FAQ

Narracje minimalne – narracje liminalne, czyli film w paradygmacie interfejsów

Data publikacji: 10.2024

Przegląd Kulturoznawczy, 2024, Numer 2 (60) , s. 324 - 338

https://doi.org/10.4467/20843860PK.24.020.20331

Autorzy

Andrzej Gwóźdź
Uniwersytet Śląski w Katowicach
ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska
https://orcid.org/0000-0002-4779-5942 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Narracje minimalne – narracje liminalne, czyli film w paradygmacie interfejsów

Abstrakt

TikTokization has become not only a media fact, but – like everything related to the web – also a socio-cultural one. Being on TikTok has become a symbol of cultural energy of the web, conditioned by its exposed position within both the media themselves and mobile applications. 

Also within strictly film, offline (cinema and television) or streaming practices, one can now notice a trend towards telling stories in the manner inspired by the features TikTok is the epitome of: minimizing narratives in favor of small stories (micronarratives) or the aesthetics of palimpsest. Such narratives situated between different orders of visibility, in reference to Thomas Elsaesser and Malte Hagener (inspired by the concepts of Victor Turner and Arnold van Gennep), I define as liminal. It is a type of visibility in which – owing to the presence of screen messages of various electronic devices in the film diegesis (and thus also non-cinematic and non-TV dispositives: smartphones, tablets, laptops, etc.) – the filmic “window on the world” is replaced by the Surface of another screen, into which the viewer enters through subsequent visual interfaces of the film. As a result of this type of screen change, the traditional filmic “window on the world” is replaced by the figure of terminal which film represents with all its apparatus or refers its content to the world of image, thus neutralizing the image contact that is not specific to the film and making it invisible as an area of transition.

A number of visual orders, switches and apparatuses in the discussed films (Cam, Spree, Netflix series Emily in Paris) are constantly exchanged in the space of the viewer-observer drift – from overview to insight, creating an interface circuit of being in contact with screens. In this way, film creates an unstable position of the subject entangled in a network of quasi-social relations, being itself their fictitious representation.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Barthes R., Przyjemność tekstu, przeł. A. Lewańska, Wydawnictwo KR, Warszawa 1997.

Bohdziewicz J., Kino, styki oraz tiki – pośród zwierciadeł przechadzających się po gościńcu (w tym numerze).

Bohdziewicz J., Mystory/My store. Między tożsamością narracyjną a tożsamością partycypacyjną, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica” 2016, nr 17 (2), s. 165–176.

Byung-Chul Han, Kryzys narracji i inne eseje, przeł. R. Pokrywka, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2024.

Cartwright L., Film i cyfrowość w badaniach nad wizualnością: filmoznawstwo w epoce konwergencji, przeł. A. Nacher, „Panoptikum” 2006, nr 5, s. 322–337.

Elsaesser T., Film History as Media Archaeology – Tracking Digital Cinema, Amsterdam University Press, Amsterdam 2016, s. 208 (cyt. za anonimowym tłumaczeniem w rozmowie Barbary Szczekały z Thomasem Elsaesserem, W XXI wieku kino będzie jedna z form naszego życia!, „Ekrany” 2016, nr 5, s. 13).

Elsaesser T., Hagener M., Teoria filmu. Wprowadzenie przez zmysły, przeł. K. Wojnowski, Universitas, Kraków 2015.

Friedberg A., Wirtualne okno. Od Albertiego do Microsoftu, przeł. A. Rejniak-Majewska, M. Pabiś-Orzeszyna, Oficyna Naukowa, Warszawa 2012.

Goban-Klas T., Smartfon na wojnie. Wojna na Ukrainie: medialne informacje, dezinformacje i dezorientacje, „Zdanie” 2022, nr 2.

Gracy K.F., Moving Image Preservation and Cultural Capital, „Library Trends” 2007, nr 1.

Gwóźdź A., „Po prostu włącz”. Strumieniowanie jako praktyka technokulturowa, „Kwartalnik Filmowy” 2023, nr 124, s. 6–26.

Gwóźdź A., Technologie widzenia, czyli media w poszukiwaniu autora: Wim Wenders, Universitas, Kraków 2004.

Kamionka M., Wpływ wojny na Ukrainie na trendy portalu społecznościowego TikTok, „Youth in Central and Eastern Europe” 2022, nr 9 (14), s. 22–28.

Majorek M., Kod YouTube. Od kultury partycypacji do kultury kreatywności, Universitas, Kraków 2015.

Mitchell W.J.T., Czego chcą obrazy? Pragnienia przedstawień, życie i miłości obrazów, przeł. Ł. Zaremba, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2013.

Otto I., TikTok. Ästhetik, Ökonomie und Mikropolitik überraschender Transformationen, Verlag Klaus Wagenbach, Berlin 2023.

Oudart J.-P., Suture, przeł. A. Helman [w:] A. Helman (red.), Panorama współczesnej myśli filmowej, Universitas, Kraków 1992.

Poell T., Nieborg D., Duffy B.E., Platforms and Cultural Production, Polity Press, Cambridge 2022.

Prince, G., Narratology: The Form and Functioning of Narrative, Walter de Gruyter & Co, Berlin–New York–Amsterdam 1982.

Prodeus A., Kino z perspektywy smartfona?, „Kino” 2021, nr 5, s. 10–11.

Sawicka U., „Mukbank” i „food challenge”, czyli o jedzeniu w serwisie YouTube, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna” 2022, nr 18, s. 133–151.

Sawicka U., TikTok w kontekście wspólnoty – relacje i reakcje użytkowników aplikacji w czasie pandemii, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna” 2021, nr 17, s. 177–192.

Sierek K., Fotografia, kino i komputer. Aby Warburg jako teoretyk mediów, przeł. J. Gilewicz, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa [2015].

Spielmann Y., Klocki do teorii intermedialności obrazu, przeł. A. Gwóźdź [w:] A. Gwóźdź (red.), Od projektora do komputera. Współczesna niemiecka myśl filmowa. Antologia, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 1999.

Stewart G., Framed Time: Toward a Postfilmic Cinema, The University of Chicago Press, Chicago–London 2007.

Syska R., Nie-film, nie-kino, „Ekrany” 2016, nr 5, s. 4–10.

Szczekała B., Swojskie mózgotrzepy i przaśne atrakcje. Postklasyczne tendencje w kinie polskim, „Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu” 2020, nr 3, https://pleograf.pl/index.php/swojskie-mozgotrzepy-i-przasne-atrakcje-postklasyczne-tendencje-w-kinie-polskim/ (dostęp: 15.02.2024).

Tereszkiewicz A., Tik-Tok – przegląd badań naukowych, „Media i Społeczeństwo” 2022, nr 16, s. 11–231.

Thanouli E., Post-Classical Cinema: An International Poetics of Film Narration, Wallflower Press, London–New York 2009.

Turner V., Las symboli. Aspekty rytuałów u ludu Ndembu, przeł. A. Szyjewski, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków 2006.

Turner V., Liminal to Liminoid, in Play, Flow, and Ritual: An Essay in Comparative Symbology [w:] idem, From Ritual to Theatre: The Human Seriousness of Play, Performing Arts Journal Publications, New York 1982.

Ulmer G.L., Teletheory, Atropos Press, New York–Hamburg 2004.

Wiesing L., Widzialność obrazu. Historia i perspektywy estetyki formalnej, przeł. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 2008.

Żaglewski T., Dzień z życia Ziemi, czyli YouTube jako cyberkultura, „Przegląd Kulturoznawczy” 2011, nr 1 (9), s. 90–180.

Źródła sieciowe

Informacje

Informacje: Przegląd Kulturoznawczy, 2024, Numer 2 (60) , s. 324 - 338

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Narracje minimalne – narracje liminalne, czyli film w paradygmacie interfejsów
Angielski: Minimal Narratives – Liminal Narratives, or Film in the Paradigm of Interfaces

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-4779-5942

Andrzej Gwóźdź
Uniwersytet Śląski w Katowicach
ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska
https://orcid.org/0000-0002-4779-5942 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Śląski w Katowicach
ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska

Publikacja: 10.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Andrzej Gwóźdź (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski