„Anagramy” Marii Kazimiery Sobieskiej
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTE„Anagramy” Marii Kazimiery Sobieskiej
Data publikacji: 30.09.2020
Terminus, 2020, Tom 22, zeszyt 3 (56) 2020, s. 233 - 250
https://doi.org/10.4467/20843844TE.20.013.12371Autorzy
„Anagramy” Marii Kazimiery Sobieskiej
The “Anagrams” of Marie Casimire Sobieski The “Anagrams” of Marie Casimire Sobieski
This article concerns the residence in Rome from 1699 to 1714 of Marie Casimire Sobieski, widow of King John III. She belonged to the Accademia dell’Arcadia with occult tradition, and collected cabbalistic manuscripts which today are held in the Jagiellonian Library (Ms 2284). They include numerology predictions (fols. 160r–162v, 194r) described by the queen as “anagrams”. The deciphering of these predictions by replacing the numbers with the corresponding letters of the Latin alphabet enabled the determination of the names and titles of twenty-one persons. The veracity of the deciphering is confirmed by the first two letters of the name which are placed above each numerological representation and by the year of birth of a given person. In addition to Marie Casimire’s son Jakub Ludwik, these are the relatives of the Sobieski family and people related to it by marriage as well as figures of importance to the political life of the end of the 17th and the beginning of the 18th century. It was the abbot Pompeo Scarlatti, the ambassador of Maximilian Emmanuel, Elector of Bavaria, in Warsaw, who made the queen interested in numerology; he accompanied her on her journey to Italy and remained at her court in Rome. Marie Casimire took an interest in numerology predictions after a tragedy in 1704, when her sons Jakub Ludwik and Konstanty were kidnapped and imprisoned by Augustus II, to be released only two years later. However, the majority of these predictions date from the years 1711–1713. Contrary to the tradition of maintaining secrecy, binding at Italian academies, the queen disclosed some of the methods of numerology prophesying; however, except for one case, she did not reveal the content of the prophecies hidden behind the obtained numbers.
Źródła
Księga kabał królowej Sobieskiej, BJ, rkps 2284.
Porta J.B., De furtivis literarum notis vulgo de ziferis libri IV, II London: Johannes Wolf, 1591.
Porta J.B., De occultis literarum notis libri IV, Montbeliard 1593.
Lettera del signor Giuseppe Valletta Napolitano In difesa della moderna Filosoia e de’coltivatori di essa, indirizzata alla santitat di Clemente XI, Berno 1732.
Opracowania
Aurenche H., La Fortune de Marysienka, Paris 1937.
Boni F., Śnieżyńska-Stolot E., „Che cosa sia la cabala…” rękopis w „Księdze kabał królowej Sobieskiej” (w druku).
Boni F., Śnieżyńska-Stolot E., „Leonis sapientissimi” rękopis w „Księdze kabał królowej Sobieskiej” (w druku).
Boudet J.P., Entre science et nigromance : astrologie, divination et magie dans l’Occident medieval (XIIe–XVe siecle), Paris 2006.
Burnett Ch., The Sortes Regis Amalrici: An Arabic Divinatory Work in the Latin Kingdom of Jeruzalem?, „Scripta Mediterranea” 19–20 (1998–1999).
De Venuto L., La Osservazione di Girolamo Tartarotti sulla Lettera in difensa della moderna filozofia di Giuseppe Valletta, „Atti dell’Accademia Roverolana degli Agiati” 260 (2010), ser. VIII, vol. X, A, fasc. I, s. 7–59.
Dębski M., Królowa wdowa a „kandydat do tronu”. Relacje Marii Kazimiery Sobieskiej z Jakubem Sobieskim w czasach saskich, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” (2016), nr 96, s. 69–88.
Dobrowolski J.A., Droga przez labirynty magii. Giambiattista Della Porta (1535–1615), Warszawa 1990.
Eco U., W poszukiwaniu języka uniwersalnego, przeł. W. Soliński, Gdańsk 2002.
Foryś W., W kręgu idei kryptologii, w: Spotkania Klubu Historii Idei 1996–2004, red. E. Śnieżyńska-Stolot, Kraków 2005.
Gorska M., Relacja z podroży do Rzymu Marii Kazimiery na podstawie Viaggio a Roma (Roma 1700) Antonia Bassani, Silva Rerum, https://www.wilanow-palac.pl/relacja_z_podrozy_do_rzymu_marii_kazimiery_na_podstawie_viaggio_a_roma_
roma_1700_antonia_bassani.html (dostęp: 3.09.2015).
Iafrate A., Of Stars and Men: Matthew Paris and the Illustrations of Ms Ashmole 304, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes” 76 (2013), s. 139–177.
Ifrah G., Dzieje liczby, czyli historia wielkiego wynalazku, przeł. S. Hartman, Wrocław 1990.
Judycka J., Wiara i rozum w filozofii Rajmunda Lulla, Lublin 2005.
Komaszyński M., Piękna królowa Maria Kazimiera d’Arquien-Sobieska, Kraków 1995.
Markowski M., Dążenia umysłowe włoskiego renesansu w kontekście platonizmu i arystotelizmu, w: Spotkania Klubu Historii Idei 2004–2007, t. 2, red. E. Śnieżyńska-Stolot, Kraków 2009.
Markuszewska A., Muzyczny Rzym Marii Kazimiery, w: Maria Kazimiera Sobieska (1641–1716).
W kręgu rodziny, polityki i kultury, red. A. Kalinowska, P. Tyszka, Warszawa 2017 (Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum. Studia i Materiały, 6).
Nieznanowski S., Anagram, w: Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze, renesans, barok, red. T. Michałowska, Wrocław 1998.
Ouaknin M.-A., Tajemnice kabały, przeł. K. i K. Pruscy, Warszawa 2006.
Perkowski R., Jak rozkochać w sobie ukochaną kobietę? Porady z rękopisu królowej Marii Kazimiery d’Arquien Sobieskiej, „Alma Mater” (2017), nr 191.
Pietrzak J., „Bo widzę tych czasów mało prawdziwej miłości”. Relacje Marii Kazimiery z przedstawicielami rodziny Sobieskich, w: Maria Kazimiera Sobieska (1641–1716). W kręgu rodziny, polityki i kultury, red. A. Kalinowska, P. Tyszka, Warszawa 2017 (Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum. Studia i Materiały, 6).
Platania G., La Polonia nelle carte del cardinale Carlo Barberini protettore del Regno, „Accademie e Biblioteche d’Italia” 56 (1988), no. 2, s. 38–60.
Rolbiecki W., Akademie włoskie w latach 1454–1667, Wrocław 1977.
Roszkowska W., Polacy w rzymskiej „Arkadii” (1699–1766), „Pamiętnik Literacki” 56 (1965), z. 3. Secret F., Les Kabbalistes Chretiens de la Renaissance, [n.ed.], Milano 2006.
Skrzypietz A., Franciszek Ludwik, książę de Conti – „obrany król Polski”. Saga rodu Kondeuszow, Katowice 2019.
Skrzypietz A., Jakub Sobieski, Poznań 2015.
Spoto S., “Showeth herself all naked”: Madimi in John Dee’s Conversations with Spirits, w: Daimonic Imagination: Uncanny Inteligence, ed. A. Vos, Cambridge 2013.
Waliszewski K., Marysieńka: Marie de la Grange D’Arquien, reine de Pologne femme de Sobieski, Paris 1904.
Walker D.P., Spiritual and Demonic Magic: From Ficino to Campenella, London 1958.
Żeleński-Boy T., Marysieńka Sobieska, Warszawa 1954.
Informacje: Terminus, 2020, Tom 22, zeszyt 3 (56) 2020, s. 233 - 250
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
„Anagramy” Marii Kazimiery Sobieskiej
The “Anagrams” of Marie Casimire Sobieski
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 30.09.2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Polski