FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

XVII-wieczne macewy z Chęcin – aspekty historyczne i kulturowe

Data publikacji: 2020

Studia Judaica, 2020, Nr 1 (45), s. 1 - 42

https://doi.org/10.4467/24500100STJ.20.001.12915

Autorzy

Andrzej Trzciński
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin
https://orcid.org/0000-0001-6378-7988 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

XVII-wieczne macewy z Chęcin – aspekty historyczne i kulturowe

Abstrakt

Seventeenth-century matzevot from Chęciny: Historical and cultural aspects

The article focuses on the seventeenth-century Jewish tombstones made of a decorative limestone (the so-called Chęciny marble) in stonecutters’ workshops operating from the early seventeenth century in Chęciny. It discusses matzevot produced in this town both for clients from other localities (including Lublin and Kraków) and for local population (matzevot preserved at the local Jewish cemetery). It analyzes their artistic and technical values as well as the situation of producers and clients in a broader historical context (such as wars and epidemics in the mid-century). It also explores the tombstones preserved in Chęciny itself as historical sources for the study of the local Jewish community and the cemetery as such. The last part of the article includes a catalogue of eleven best preserved matzevot from the Jewish cemetery at Chęciny.

Bibliografia

1. Źródła
 
Bersohn Mathias, Dyplomatariusz dotyczący Żydów w dawnej Polsce na źródłach archiwalnych osnuty 1388–1782, Warszawa 1910.
 
Ganzfried Schelomo, Kizzur schulchan aruch, ins deutsche übertragen von Selig Bamberger, Basel 2001.
 
Ha-madaf ha-torani ha-szalem / Judaic Bookshelf. Bible & Commentary, Mishna & Commentary, Talmud & Commentary, Midrash Aggada, Midrash Halacha, Kabballa, Halacha, Mussar, Daily Prayers, Sabbath Prayers, Holiday Prayers, CDR Edition, T.S.E., New York–Jerusalem [b.r.].
 
2. Opracowania
 
Balaban Majer, Die Judenstadt von Lublin, mit Zeichnungen von Karl Richard Henker, Berlin 1919.
 
Baranowski Jerzy, Zabytkowe bóżnice we Włodawie i Chęcinach, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce” (1959), nr 29.
 
Guldon Zenon, Muszyńska Jadwiga, Żydzi i Szkoci w Chęcinach w XVI–XVIII wieku, [w:] Chęciny. Studia z dziejów miasta XVI–XX wieku, red. Stanisław Wiech, Kielce 1997.
 
Krzywicka Aneta, Sławiński Piotr, Dzieje społeczności żydowskiej w Sandomierzu na tle historii miasta, [w:] Cmentarze żydowskie w Sandomierzu, red. Piotr Sławiński, Sandomierz 2011.
 
Kuwałek Anna, Kuwałek Robert, Żydzi i chrześcijanie w Lublinie w XVI i XVII wieku. Przyczynek do dziejów Żydów w Lublinie w okresie staropolskim, [w:] Żydzi w Lublinie. Materiały do dziejów społeczności żydowskiej Lublina, red. Tadeusz Radzik,
t. 2, Lublin 1998.
 
Lewin Louis, Die Judenverfolgungen im zweiten schwedisch-polnischen Kriege (1655–1659), Posen 1901.
 
Łopaciński Hieronim, Z czasów wojen kozackich. Przyczynki do dziejów Lublina z lat 1648–1655 ze źródeł współczesnych zebrane, „Przegląd Historyczny” 9 (1909), nr 2 i nr 3.
 
Paulewicz Marian, Ludność Chęcin i najbliższej okolicy do początku XIX wieku, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” 11 (1980).
 
Paulewicz Marian, Osadnictwo żydowskie w Chęcinach, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce” (1975), nr 2.
 
Penkalla Adam, Żydowskie ślady w województwie kieleckim i radomskim, Radom 1992.
 
Stępkowski Lech, Przemiany ludnościowe w Chęcinach w XVII–XVIII w., [w:] VII wieków Chęcin. Materiały sesji naukowej 24 V 1975, red. Zenon Guldon, Kielce 1976.
 
Trzciński Andrzej, Hebrajskie inskrypcje na materiale kamiennym w Polsce w XIII–XX wieku. Studium paleograficzno-epigraficzne, Lublin 2007.
 
Trzciński Andrzej, Świadkiem jest ta stela. Stary cmentarz żydowski w Lublinie, Lublin 2017.
 
Trzciński Andrzej, Wodziński Marcin, Nagrobki z XVII wieku na starym cmentarzu żydowskim w Lublinie przy ulicy Siennej, [w:] Żydzi w Lublinie. Materiały do dziejów społeczności żydowskiej Lublina, red. Tadeusz Radzik, t. 2, Lublin 1998.
 
Wardzyński Michał, Artifices chencinenses. Rola i miejsce warsztatów chęcińskich w produkcji kamieniarsko-rzeźbiarskiej w Rzeczypospolitej (koniec XVI – 1. połowa XVII wieku), [w:] Franciszka z Krasińskich Wettyn, księżna Kurlandii i Semigalii, prababka dynastii królów włoskich. Dziedzictwo rodziny Krasińskich w regionie świętokrzyskim, red. Dariusz Kalina, Radosław Kubicki, Michał Wardzyński, Kielce–Lisów 2012.
 
Wardzyński Michał, „Marmury” świętokrzyskie i ośrodek kamieniarsko-rzeźbiarski w Chęcinach w XVI–XIX wieku, „Spotkania z Zabytkami” (2014), nr 7–8, dodatek specjalny „Aedifico et Conservo”, t. 3.
 
Wardzyński Michał, Początki eksploatacji i artystycznego wykorzystania „marmurów” chęcińskich (1583–1614), [w:] Ars historiae – historia artis. Prace ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Wyrobiszowi, red. Ewa Dubas-Urwanowicz, Józef Maroszek, Białystok 2012.
 
Wardzyński Michał, The Quarries, the ‘Marble’ and the Center of Stonemasonry and Sculpture in Chęciny during the Modern Era, in the Commonwealth of Two Nations, [w:] Actes du XVIIe Colloque International de Glyptographie à Cracovie, 5–9 juillet 2010, red. Jean-Louis van Belle, Braine-le-Château 2011.

Informacje

Informacje: Studia Judaica, 2020, Nr 1 (45), s. 1 - 42

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
XVII-wieczne macewy z Chęcin – aspekty historyczne i kulturowe
Angielski:

Seventeenth-century matzevot from Chęciny: Historical and cultural aspects

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-6378-7988

Andrzej Trzciński
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin
https://orcid.org/0000-0001-6378-7988 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin

Publikacja: 2020

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Andrzej Trzciński (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski