FAQ
Logo Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW), Polska

Dwadzieścia lat od ataków w Madrycie. Problematyka bezpieczeństwa antyterrorystycznego Hiszpanii

Data publikacji: 11.03.2024

Terroryzm – studia, analizy, prewencja, 2024, Numer 5 (5), s. 13 - 51

https://doi.org/10.4467/27204383TER.24.001.19389

Autorzy

Krzysztof Izak
https://orcid.org/0000-0001-9815-6035 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Dwadzieścia lat od ataków w Madrycie. Problematyka bezpieczeństwa antyterrorystycznego Hiszpanii

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie przyczyn, chronologicznego przebiegu i skutków ataków przeprowadzonych 11 marca 2004 r. w Madrycie, z uwzględnieniem różnic i sprzeczności w doniesieniach na temat tych wydarzeń. Autor analizuje działania podejmowane przez władze Hiszpanii dla zapewnienia bezpieczeństwa antyterrorystycznego w kraju, w tym utworzenie struktur do walki z islamskim terroryzmem i muzułmańskim ekstremizmem. Omawia ponadto problemy i wyzwania  wpływające na stan bezpieczeństwa państwa, z którymi mierzą się hiszpańskie służby walczące z przemocą polityczną i nielegalną migracją ludności z państw podwyższonego ryzyka.

Bibliografia

Brylew M., Irak 2006–2012. Stabilizacja czy konflikt?, Toruń 2013.

Cieszko J., Tragedia w Madrycie, 11–14 marca 2004 roku, w: Hiszpania: Media masowe i wybory w obliczu terroryzmu, B. Dobek-Ostrowska, M. Kuś (red.), Wrocław 2007, s. 39–60.

Domejko-Kozera P., Polityka bezpieczeństwa w Hiszpanii w latach 1992–2004, Warszawa 2006.

Gonzalez Esteban J.L., Kronika 11 marca: terroryzm i polityczna zmiana w Hiszpanii, w: Hiszpania: Media masowe i wybory w obliczu terroryzmu, B. Dobek-Ostrowska, M. Kuś (red.), Wrocław 2007, s. 61–72.

Grześkowiak S., Poczet islamskich ideologów i ekstremistów, Warszawa 2023.

Izak K., Hiszpania i Francja walczą z nielegalną imigracją i fałszerstwami dokumentów, „Człowiek i Dokumenty” 2021, nr 62, s. 67–75.

Izak K., Leksykon organizacji i ruchów islamistycznych, Warszawa 2014.

Izak K., Migranci jako element nacisku w stosunkach międzynarodowych. Dokumenty dowodem przestępczej działalności państw, „Człowiek i Dokumenty” 2021, nr 63, s. 56–65.

Izak K., Oryginalne paszporty w rękach terrorystów i oszustów, „Człowiek i Dokumenty” 2019, nr 54, s. 44–55.

Izak K., Sieć ekstremistów religijnych i politycznych. Sojusznicy i wrogowie, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2019, nr 21, s. 96–134.

Jakubowska Z., Madryt 11 marca, Warszawa 2005.

Kłos A., Fikcja walki z radykalizmem, „Gazeta Polska Codziennie”, 13 X 2018 r.

Kosmynka S., Święta wojna w Al-Andalus. Przeobrażenia aktywności dżihadystycznych komórek terrorystycznych w Hiszpanii w latach 1995–2012, Łódź 2015.

Loredo J., Marzenie o Al Andalus, „Nasz Dziennik”, 19 XI 2011 r.

Łódzki B., Reakcja polskich mediów masowych na atak terrorystyczny w Madrycie 11 marca 2004 r., w: Hiszpania: Media masowe i wybory w obliczu terroryzmu, B. Dobek-Ostrowska, M. Kuś (red.), Wrocław 2007, s. 123–137.

Płudowski T., Reakcje prasy amerykańskiej na madrycki atak terrorystyczny z 11 marca 2004 r., w: Hiszpania: Media masowe i wybory w obliczu terroryzmu, B. Dobek-Ostrowska, M. Kuś (red.), Wrocław 2007, s. 140–159.

Reinares F., Al-Qaeda’s Revenge. The 2004 Madrid Train Bombing, New York 2016.

Skowronek T., Hiszpania walczy ze światowym terroryzmem, „Przegląd” 2019, nr 46, s. 28–30.

Stryjewski R., Muzułmanie w Hiszpanii, w: Muzułmanie w Europie, A. Parzymies (red.), Warszawa 2005, s. 453–493.

Taracha C., Wybory w cieniu zamachu. Kilka uwag na temat wydarzeń z marca 2004 roku w Madrycie, w: Terroryzm wczoraj i dziś. Wybrane problemy, P. de la Fuente, W. Gizicki, C. Taracha (red.), Lublin 2015, s. 77–85.

Tryc-Ostrowska M., Kontrowersyjny wyrok za zamachy w Madrycie, „Rzeczpospolita”, 2 XI 2007 r.

Wejkszner A., Ewolucja terroryzmu motywowanego ideologią religijną na przykładzie salafickiego ruchu globalnego dżihadu, Poznań 2010.

 

Źródła internetowe

Actividad Terrorista de ETA 2004, Ministerio del Interior, https://www.statewatch.org/media/documents/news/2005/jan/mirbal2004acteta.pdf [dostęp: 12 III 2005].

Atentados Terroristas del Dia 11 del Marzo de 2004 de Madrid, Juzgado Central de Instruccion No 6 Audiencia Nacional Madrid, https://e00-elmundo.uecdn.es/documentos/2006/04/11/auto11m/01.pdf [dostęp: 11 IV 2006].

Badcock J., The Long Shadow of al-Andalus. Spain is on the periphery of Europe, but central to modern jihad, Foreign Policy, 21 VIII 2017 r., https://foreignpolicy.com/2017/08/21/the-long-shadow-of-al-andalus-spain-islamic-state-terrorism-al-qaeda/ [dostęp: 21 VIII 2017].

Becares R., Cernuda O., Cuatro terroristas islámicos se inmolan en un piso de Leganés y matan a un agente de policía, elmundo.es, 4 IV 2004 r., https://www.elmundo.es/elmundo/2004/04/03/enespecial/1081016920.html [dostęp: 4 IV 2004].

Catalán M., Prensa, verdad y terrorismo: la lección política del 14-M, „El Argonauta Español” 2005, nr 2. https://doi.org/10.4000/argonauta.1191 [dostęp: 26 VIII 2023].

Cedeira B., La victima que entró en coma el 11M hasta morir 10 años después, El Español, 11 III 2017 r., https://www.elespanol.com/reportajes/20170310/199730525_0.html [dostęp: 11 III 2017].

Centro Nacional de Coordinacion Antiterrorista CNCA, La Pagina de ASR, https://intelpage.info/centro-nacional-de-coordinacion-antiterrorista.html [dostęp: 12 XII 2015].

Dziedzina J., Imam kazał zabijać, gość.pl, 7 IX 2017 r., https://www.gosc.pl/doc/4166327.Imam-kazal-zabijac [dostęp: 7 IX 2017].

El final del principio en la investigación del 11-M, elmundo.es, 1 XI 2007 r., https://www.elmundo.es/elmundo/2007/11/01/espana/1193885319.html [dostęp: 1 XI 2007].

„El Mundo”: zamachowcy z Madrytu radykalizowali młodych muzułmanów w więzieniach, TVN24, 11 X 2018 r., https://tvn24.pl/swiat/zamachowcy-z-madrytu-radykalizowali-mlodych-muzulmanow-w-wiezieniach-ra875396-2384538 [dostęp: 11 X 2018].

ETA pretendía volar la estación de Chamartín con un „tren bomba” y provocar una masacre, ABC España, 26 XII 2003 r., https://www.abc.es/espana/abci-pretendia-volar-estacion-chamartin-tren-bomba-y-provocar-masacre-200312260300-228547_noticia.html [dostęp: 26 XII 2003].

Fernández H.A., Does al-Qaeda have a global strategy?, Elcano Royal Institute, 4 V 2004 r., https://www.realinstitutoelcano.org/en/analyses/does-al-qaeda-have-a-global-strategy/ [dostęp: 6 V 2004].

Fernández R., Número total de musulmanes por comunidad autónoma de España en 2022, Statista, 11 IV 2023 r., https://es.statista.com/estadisticas/552893/musulmanes-en-espana-por-comunidad-autonoma/ [dostęp: 11 IV 2023].

Fernando Reinares, experto en terrorismo internacional, advierte: “Al Qaeda está hoy más extendida de lo que ha estado nunca”, Universidad Internacional Menéndez Pelayo, https://www.uimp.es/actualidad-uimp/fernando-reinare-experto-terrorismo-internacional.html [dostęp: 21 VI 2021].

Gunaratna R., Spain: An Al Qaeda Hub?, „UNISCI Discussion Papers” 2004, nr 5, https://www.redalyc.org/pdf/767/76712467002.pdf [dostęp: 22 II 2014].

Haahr K., The Growth of Militant Islamist Micro-Diaspora Communities, „CTC Sentinel” 2008, t. 1, nr 4, https://ctc.westpoint.edu/the-growth-of-militant-islamist-micro-diaspora-communities-observations-from-spain/ [dostęp: 18 IV 2008].

Hernández A., 11M: quién fue el autor intelectual y otras claves que plantea el documental de Netflix sobre el mayor atentado yihadista en Europa, BBC, 11 III 2022 r., https://www.bbc.com/mundo/noticias-60693476 [dostęp: 11 III 2022].

Hiszpania: Rozpoczął się proces dżihadysty zatrzymanego w Warszawie, Dziennik Gazeta Prawna, 11 VI 2018 r., https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1132741,proces-dzihadysty-zatrzymanego-w-warszawie.html [dostęp: 11 VI 2018].

Hiszpański parlament zgodził się na wysłanie żołnierzy do Iraku, Wirtualna Polska, 22 X 2014 r., https://wiadomosci.wp.pl/hiszpanski-parlament-zgodzil-sie-na-wyslanie-zolnierzy-do-iraku-6027730872366209a [dostęp: 22 X 2014].

Interior cesa al jefe del CITCO y nombra a un comisario al frente del Gabinete de Estudios y Coordinación, elDiario.es, 7 VII 2018 r., https://www.eldiario.es/politica/interior-citco-gabinete-estudios-coordinacion_1_2035094.html [dostęp: 7 VII 2018].

La policía eleva a siete los terroristas muertos en Leganés, Cadenaser, 7 IV 2004 r., https://cadenaser.com/ser/2004/04/07/espana/1081295423_850215.html [dostęp: 7 IV 2004].

La Policía Nacional advierte: «estamos en nivel 4 de alerta terrorista». Estas son las claves, Hipertextual, 30 V 2023 r., https://hipertextual.com/2023/05/la-policia-nacional-advierte-estamos-en-nivel-4-de-alerta-terrorista-estas-son-las-claves [dostęp: 30 V 2023].

Lindenberg G., Czy Maroko gra z Hiszpanią imigrantami?, euroislam.pl, 14 II 2021 r., https://euroislam.pl/czy-maroko-gra-z-hiszpania-imigrantami/ [dostęp: 14 II 2021].

Llega a España “El Egipcio” para ser juzgado por el 11-M, 20 minutos, 17 XI 2006 r., https://www.20minutos.es/noticia/173755/0/egipcion/11-m/italia/ [dostęp: 17 XI 2006].

Los terroristas del 11-M se inmolan y matan a un geo al volar su «piso franco» en Leganés, ABC España, 4 IV 2004 r., https://www.abc.es/espana/abci-terroristas-inmolan-y-matan-volar-piso-franco-leganes-200404040300-962802830594_noticia.html [dostęp: 4 IV 2004].

Maclean W., New evidence of Qaeda tie to Madrid blast: expert, Reuters, 13 I 2010 r., https://www.reuters.com/article/idUSTRE60B526/ [dostęp: 13 I 2010].

Madrid bombings ‘probably al Qaeda’, Stuff, 21 I 2010 r., https://www.stuff.co.nz/vlpush/world/3226277/Madrid-bombingsprobably-al-Qaeda [dostęp: 21 I 2010].

Madryt: posiedzenie Komitetu Antyterrorystycznego ONZ, Dziennik Gazeta Prawna, 27 VII 2015 r., https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/885271,madryt--posiedzenie-komitetu-antyterrorystycznego-onz.html [dostęp: 27 VII 2015].

Martin-Arroyo J., El Cordobés, the Spanish face of Islamic State, El Pais, 25 VIII 2017 r., https://english.elpais.com/elpais/2017/08/25/inenglish/1503659430_853709.html [dostęp: 25 VIII 2017].

Martin Plaza A., Los atentados del 11M que sacudieron España, RTVE, 11 III 2014 r., https://www.rtve.es/noticias/20140311/atentados-del-11m-sacudieron-espana/893543.shtml [dostęp: 11 III 2014].

Mroczek A., Zamach w Madrycie 11 III 2004 – minuta po minucie, terroryzm.com, 25 IX 2005 r., http://www.terroryzm.com/zamach-w-madrycie-11-iii-2004-minuta--po-minucie/ [dostęp: 25 IX 2005].

Po pięciu latach koniec polskiej misji w Iraku, money.pl, 29 X 2008 r., https://www.money.pl/archiwum/wiadomosci_agencyjne/pap/artykul/po;pieciu;latach;koniec;polskiej;misji;w;iraku,188,0,381372.html [dostęp: 29 X 2008].

Reinares F., The Evidence of Al-Qa`ida’s Role in the 2004 Madrid Attack, „CTC Sentinel” 2012, t. 5, nr 3, https://ctc.westpoint.edu/the-evidence-of-al-qaidas-role-in-the-2004-madrid-attack/ [dostęp: 18 IV 2012].

Siedmiu hiszpańskich agentów zginęło w Iraku, Wirtualna Polska, 29 XI 2003 r., https://wiadomosci.wp.pl/siedmiu-hiszpanskich-agentow-zginelo-w-iraku-6036492925121665a [dostęp: 30 XI 2003].

The Terror Attacks in Madrid, Spain, 2004, Kamedo-report 90, Socialstyrelsen 2007, https://www.socialstyrelsen.se/globalassets/sharepoint-dokument/artikelkatalog/ovrigt/2007-123-36_200712336.pdf [dostęp: 11 III 2008].

What’s Osama Talking About?, Slate, 8 X 2001 r., https://slate.com/news-and-politics/2001/10/what-s-osama-talking-about.html [dostęp: 8 X 2001].

Wójcik J., Czy polityczny islam wraca na Bliski Wschód?, euroislam.pl, 22 VIII 2023 r., https://euroislam.pl/czy-polityczny-islam-wraca-na-bliski-wschod/ [dostęp: 22 VIII 2023].

Wójcik J., „Raper ISIS” wrócił do Europy po azyl, euroislam.pl, 20 V 2020 r., https://euroislam.pl/rapper-isis-do-europy-powrocil-jako-szukajacy-azylu/ [dostęp: 20 V 2020].

Zamachy terrorystyczne w Hiszpanii. Można było im zapobiec, Magazyn TVN24, https://archiwum.tvn24.pl/magazyn-tvn24/114/tvn24.pl/magazyn-tvn24/willa-na-uboczu-matka-szatana-i-plan-a-zamach-na-niespotykana-skale%2C114%2C2082.html [dostęp: 22 VIII 2017].

Zamachy w Madrycie – odwet za Irak, Polskie Radio, 11 III 2014 r., https://www.polskieradio.pl/106/246/Artykul/1071933%2CZamachy-w-Madrycie---odwet-za-Irak [dostęp: 11 III 2014].

Zmarła czwórka Polaków rannych w Madrycie, Gazeta Wyborcza, 12 III 2004 r., https://web.archive.org/web/20091214225052/http://wyborcza.pl/1,75248,1961962.html [dostęp: 12 III 2004].

Informacje

Informacje: Terroryzm – studia, analizy, prewencja, 2024, Numer 5 (5), s. 13 - 51

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Dwadzieścia lat od ataków w Madrycie. Problematyka bezpieczeństwa antyterrorystycznego Hiszpanii

Angielski:

Twenty years since the Madrid attacks. Spain’s anti-terrorist security issues

Publikacja: 11.03.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC-BY-NC-SA  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Krzysztof Izak (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski