Kontekst jest wszystkim. O trudnej sztuce komparatystyki „europejskiego” orzecznictwa sądów konstytucyjnych
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEKontekst jest wszystkim. O trudnej sztuce komparatystyki „europejskiego” orzecznictwa sądów konstytucyjnych
Data publikacji: 10.2022
Przegląd Konstytucyjny, 2022, Numer 3 (2022), s. 45 - 73
https://doi.org/10.4467/25442031PKO.22.021.16386Autorzy
Kontekst jest wszystkim. O trudnej sztuce komparatystyki „europejskiego” orzecznictwa sądów konstytucyjnych
Context is Everything. On the Difficult Art of “European” Comparative Studies Jurisprudence of Constitutional Courts
Comparative research of the case-law of constitutional courts concerning the membership of a given state in the EU (referred to in the article as “European” case-law of constitutional courts) requires taking into account various contexts in which this case-law is involved. The aim of this article is to indicate and analyze the most important of them, namely: the systemic context, the temporal context, the political context (including related problem of the politicization of the constitutional court), and the theoretical context. Moreover, the article draws attention to the necessity to contextualize “constitutional borrowings”, which acquires special meaning in connection with the perceived phenomenon of abuse of the “comparative argument”. Sometimes the distinguished contexts overlap, for example in the case of the temporal context and political context, but their separation allows for a better understanding of the complexity of comparative research on the European acquis constitutionnel. The specificity of this subject of legal-comparative research proves the correctness of the thesis that the contemporary constitutional comparative law must face several challenges. The first is the integration of the classical “horizontal” comparative method with the “vertical” dimension related to the influence of international and supranational norms on national constitutional systems. The second challenge is related to supporting an interdisciplinary approach to comparative constitutional law, which will take into account the perspective of social sciences, such as political science, sociology or history. The third challenge, then, is related to establishing the right balance between focusing on specific (not only) legal issues related to the analyzed issue and taking into account a broader vision of the directions of changes in European constitutionalism. The fourth challenge, in turn, concerns the popularization of the results of scientific research related to comparative studies of the “European” acquis constitutionnel. The last (and perhaps the most difficult) challenge facing the comparative research of “European” case law of constitutional courts is an attempt to answer the question to what extent this diverse jurisprudence conglomerate is a manifestation of the stability of constitutional law and the constitution, and to what extent it is a driving force for dynamic changes in contemporary public law.
Baraggia A., Challenges in Comparative Constitutional Law Studies: Between Globalization and Constitutional Tradition, „Law and Method”, Special Issue: „Comparative Law” 2017.
Bruggeman R., Larik J., The Elusive Contours of Constitutional Identity: Taricco as a Missed Opportunity, „Utrecht Journal of International and European Law” 2020, Vol. 35, Issue 1.
Calliess C., Constitutional Identity in Germany: One for Three or Three in One?, w: Constitutional Identity in Europe of Multilevel Constitutionalism, eds. C. Calliess, G. van der Schyff, Cambridge 2019.
Castillo-Ortiz P., The Illiberal Abuse of Constitutional Courts in Europe, „European Constitutional Law Review” 2019, Vol. 15.
Choudry S., Migration as a New Metaphor in Comparative Constitutional Law, w: Migration of Constitutional Ideas, ed. S. Choudry, Cambridge 2006.
Constitutional Identity in Europe of Multilevel Constitutionalism, eds. C. Calliess, G. van der Schyff, Cambridge 2019.
Constitutional Pluralism in the European Union and Beyond, eds. M. Avbelj, J. Komárek, London 2012.
Craig P., The ECJ and the Ultra Vires Action: A Conceptual Analysis, „Common Market Law Review” 2011, Vol. 48.
Crombez C., The Democratic Deficit in the European Union. Much Ado about nothing?, „European Union Politics” 2003, Vol. 4, Issue 1.
Crum B., Tailoring Representative Democracy to the European Union: Does the European Constitution Reduce the Democratic Deficit?, „European Law Journal” 2005, Vol. 11, Issue 4.
Decyzja ramowa 2002/584/WSiSW w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi.
Doktór Bindas K., Odesłanie prejudycjalne włoskiego Sądu Konstytucyjnego w sprawie przeciwko M.A.S. i M.B. (tzw. Taricco bis). Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 5.12.2017 r., C-42/17, „Państwo i Prawo” 2019, nr 7.
European Constitutional Courts towards Data Retention Laws, eds. M. Zubik, J. Podkowik, R. Rybski, Cham 2021.
Filipek P., Taborowski M., From Romania with Love: The CJEU Confirms Criteria of Independence for Constitutional Courts, https://verfassungsblog.de/from-romania-with-love/ (dostęp: 1.03.2022).
Florczak-Wątor M., (Nie)skuteczność wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 7.10.2021 r., K 3/21. Ocena znaczenia orzeczenia z perspektywy prawa konstytucyjnego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021, nr 12.
Grimm D., Wendel M., Reinbacher T., European Constitutionalism and the German Basic Law, w: National Constitutions in European and Global Governance: Democracy, Rights, the Rule of Law, eds. A. Albi, S. Bardutzky, Hague 2019.
Hajn Z., Niemiecka CPE dla ludzi starszych w ocenie ETS. Glosa do wyroku ETS z 22 listopada 2005 r., w sprawie C-144/04 Werner Mangold przeciwko Rüdiger Helm, „Europejski Przegląd Sądowy” 2006, nr 6.
Halmai G., Abuse of Constitutional Identity. The Hungarian Constitutional Court on Interpretation of Article E) (2) of the Fundamental Law, „Review of Central and East European Law” 2018, Vol. 43.
Hirschl R., Editorial, „ International Journal of Constitutional Law” 2013, Vol. 11.
Hong M., Human Dignity, Identity Review of the European Arrest Warrant and the Court of Justice as a Listener in the Dialogue of Courts: Solange-III and Aranyosi BVerfG, 15 December 2015, 2 BvR 2735/14, Solange III, and ECJ (Grand Chamber), 5 April 2016, Joined Cases C-404/15 and C-659/15 PPU, Aranyosi and Căldăraru, „European Constitutional Law Review” 2016, Vol. 12.
Jackson V.C., Comparative Constitutional Law: Metholdologies, w: M. Rosenfeld, A. Sajó, The Oxford Handbook of Comparative Constitutional Law, Oxford 2012.
Jóźwicki W., Ochrona wyższego niż unijny konstytucyjnego standardu prawa jednostki i tożsamości konstytucyjnej RP. Trybunał Konstytucyjny a Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej: ku sekwencji, a nie hierarchii orzekania, Poznań 2019.
Komárek J., Czech Constitutional Court Playing with Matches: The Czech Constitutional Court Declares a Judgment of the Court of Justice of the EU Ultra Vires; Judgment of 31 January 2012, Pl. ÚS 5/12, Slovak Pensions XVII, „European Constitutional Law Review” 2012, Vol. 8, Issue 2.
Komárek J., European Constitutionalism and the European Arrest Warrant: In Search of the Limits of “Contrapunctual Principles”, „Common Market Law Review” 2007, Vol. 44, Issue 1.
Kowalik-Bańczyk K., Tożsamość narodowa – dopuszczalny wyjątek od zasady prymatu?, w: Prawo Unii Europejskiej a prawo konstytucyjne państw członkowskich, red. S. Dudzik, N. Półtorak, Warszawa 2013.
Kumm M., The Moral Point of Constitutional Pluralism Defining the Domain of Legitimate Institutional Civil Disobedience and Conscientious Objection, w: Philosophical Foundations of European Union Law, eds. J. Dickson, P. Eleftheriadis, Oxford 2012.
Kustra A., Constitutional Courts and the Implementation of EU Directives: A Comparative Analysis, „Polish Yearbook of International Law” 2018, Vol. 38.
Kustra A., Kelsenowski model kontroli konstytucyjności prawa a integracja europejska. Studium wpływu, Toruń 2015.
Kustra A., Przepisy i normy integracyjne w konstytucjach wybranych państw członkowskich UE, Toruń 2009.
Kustra A., Sądy konstytucyjne a ochrona tożsamości narodowej i konstytucyjnej państw członkowskich Unii Europejskiej, w: Prawo Unii Europejskiej a prawo konstytucyjne państw członkowskich, red. S. Dudzik, N. Półtorak, Warszawa 2013.
Kustra A., Sądy konstytucyjne a procedura prejudycjalna przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Przegląd Sejmowy” 2012, nr 4.
Kustra A., The Judgment of Polish Constitutional Court in Case Supronowicz (SK 45/09): The Constitutional Borrowing of “Solange” Formula and Its Outcomes for the European Judicial Dialogue, „European Journal of Public Matter” 2017, nr 1.
Kustra A., Wewnątrzwspólnotowe zwalczanie przestępstw związanych z VAT a konstytucyjne standardy odpowiedzialności karnej (uwagi na tle spraw Taricco i Taricco II), „Państwo i Prawo” 2020, nr 4.
Lynskey O., The Data Retention Directive is Incompatible with the Rights to Privacy and Data Protection and Is Invalid in Its Entirety: Digital Rights Ireland, „Common Market Law Review” 2014, Vol. 51, Issue 6.
Łacny J., Pieniądze nerwem wojny? – czyli o możliwych skutkach finansowych wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 3/21 z 7.10.2021 r., „Europejski Przegląd Sądowy” 2021, nr 12.
Łętowska E., „Multicentryczność” systemu prawa i wykładnia jej przyjazna, w: Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005.
Łętowska E., Multicentryczność współczesnego systemu prawa i jej konsekwencje, „Państwo i Prawo” 2005, nr 4.
Majone G., Europe’s “Democratic Deficit”: The Question of Standards, „European Law Journal” 1998, Vol. 4.
Martinico G., Judging in the Multilevel Legal Order: Exploring the Techniques of ‘Hidden Dialogue’, „King’s Law Journal” 2020, Vol. 21.
Mayer F.C., The Ultra Vires Ruling: Deconstructing the German Federal Constitutional Court’s PSPP decision of 5 May 2020, „European Constitutional Law Review” 2020, Vol. 16, Issue 4.
Mik C., Powierzenie Unii Europejskiej władzy przez państwa członkowskie i jego podstawowe konsekwencje prawne, w: Suwerenność i ponadnarodowość a integracja europejska, red. J. Kranz, Warszawa 2006.
Moravcsik A., In Defence of the ‘Democratic Deficit’: Reassessing Legitimacy in the European Union, „Journal of Common Market Studies” 2002, Vol. 40, No. 4.
Naleziński B., Holocher J., Polityczność kontroli konstytucyjności aktów normatywnych w systemie prawa polskiego – wybrane problemy, Wrocław 2020 (seria: Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 3994. Przegląd Prawa i Administracji CXXII).
Parashu D., Developing Billiard Skills: The CJEU Judgment in Euro Box Promotion, a Reaction to Recent Romanian Constitutional Case Law, https://europeanlawblog.eu/2022/02/21/developing-billiard-skills-the-cjeu-judgment-in-euro-box-promotion-a-reaction-to-recent-romanian-constitutional-case-law/ (dostęp: 1.03.2022).
Payandeh M., Constitutional Review of EU Law after Honeywell: Contextualizing the Relationship between German Constitutional Court and the EU Court of Justice, „Common Market Law Review” 2011, Vol. 48, Issue 1.
Perju V., Constitutional Transplants, Borrowing, and Migration, w: Oxford Handbook of Comparative Constitutional Law, eds. M. Rosenfeld, A. Sajo, Oxford 2012.
Pernice I., Die Dritte Gewalt im europäischen Verfassungsverbund, „Europarecht” 1996.
Pernice I., Multilevel Constitutionalism and the Crisis of Democracy in Europe, „European Constitutional Law Review” 2015, Vol. 11.
Pernice I., Multilevel Constitutionalism and the Treaty of Amsterdam: European Constitution-making Revised?, „Common Market Law Review” 1999, Vol. 36, Issue 4.
Pernice I., Multilevel Constitutionalism in the European Union, „European Law Review” 2002, Vol. 27, Issue 5.
Piccirilli G., The ‘Taricco Saga’: The Italian Constitutional Court Continues Its European Journey Italian Constitutional Court, Order of 23 November 2016 no. 24/2017; Judgment of 10 April 2018 no. 115/2018 ECJ 8 September 2015, Case C-105/14, Ivo Taricco and Others; 5 December 2017, Case C-42/17, M.A.S. and M.B., „European Constitutional Law Review” 2018, Vol. 14.
Pliakos A., Anagnostaras G., Saving Face? The German Federal Constitutional Court Decides Gauweiler, „German Law Journal” 2017, Vol. 18, Issue 1.
Powoływanie sędziów konstytucyjnych w wybranych państwach europejskich, red. A. Chmielarz-Grochal, A. Michalak, J. Sułkowski, Warszawa 2017.
Półtorak N., Kilka uwag o skutkach wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 3/21 dla stosowania prawa unijnego przez polskie sądy, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021, nr 12.
Sadurski W., ‘Solange, Chapter 3’: Constitutional Courts in Central Europe – Democracy – European Union, 2006 (seria: EUI LAW, No. 40), https://cadmus.eui.eu/handle/1814/6420 (dostęp: 28.02.2022).
Sarmiento D., European Union: The European Arrest Warrant and the Quest for Constitutional Coherence, „International Journal of Constitutional Law” 2008, Vol. 6, Issue 1.
Sulikowski A., Mańko R., Łakomy J., Polityczność prawa i ogólnej refleksji nad prawem: Wprowadzenie, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2018, nr 3.
Torres Pérez A., Conflicts of Rights in the European Union: A Theory of Supranational Adjudication, Oxford 2009.
Tożsamość konstytucyjna w wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej, red. A. Wróbel, M. Ziółkowski, Warszawa 2021.
Voßkuhle A., Multilevel Cooperation of the European Constitutional Courts Der Europäische Verfassungsgerichtsverbund, „European Constitutional Law Review” 2010, Vol. 6.
Walker N., Multilevel Constitutionalism: Looking Beyond the German Debates, London 2009 (seria: LSE ‘Europe in Question’ Discussion Paper Series, LEQS Paper No. 08/2009, June 2009), http://eprints.lse.ac.uk/53361/1/__Libfile_repository_Content_European%20Institute_
LEQS%20Discussion%20Papera_LEQSPaper8Walker.pdf (dostęp: 23.09.2022).
Wendel M., Paradoxes of Ultra-Vires Review: A Critical Review of the PSPP Decision and Its Initial Reception, „German Law Journal” 2020, Vol. 21, Issue 5.
Wójtowicz K., Sądy konstytucyjne wobec prawa Unii Europejskiej, Warszawa 2012.
Wróbel W., Skutki rozstrzygnięcia w sprawie K 3/21 w perspektywie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021, nr 12.
Wyrozumska A., Wyroki Trybunału Konstytucyjnego w sprawach K 3/21 oraz K 6/21 w świetle prawa międzynarodowego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021, nr 12.
Zbíral R., Czech Constitutional Court, Judgment of 31 January 2012, Pl. Ús 5/12: A Legal Revolution or Negligible Episode? Court of Justice Decision Proclaimed Ultra Vires, „Common Market Law Review” 2012, Vol. 49.
Ziółkowski M., Mozaika tożsamości konstytucyjnych, w: Tożsamość konstytucyjna w wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej, red. A. Wróbel, M. Ziółkowski, Warszawa 2021.
Zubik M., Podkowik J., Rybski R., Judicial Dialogue on Data Retention Laws: A Breakthrough for European Constitutional Courts?, „International Journal of Constitutional Law” 2021, Vol. 19, Issue 5.
Informacje: Przegląd Konstytucyjny, 2022, Numer 3 (2022), s. 45 - 73
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Kontekst jest wszystkim. O trudnej sztuce komparatystyki „europejskiego” orzecznictwa sądów konstytucyjnych
Context is Everything. On the Difficult Art of “European” Comparative Studies Jurisprudence of Constitutional Courts
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Polska
Publikacja: 10.2022
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 369
Liczba pobrań: 349