przemian emocjonalności w procesie rewolucji konsumpcyjnej, w kontekście polskim w środowisku wielkomiejskim. Wyodrębniono dwa typy emocjonalności: emocjonalność wpisaną w dyskurs postępu oraz nowoczesny hedonizm. Na podstawie etnograficznych badań terenowych, poddano analizie emocje wobec udomawianych technologii. Dyskurs postępu dominuje wśród rozmówców ze starszych pokoleń, nowoczesny hedonizm w najmłodszym pokoleniu transformacji. Przemiany emocjonalności to: wzrost emocjonalności, czyli częstsze wyrażanie emocji oraz większa liczba i zróżnicowanie wyrażanych emocji;  wyrażanie emocji pożądania; angażowanie się w praktyki dla wzbudzenia emocji.

Changes in Emotionality Throughout Consumer Revolution

This article discusses changes in emotionality throughout the consumer revolution in urban contexts in Poland. There are two types of emotionality: emotionality imbedded in discourse of progress; and modern hedonism. Drawing upon ethnographic data, emotions towards domesticated technologies were analyzed. Discourse of progress dominates among informants from older historical generations, modern hedonism dominates among the generation of transformation. The changes in emotionality: increase in emotionality, which means more often expression of emotions and larger number and diversity in expressed emotions; expressing the emotion of desire; engaging in practices with the goal of raising emotions through these practices.

Keywords: Consumer revolution, discourse of progress, domestication of technology, emotions, historical generation, modernity, modern hedonism, progress

This paper looks at mourning and melancholia, and their ethical implications through the work of Sigmund Freud and mostly Jacques Derrida. The attempt here is to read through Derrida’s auto thanatological oeuvre through questions of fidelity, interminability, impossibility and ethics. In our perpetual struggle as scholars dealing with questions of meaning, existence, loss, life and death this paper tries to navigate the discursive traditions of looking at mourning and melancholia and what their radical potential is or can be where the mourning; melancholic; haunted; living subjects bear an impossible task unto the dead.

Celem artykułu jest interpretacja literackich podróży na Wschód Andrzeja Stasiuka z perspektywy socjologii emocji. Refleksji poddano motywy podróży, eksplorowano nazwy uczuć, których Stasiuk używa w podróży na Wschód i emocje, które przypisuje Innemu oraz sposób ich wyrażania i kontekstualizacji. Wyobrażony oraz doświadczany Wschód jest przedstawiany w odniesieniu do smutku, strachu i nostalgii, co wpisuje się w kontekst przeżywania komunizmu oraz podróży do miejsc peryferyjnych, nieturystycznych. Wyniki badania motywują do wykorzystania literatury jako kulturowo istotnego źródła danych w odkrywaniu reguł odczuwania oraz reżimów emocjonalnych wyrażanych przez autora oraz bohaterów. 

Emotions in the Context of Andrzej Stasiuk’s Literary Journeys to the East: Sadness, Fear, Nostalgia

Tradycje wojskowych formacji historycznych nadal służą jako czynnik ułatwiający budowanie tożsamości współczesnych żołnierzy. Tradycji nie należy jednak odnosić wyłącznie do historii. Można bez niej skutecznie budować tożsamość, opierając się na wartościach takich, jak elitarność czy wspólnota ekstremalnych przeżyć. Kluczową rolę może odgrywać także tradycja wytworzona, która przyspiesza i ułatwia budowę tożsamości grupy. Metodą indywidualnego wywiadu pogłębionego przebadano siedmiu żołnierzy: z okresu II wojny światowej, PRL-u oraz współczesnych (ekspertów z dużym doświadczeniem bojowym i dowódczym). Jednocześnie, przez pryzmat budowy tożsamości, dokonano charakterystyki polskich oddziałów specjalnych, opisano ich historię, dziedziczone tradycje, przeznaczenie, imię, pochodzenie nazwy, symbolikę. 

Tradition as an Element of Identity Building. The Case of the Special Units Soldiers

Modernity have any impact on military identity. It was proved that traditions of historical military formations serve as a factor that facilitates building identity of modern Special Forces soldiers. Referring to historical traditions gives them a sense of “nobility” and strengthen their “military backbone”. Tradition, however, should not be perceived with regard to history only. It’s possible to build identity effectively basing on values such as elitism or a community of extreme experiences. Invented tradition, which precipitates and facilitates building identity of the group, can also play a key role. The Individual In-depth Interview technique was used to examine seven soldiers of different generations. They served in the army during World War II, afterwards (over the communist period) and contemporarily. The last ones are experts with extensive combat and command experience. Concurrently, Polish Special Forces were characterized through the prism of identity building and their history, inherited traditions, origin of the name and symbols were described.

Keywords: military tradition, identity building, soldiers, identity in postmodernity, invented tradition, military rituals, special forces symbols, elitism, extreme experiences

Głównym celem artykułu jest zapoznanie czytelnika z historią i różnicami pomiędzy muzyką oraz kulturą dancehall na Jamajce i w Polsce. Dodatkowym zadaniem jest ustalenie, jak kształtuje się tożsamość polskich twórców dancehallu. W artykule zestawiono dostępne badania wyróżniające główne motywy słowne jamajskiego dancehallu z analizą tekstów polskich utworów tego gatunku. Analiza pokazuje, że istnieją znaczące różnice pomiędzy praktykowaniem dancehallu w Polsce a na Jamajce. Szczególną odmienność widać w tekstach utworów. Tożsamość polskiego twórcy dancehallu wydaje się z kolei być niejasna i trudna do zdefiniowania.

DANCEHALL IN POLAND AND JAMAICA – A COMPARATIVE ANALYSIS OF ARTISTIC CREATION WITH PARTICULAR EMPHASIS ON THE LYRICAL CONTENT

The main objective of this article is to familiarize the reader with the history and differences between dancehall music and culture in Jamaica and Poland. An additional task is to determine the identity of Polish dancehall artists. The article compares the available research distinguishing the main lyrical themes of the Jamaican dancehall with the analysis of Polish lyrics of this genre. The analysis shows that there are significant differences between practicing dancehall in Poland and in Jamaica. A particular difference can be seen in the lyrics of the songs. The identity of the Polish dancehall creator seems to be unclear and difficult to define.

Keywords: dancehall, culture, Jamaica, Poland, lyrical themes, identity

Artykuł zestawia ze sobą i problematyzuje dwie godne odnotowania biografie wybitnego socjologa i filozofa społecznego, Zygmunta Baumana, autorstwa Izabeli Wagner i Artura Domosławskiego, dokonując analizy zawartego w nich przekazu na tle powojennej polskiej historii politycznej i kulturowej.

TWO VOICES ON THE BUILDER. IZABELA WAGNER AND ARTUR DOMOSŁAWSKI ON ZYGMUNT BAUMAN

This paper crisscrosses and binds two remarkable biographies of renowned sociologist and social philosopher Zygmunt Bauman: that by Izabela Wagner and Artur Domosławski, juxtaposing their messages against the background of Polish postwar political and cultural history.

Keywords: Zygmunt Bauman, Izabela Wagner, Artur Domosławski, postwar antisemitism, historical policy

Zmierzch demokracji Anne Applebaum to książka wyjątkowa z co najmniej dwóch powodów. Po pierwsze, dzięki kunsztowi syntezy, struktura narracyjna wykorzystana przez Autorkę doskonale ukazuje ideologiczny rdzeń współczesnego dyskursu (neo)liberalnej opozycji. Zarazem dzięki jej talentowi erystycznemu, sam ładunek perswazyjny tekstu wart jest uznania i pogłębionego wglądu. Niniejsza publikacja stawia sobie za cel rekonstrukcję bazy narracyjnej Zmierzchu demokracji oraz ekspozycję jej aparatu perswazyjnego. Następnie owo studium przypadku wykorzystane zostaje do rozpoznania szerzej funkcjonujących schematów ideologicznych towarzyszących działaniom politycznym, u którego podłoża spoczywa resentyment, gorycz i tęsknota odsuniętych od władzy (neo)liberałów.

The unbearable heaviness of resentment. Analysis of the narrative base of Anne Applebaum's Twilight of Democracy

Twilight of Democracy by Anne Applebaum is a unique book for at least two reasons. Firstly, thanks to the artistry of synthesis, the narrative structure used by the author perfectly exhibits the ideological core of the contemporary discourse of (neo)liberal opposition. At the same time, thanks to her eristic talent, the very persuasive load of the text is worth recognition and in-depth insight. This publication aims to reconstruct the narrative base of the Twilight of Democracy and to reveal its persuasive apparatus. Then this case study is used to identify the more widely functioning ideological patterns associated with political actions, which are based on resentment, bitterness and the longing of (neo)liberals who were left out of power.

Keywords:  Anne Applebaum, democracy, ideology, eristics, hypocrisy

Recenzowana książka dostępna jest do pobrania pod adresem: https://www.civitas.edu.pl/wp-content/uploads/2015/03/modelowanie-percepcjitransformacji-politycznej-podejscie-systemowe.pdf. DOI: 10.6084/m9.figshare.13235369