FAQ

Quartum datur? O suwerenizmie i konstytucyjnym obowiązku wykonania wyroków sądów międzynarodowych

Data publikacji: 13.12.2024

Rocznik Administracji Publicznej, 2024, 2024 (10), s. 41 - 59

https://doi.org/10.4467/24497800RAP.24.003.20221

Autorzy

Michał Małaszkiewicz
Uniwersytet Wrocławski
, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2148-0627 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Quartum datur? O suwerenizmie i konstytucyjnym obowiązku wykonania wyroków sądów międzynarodowych

Abstrakt

W historycznym wyroku z 11 maja 2005 r. w sprawie traktatu akcesyjnego polski Trybunał Konstytucyjny sformułował znany passus dotyczący trzech możliwych rozwiązań sytuacji nieusuwalnej sprzeczności prawa Unii Europejskiej i postanowień Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Te trzy wyjścia dostępne dla polskiego ustawodawcy to decyzja o zmianie Konstytucji, spowodowanie zmian traktatów, albo – ostatecznie – decyzja o wystąpieniu z Unii Europejskiej. Nieco ponad 15 lat później, w czasie rozprawy w budynku TK, popierając wniosek o stwierdzenie niezgodności z konstytucją postanowień TUE, przedstawiciel ministra spraw zagranicznych powiedział: „Trzy scenariusze, rysowane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, nie są scenariuszami wyłącznymi”. „Czwarte wyjście” oznaczałoby w tym ujęciu niewykonywanie wyroku sądu międzynarodowego i „kontynuowanie dialogu”. Czy tak rozumiane czwarte wyjście może być zaakceptowane?

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Literatura

Banaszak B., Komentarz do art. 9 Konstytucji; Komentarz do art. 91 Konstytucji; Komentarz do art. 178 Konstytucji, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.

Bogdandy A. von, Pluralism, Direct Effect, and the Ultimate Say: On the Relationship Between International and Domestic Constitutional Law, „International Journal of Constitutional Law” 2008, nr 6.

Gajos M., Gregorczyk-Abram S., Wawrykiewicz M., Jak wdrożyć wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie praworządności w Europie?, https://praworzadzmy.pl/baza-wiedzy/jak-wdrozyc-wyroki-trybunalu-sprawiedliwosci-unii-europejskiej-i-europejskiego-trybunalu-praw-czlowieka-w-sprawie-praworzadnosci-w-europie/ (dostęp: 6.07.2024).

Halberstam D., Konstytucjonalizm lokalny, globalny i pluralistyczny. Europa spotyka świat, w: Świat europejskich konstytucjonalizmów, red. G. de Burca, J.H.H. Weiler, Warszawa 2014.

Kagan R., America’s Crisis of Legitimacy, „Foreign Affairs” 2004, nr 2.

Kelemen R.D., The Dangers of Constitutional Pluralism, w: Research Handbook on Legal Pluralism and EU Law, red. G. Davies, M. Avbelj, Cheltenham 2018.

Koskenniemi M., The Fate of Public International Law: Between Technique and Politics, „Modern Law Review” 2007, nr 1.

Kozłowski A., Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie niezależności polskich sądów (sprawy połączone C-585/18, C-624/18, C-625/18) a konstytucyjny wymóg przestrzegania przez Rzeczpospolitą Polską wiążącego ją prawa międzynarodowego implikacje, „Przegląd Prawa i Administracji” 2020, nr 120, t. 1.

Krisch N., Argumenty na rzecz pluralizmu w prawie postnarodowym, w: Świat europejskich konstytucjonalizmów, red. G. de Burca, J.H.H. Weiler, Warszawa 2014.

Kumm M., Constitutional Democracy Encounters International Law: Terms of Engagement, „Public Law & Legal Theory Research Paper Series Working Paper”, nr 6–40.

Kustra A., Koncepcje pluralizmu prawnego a problem ustalenia ostatecznego strażnika legalności prawa w Unii Europejskiej, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2008, nr 1, t. 70.

Kwiecień R., Miejsce umów międzynarodowych w porządku prawnym państwa polskiego, Warszawa 2010.

MacCormick N., Questioning Sovereignty: Law, State, and Nation in the European Commonwealth, Oxford 1999.

Małaszkiewicz M., Cynowa miednica czy hełm? Autonomia prawa unijnego z perspektywy sądu polskiego, „Państwo i Prawo” 2021, nr 11.

Małaszkiewicz M., Łączne stosowanie prawa krajowego, międzynarodowego i unijnego przez polski sąd w warunkach pluralizmu prawnego, praca doktorska niepublikowana, Wrocław 2023.

Muszyński M., Dialog Trybunału Konstytucyjnego RP i Trybunału Sprawiedliwości UE, „Prokuratura i Prawo” 2022, nr 78.

Muszyński M., Konstytucja RP a prawo międzynarodowe – spór o pierwszeństwo w pluralistycznym porządku prawnym, „Consilium Iuridicum” 2022, nr 1–2.

Muszyński M., Konstytucyjne granice bezpośredniego stosowania umowy międzynarodowej przez sądy w Polsce, „Prokuratura i Prawo” 2023, nr 4.

Muszyński M., Relacja między systemem prawa krajowego a systemem prawa unijnego z perspektywy instytucjonalnej: Strażnicy systemów, „Prokuratura i Prawo” 2023, nr 78.

Muszyński M., Pytanie prejudycjalne jako instrument wykładni prawa UE: Istota, granice i możliwości kontroli, „Prokuratura i Prawo” 2020, nr 78.

Muszyński M., Granice kompetencyjne trybunału Konstytucyjnego wobec prawa Unii Europejskiej, w: Tempora mutantur cum legibus, Księga jubileuszowa z okazji 20-lecia Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, red. A. Tarwacka, Warszawa 2019.

Nollkaemper A., Inside or Out: Two Types of International Legal Pluralism, w: Normative Pluralism and International Law: Exploring Global Governance, red. J. Klabbers, T. Piiparinen, Cambridge 2013.

Nollkaemper A., Rethinking the Supremacy of International Law, „Amsterdam Center for International Law Working Papers” 2009.

Peters A., Supremacy Lost: International Law Meets Domestic Constitutional Law, „Vienna Online Journal on International Constitutional Law” 2009, nr 3.

Posner E., Goldsmith J., The Limits of International Law, Oxford 2005.

Pyziak-Szafnicka M., Trybunał Konstytucyjny á rebours, „Państwo i Prawo” 2020, nr 5, s. 25–45.

Rabkin J., Why Sovereignty Matters, Washington 1998.

Sarnecki P., Komentarz do art. 9, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, M. Zubik, t. 1, wyd. drugie, Warszawa 2016.

Starke J.G., Monism and Dualism in the Theory of International Law, „British Yearbook of International Law” 1936.

Wójtowicz K., Komentarz do art. 9, w: Konstytucja RP. T. 1, Komentarz: art. 1–86, Warszawa 2016.

Wyrozumska A., Wyroki Trybunału Konstytucyjnego w sprawach K 3/21 oraz K 6/21 w świetle prawa międzynarodowego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021, nr 12.

Ziółkowski M., Konstytucyjna kompetencja sądu do ochrony własnej niezależności (uwagi na marginesie uchwały SN z 23.01.2020 r.), „Państwo i Prawo” 2020, nr 10.

Akty prawne

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.).

Traktat z 7 lutego 1992 r. o Unii Europejskiej (Dz.Urz. WE C 191 z 29.07.1992, s. 1–112).

Orzecznictwo

Wyrok TK z 27.04.2005 r., P 1/05, OTK-A 2005, nr 4, poz. 42.

Wyrok TK z 11.05.2005 r., K 18/04, OTK-A 2005, nr 5, poz. 49.

Wyrok TK z 24.11.2010 r., K 32/09, OTK-A 2010, nr 9, poz. 108.

Wyrok TK z 3.12.2015 r., K 34/15, OTK-A 2015, nr 11, poz. 185.

Wyrok TK z 7.10.2021 r., K 3/21, Dz.U. 2021 poz. 1852.

Wyrok TK z 24.11.2021 r., K 6/21, OTK-A 2022, nr 9.

Wyrok TK z 10.03.2022 r., K 7/21, OTK-A 2022, nr 24.

Wyrok TK z 11.12.2023 r., K 8/21, OTK-A 2024, nr 58.

Uchwała SN z 21.12.2017 r., III CZP 66/17, OSNC 2018, nr 6, poz. 61.

Uchwała SN z 12.12.2019 r., III CZP 45/19, OSNC 2020, nr 10, poz. 83.

Wyrok ETPC z 7.05.2021, Xero Flor sp. z o.o. p. Polsce, skarga nr 4907/18.

Inne źródła

Fragment ustnej wypowiedzi przedstawiciela Ministerstwa Spraw Zagranicznych na rozprawie z dnia 7 października 2021 r. w sprawie K 3/21, https://www.youtube.com/watch?v=-v0838cw6NY (dostęp: 6.07.2024).

Wniosek Prezesa Rady Ministrów z 29 marca 2021 r. do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 3/21, https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/Sprawa?&pokaz=dokumenty&sygnatura=K%203/21 (dostęp: 6.07.2024).

Stanowisko Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 8 kwietnia 2024 r., https://krs.pl/pl/aktualnosci/2456-stanowisko-prezydium-krajowej-rady-sadownictwa-z-dnia-8-kwietnia-2024-r.html (dostęp: 6.07.2024).

Informacje

Informacje: Rocznik Administracji Publicznej, 2024, 2024 (10), s. 41 - 59

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Quartum datur? O suwerenizmie i konstytucyjnym obowiązku wykonania wyroków sądów międzynarodowych
Angielski: Quartum datur? On Sovereignism and the Constitutional Obligation to Execute Judgments of International Courts

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-2148-0627

Michał Małaszkiewicz
Uniwersytet Wrocławski
, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2148-0627 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Wrocławski
Polska

Publikacja: 13.12.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Michał Małaszkiewicz (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski