1. Stanowisko Fundacji „Rodzić po ludzku” w sprawie zmian dotyczących Standardów opieki okołoporodowej, Zespół Fundacji „Rodzić po ludzku”, www.rodzicpoludzku.pl/Interwencje/Stanowisko-Fundacji-Rodzic-po-Ludzku-w--sprawie-zmian-dotyczacych-Standardow-opieki-okoloporodowej.html (dostęp: 1.10.2018).

2. Petycja do Premier Beaty Szydło złożona w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w dniu 10 stycznia 2017 roku, przygotowana przez Fundację „Rodzić po ludzku”, http://standardyzostaja.rodzicpoludzku.pl/ (dostęp: 1.10.2018).

3. Stanowisko Naczelnej Rady Lekarskiej w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej z dnia 20 kwietnia 2018 roku; https://www.nil.org.pl/aktualnosci/stanowiska-prezydium-nrl-podjete-20-kwietnia-2018-r.# (dostęp: 1.10.2018).

4. Pismo Ministra Zdrowia z dnia 3 czerwca 2017 roku, sygn. OZO.073.12.2017/EW, kierowane w odpowiedzi na pismo Rzecznika Praw Obywatelskich, sygn. V.7010.102.2016. AA/EO. Dostępne na stronach internetowych Rzecznika Praw Obywatelskich; https://www.rpo.gov.pl (dostęp: 1.10.2018).

5. Pismo Rzecznika Praw Dziecka adresowane do Ministra Zdrowia, sygn.. ZSS.422.50.2016.KT, w sprawie standardów opieki okołoporodowej; Minister Zdrowia pismo do Rzecznika Praw Dziecka z dnia 13 stycznia 2017 roku, sygn. OZ0.073.2.2017/EW. Dostępne na stronach internetowych Biura Rzecznika Praw Dziecka; brpd.gov.pl/sites/default/files/mz_odpowiedz_na_wystapienie_zss_422_50_2016_kt_standardy_okoloporodowe.pdf (dostęp: 1.10.2018).

6. Wywiad z prezeską Fundacji „Rodzić po ludzku” J. Pietrusiewicz; http://ciaza.siostraania.pl/to-potezny-krok-wstecz--joanna-pietrusiewicz-o-obecnej-sytuacji-w-opiece-okoloporodowej-wywiad/ (dostęp: 1.10.2018).

7. Stanowisko Fundacji „Rodzić po ludzku” dotyczące projektu Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej; http://www.rodzicpoludzku.pl/Aktualnosci/Stanowisko-Fundacji-Rodzicpo-Ludzku-dotyczace-projektu-Rozporzadzenia-Ministra-Zdrowia-w-sprawie-standardu-organizacyjnego-opieki-okoloporodowej.html (dostęp: 1.10.2018).

8. Uzasadnienie projektu rozporządzenia Ministra Zdrowiaw sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej przedstawiony w dniu 4 kwietnia 2018 roku, s. 3; https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12310054 (dostęp: 1.10.2018).

9. Fundacja „Rodzić po ludzku”, Raport z monitoringu oddziałów położniczych. Opieka okołoporodowa w Polsce w świetle doświadczeń kobiet, Warszawa 2018. 

10. Najwyższa Izba Kontroli, Informacja o wynikach kontroli. Opieka okołoporodowa na oddziałach położniczych, 20 czerwca 2016, Nr ewid. 203/2015/P/15/065/LBI.

11. A. Doroszewska, Raport z monitoringu oddziałów położniczych. Medykalizacja porodu w Polsce, Fundacja „Rodzić po ludzku”, Warszawa 2017.

12. World Health Organization, WHO statement on caesarean section rates, 2015; http:// www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_health/cs-statement/en/(dostęp: 1.10.2018 ).

13. Plebanek E., Autonomia ciężarnej pacjentki wobec czynności medycznych. Prawnokarna ocena sprzeciwu ciężarnej pacjentki wobec czynności medycznej ratującej życie i zdrowie pacjentki lub dziecka nienarodzonego, „Prawo i Medycyna” 2015; 2: 25–26.

14. Plebanek E., Autonomia ciężarnej pacjentki wobec czynności medycznych. Prawnokarna ocena wykonania czynności niezbędnej dla ratowania życia i zdrowia kobiety ciężarnej lub dziecka nienarodzonego wbrew woli kobiety ciężarnej (część II), „Prawo i Medycyna” 2015; 3: 30–51.

15. Rekomendacje dotyczące postępowania z matką oraz noworodkiem urodzonym na granicy możliwości przeżycia z uwzględnieniem aspektów etycznych, M. Rutkowska (red.), „Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia” 2012; 5 (1): 5–13.

16. Dukiet-Nagórska T., Świadoma zgoda pacjenta w ustawodawstwie polskim, „Prawo i Medycyna” 2000; 6–7 (2): 78; 

17. Świderska M., Zgoda pacjenta na zabieg medyczny, Toruń 2007.

18. Nesterowicz M., Glosa do wyroku s. apel. z 29 września 2005 r., I ACa 236/05, „Prawo i Medycyna” 2008; 1: 134–138.

19. Świderska M., Glosa do wyroku s. apel. z 13 czerwca 2007 r., VI ACa 1246/06, PS 2010; 11–12: 201–207. 

20. Świderska M., Glosa do wyroku SN z 14 października 2005 r., III CK 99/05, OSP 2008; 6: 68. 

21. Daniluk P., Glosa do wyroku SN z 26.04.2007 r., II CSK 2/07, OSP 2009; 1: 6.

22. Zoll A., Zaniechanie leczenia – aspekty prawne, „Prawo i Medycyna” 200; 5: 35.

23. Zoll A., Granice legalności zabiegu leczniczego, „Prawo i Medycyna” 1999; 1: 29.

24. Zielińska E., Powinności lekarza w przypadku braku zgody na leczenie oraz wobec pacjenta w stanie terminalnym, „Prawo i Medycyna” 2000; 5: 73.

25. Kardas P., Zgoda pacjenta na zabieg leczniczy a problem odpowiedzialności karnej lekarza za niewypełnienie obowiązku zapobiegania skutkowi, „Przegląd Sądowy 2005; 10: 55.

26. Fiutak A., Odpowiedzialność karna za wykonanie zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta, Warszawa 2016.

27. Karczewska-Kamińska N., Przymus leczenia i inne interwencje medyczne bez zgody pacjenta, Warszawa 2018. 

28. Daszkiewicz K., Uchylenie odpowiedzialności lekarza za wykonanie zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta, „Palestra” 2002; 11–12: 31. 

29. Cieślak M., w: System prawa karnego. O przestępstwach w szczególności, t. IV, cz. I, I. Andrejew, L. Kubicki, J. Waszczyński (red.), Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1985: 290.

30. Raport z monitoringu oddziałów położniczych. Opieka okołoporodowa w Polsce w świetle doświadczeń kobiet, Warszawa 2018: 8.

31. Zaniechanie i wycofanie się z uporczywego podtrzymywania leczenia u dzieci, T. Dangiel (red. nauk.), Polskie Towarzystwo Pediatryczne, Warszawa 2011.

Akty normatywne

1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 września

2012 roku w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem (Dz.U. 2012 r., poz. 1100).

2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 roku w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w dziedzinie położnictwa i ginekologii z zakresu okołoporodowej opieki położniczo-ginekologicznej, sprawowanej nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu, w przypadkach występowania określonych powikłań oraz opieki nad kobietą w sytuacji niepowodzeń położniczych (Dz.U. z 2015 r., poz. 2007).

3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 roku w sprawie standardów postępowania medycznego w łagodzeniu bólu porodowego (Dz.U. 2015, poz. 1997 – stan prawny z 1 października 2018 r.).

4. Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej przedstawiony w dniu 4 kwietnia 2018 roku; https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12310054 (dostęp: 1.08.2018).

5. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (Dz.U.2018.160 tekst jednolity z dnia 19 stycznia 2018 roku).

6. Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 roku o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2016 poz. 960).

7. Zarządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 lutego 2017 roku w sprawie powołania Zespołu do spraw opracowania projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardów organizacyjnych opieki zdrowotnej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem (Dz.Urz.MZ. z dnia 24 lutego 2017 roku, nr 20).

8. Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U.2018.617 tekst jednolity). 

9. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz.U. 1997, Nr 78, poz. 483).

10. Ustawa z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U.2017.1318 tekst jednolity).

11. Ustawa z dnia 15 lipca 2011 roku o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U.2018.123 tekst jednolity).

12. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny (Dz.U.2017.2204 tekst jednolity z dnia 2017.11.29).

13. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz.U. 1977, Nr 38, poz. 167).

14. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. 1993, Nr 61, poz. 284).