FAQ

Szczecińskie Studia Archiwalno-Historyczne

Opis

„Szczecińskie Studia Archiwalno-Historyczne” (SSAH) to czasopismo naukowe (rocznik) Archiwum Państwowego w Szczecinie ukazujące się od 2017 r. Tytuł ten zastąpił wydawany w latach 1985-2016 „Szczeciński Informator Archiwalny” stanowiąc jego kontynuacje w  poszerzonej formule.  

Wewnętrznie czasopismo podzielone jest na działy: „Studia i materiały”, „Recenzje i omówienia”, „Z praktyki archiwalnej”, „Wspomnienia”, „Kronika naukowa Archiwum Państwowego w Szczecinie”, „Kronika Archiwum Państwowego w Szczecinie”. 

SSAH ukazują się pod koniec każdego roku kalendarzowego. Pierwotną wersją rocznika jest jego forma papierowa, wersja elektroniczna czasopisma jest publikowana online w otwartym dostępie.

ISSN: 2544-3739

eISSN: 3071-6810

Punkty MNiSW: 5

Redakcja

Redaktor naczelny:
Krzysztof Kowalczyk
Zastępca redaktora naczelnego:
Małgorzata Duras
Sekretarz redakcji:
Kamil Biały
Dodatkowi redaktorzy:
Radosław Pawlik
Kacper Pencarski
Janina Kosman
Redaktor językowy:
Magdalena Szmorąg-Nerć

Afiliacja

Archiwum Państwowe w Szczecinie

Zawartość czasopisma

zobacz wszystkie wydania Następne

Tom 7

Data publikacji: 12.2023

Zawartość numeru

Studia i Materiały

Ryszard Zieleń

Szczecińskie Studia Archiwalno-Historyczne, Tom 7, 2023, s. 7-66

https://doi.org/10.4467/25443739SSAH.23.001.19103

Tytułowa kościelna księga rachunkowa luterańskiej parafii Szumiąca koło Kamienia Pomorskiego z lat 1730–1792 została znaleziona w Gdańsku. Coroczny bilans zatwierdzali patronowie parafii. Kontroli ksiąg parafialnych, dokonywał prepozyt kapituły kamieńskiej. Do badań źródłoznawczych zastosowano teorię aktora-sieci ANT skorelowaną z osią czasu. Każdy człowiek, instytucja, zjawisko, przedmiot czy też zwierzę może zostać aktorem sieci i tworzyć sieć powiązań. Księga została umiejscowiona w strukturach kościelnych kapituły kamieńskiej, systemie księgowania opartego na połączeniu księgowości francuskiej i niemieckiej oraz w ówczesnym systemie waluty obrachunkowej. Graf przedstawiający Księgę jako aktora-sieci pokazuje powiązania kont księgowych z badaniami ilościowymi, a sentencji księgowych z analizami jakościowymi. Dla lepszego zrozumienia teorii ANT dostosowanej do badań historycznych, w publikacji umieszczono wyniki analizy siły nabywczej srebra zawartego w dobrym groszu z uwzględnieniem inflacji na tle wydarzeń historycznych. Sentencje księgowe opisujące osoby, miejsca na wykonanie analizy powiązań z zasobami Archiwum Państwowego w Szczecinie.

Church accounting book from Szumiąca near Kamień Pomorski (1730–1792) – a look at the source and its description based on the ANT actor-network theory

Eponymous church accounting book from Lutheran parish in Szumiąca near Kamień Pomorski from the years 1730–1792 was discovered in Gdańsk. The annual balance sheet was approved by the parish patrons. Control of parish books was coducted by praepositus of Chapter of Kamień. Research was undertaken with use of actor-network theory (ANT) corelated with timeline. Every person, institution, phenomenon, object or animal can become a network actor and create a network of connections. The book was placed in the church structures of the Kamień Chapter, an accounting system based on a combination of French and German accounting, and in the accounting currency system of that time. The graph presenting the Book as an actor-network shows the connections of accounting accounts with quantitative research, and accounting maxims with qualitative analyses. For a better understanding of the ANT theory adapted to historical research, the publication includes the results of an analysis of the purchasing power of silver contained in a good penny, taking into account inflation against the background of historical events. Accounting sentences describing people, places and events allowed for the analysis of connections with the resources of the State Archives in Szczecin.

Czytaj więcej Następne

Ryszard Techman

Szczecińskie Studia Archiwalno-Historyczne, Tom 7, 2023, s. 67-105

https://doi.org/10.4467/25443739SSAH.23.003.19105

W artykule scharakteryzowano organizację i przebieg powrotu do kraju przez Szczecin polskich repatriantów z brytyjskiej zony okupacyjnej w Niemczech w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej. Ta planowana i masowa operacja objęła tysiące Polaków, zwłaszcza tzw. robotników przymusowych, wywiezionych do pracy w Trzeciej Rzeszy, jeńców wojennych osadzonych w obozach, zdemobilizowanych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Szczecin odegrał szczególną rolę ze względu na położenie w pobliżu granicy z Niemcami w nowej rzeczywistości geopolitycznej, usytuowanie przy ważnej drodze morskiej na Bałtyk i dogodnym warunkom do wykorzystania komunikacji drogowej i kolejowej. Nie bez znaczenia było tu dobre przygotowanie w mieście nad Odrą Punktu Etapowego nr 2 Państwowego Urzędu Repatriacyjnego, który dziennie przyjmował niekiedy kilka tysięcy osób. Akcję powrotu ludności polskiej do ojczyzny autor poprzedził informacjami o rokowaniach w tej sprawie pomiędzy zainteresowanymi władzami Wielkiej Brytanii, ZSRR i Polski. Repatriacja prowadzona transportem samochodowym, morskim i kolejowym przyniosła znaczące rezultaty, gdyż do Szczecina przyjechało blisko 265 tysięcy osób z których ogromna większość była następnie rozwożona pociągami w głąb kraju, gdzie czekały już rodziny, nieliczni pozostali w mieście, część zamieszkała na Pomorzu Zachodnim, zasilając rzesze napływających ze Wschodu osadników.

Organization and Course of Repatriation of Poles Through Szczecin From the British Occupation Zone of Germany in 1945–1947

The article characterizes the organization and course of the return to the country of Polish repatriates from the British occupation zone in Germany through Szczecin in the first years after the end of World War II. This planned and mass operation involved thousands of Poles, especially the so-called forced laborers sent to work in the Third Reich, prisoners of war imprisoned in camps and demobilized soldiers of the Polish Armed Forces in the West. Szczecin played a special role in this proces due to its location near the border with Germany in the new geopolitical reality, its location on an important sea route to the Baltic Sea and favorable conditions for the use of road and rail communication. Not without significance was the good preparation of Stage Point No. 2 of the State Repatriation Office in the city on the Oder River, which sometimes received several thousand people a day. The author preceded analysis of the action of return of the Polish population to their homeland with information about the negotiations on this matter between the interested authorities of Great Britain, the USSR and Poland. Repatriation carried out by road, sea and rail brought significant results, as nearly 265,000 people came to Szczecin, the vast majority of whom were then transported by train to the interior of the country, where their families were already waiting. A few remained in the city, some lived in Western Pomerania, being an addition for the population consisted of settlers arriving from the East.

Czytaj więcej Następne

Piotr Siemiński

Szczecińskie Studia Archiwalno-Historyczne, Tom 7, 2023, s. 107-136

https://doi.org/10.4467/25443739SSAH.23.002.19104

Artykuł dotyczy Alfreda Wielopolskiego i jego archiwalnego epizodu w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Szczecinie, który przypada na lata 1952-1962. Do Wojewódzkiego Archiwum Państwowego został „zesłany” po tym, jak zakazano mu dalszej pracy w charakterze nauczyciela akademickiego. W okresie 10-letniej pracy w WAP silnie zaangażował się w rozwój placówki. Dzięki podejmowanym przez archiwistów inicjatywom, placówka szybko przerodziła się w centrum życia humanistycznego i naukowego.

An Aristocrat Locked in the Archives”. The Archival Journey of Alfred Wielopolski

The paper is concerned with Alfred Wielopolski and his archival episode in Voivodeship State Archives in Szczecin which took place in the years 1952-1962. He was „exiled” to the Voivodeship State Archives in Szczecin after he was banned from further work as an academic teacher. During the 10 years of his work at WAP, he was strongly involved in the development of the institution. Thanks to the initiatives undertaken by archivists, the institution quickly turned into a center of humanistic and scholarly life.

Czytaj więcej Następne

Andrzej Regliński

Szczecińskie Studia Archiwalno-Historyczne, Tom 7, 2023, s. 137-152

https://doi.org/10.4467/25443739SSAH.23.004.19106

Po zakończeniu działań wojennych w 1945 r. Lębork został włączony do Polski i stał się siedzibą powiatu. Dokumentacja wytworzona w latach 1945–1975 dotycząca Lęborka i powiatu lęborskiego znajduje się w Archiwum Państwowym w Gdańsku. Do najważniejszych materiałów należą akta ówczesnej administracji, czyli Zarządu Miejskiego i Miejskiej Rady Narodowej, Starostwa Powiatowego oraz Prezydium Powiatowej Rady Narodowej. Oprócz tego w APG znajdują się także akta partii politycznych: PPR, PPS, PZPR oraz organizacji młodzieżowych: ZMP, ZMS i ZMW. Interesującym źródłem są mapy z Powiatowego Biura Geodezji i Urządzeń Rolniczych w Lęborku dotyczące Lęborka oraz kilkudziesięciu miejscowości z terenu powiatu lęborskiego, sporządzone w latach 1838–1943.

Sources for the history of Lębork in the resources of the State Archives in Gdańsk – part II (files after 1945)

After the end of hostilities in 1945, Lębork was incorporated into Poland and became the seat of the district. Documentation created in the years 1945–1970 regarding Lębork and the Lębork district is located in the State Archives in Gdańsk. The most important materials include the files of the then administration, i.e. the Municipal Board and the Municipal National Council, the District Office and the Presidium of the District National Council. In addition, the APG also contains files of political parties: PPR, PPS, PZPR and youth organizations: ZMP, ZMS and ZMW. Very interesting are the maps from the District Office of Geodesy and Agricultural Facilities in Lębork regarding Lębork and several dozen towns in the Lębork district, prepared in the years 1838–1943.

Czytaj więcej Następne

Maciej Kowalski

Szczecińskie Studia Archiwalno-Historyczne, Tom 7, 2023, s. 153-166

https://doi.org/10.4467/25443739SSAH.23.005.19107

Polska kinematografia lat sześćdziesiątych XX wieku krytykowała dorobek zarówno stalinizmu, jak i tzw. Polskiej Szkoły Filmowej. W pierwszym przypadku za ideologizowanie przekazu, w drugim zaś za nadmierne jego psychologizowanie, nierzadko podszyte pesymistyczną wizją losu człowieka. Rodzima X Muza dekady Władysława Gomułki rozwinęła natomiast zamiłowanie do literatury przygodowej i kina podróży. Zaczęła mocniej hołdować filmowi jako rozrywce. Omawiany w artykule film Cała naprzód (1966/1967) Stanisława Lenartowicza spełniał te warunki, jednocześnie będąc lekkim żartem wymierzonym w życie codzienne Polski Ludowej za czasów Władysława Gomułki. Fabuła opiera się na dialogu dwóch bohaterów. Janek jest marynarzem, który zawitał do Szczecina, aby odwiedzić ukochaną. Spotyka dawnego znajomego – Leona. Ten ostatni jest robotnikiem i pracuje w stoczni remontowej. Janek opowiada mu zamorskie przygody jakie doświadczył.

Between the contestation of „small stabilization” and a pastiche of the maritime ethos. Some notes on the narratives of the film Cała naprzód by Stanisław Lenartowicz.

Polish cinematography of the 1960s criticized the achievements of both Stalinism and the so-called Polish Film School. In the first case, for ideologizing the message, and in the second, for its excessive psychologization accompanied by a pessimistic vision of man’s fate. Domestic 10th Muse of Władysław Gomułka’s decade developed a passion for adventure novel and Cinema of travel. Polish cinematography began to pay more attention to film as an entertainment. The film Cała naprzód (1966/1967) by Stanisław Lenartowicz, discussed in the article, met these conditions, while at the same time being a light joke aimed at the everyday life of the People’s Republic of Poland in the times of Wladislaw Gomułka. The plot is based on the dialogue of two characters. Janek is a sailor who came to Szczecin to visit his beloved. He meets an old friend – Leon. The latter is a worker and works in a repair shipyard. Janek tells him about the overseas adventures he experienced.

Czytaj więcej Następne