FAQ

Godność jako właściwość osoby. Typy godności – propozycja systematyzacji (część 1)

Data publikacji: 07.2022

Przegląd Konstytucyjny, 2022, Numer 2 (2022), s. 7 - 30

https://doi.org/10.4467/25442031PKO.22.010.16008

Autorzy

Marek Piechowiak
Instytut Prawa, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie, SWPS
https://orcid.org/0000-0003-1647-8730 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Godność jako właściwość osoby. Typy godności – propozycja systematyzacji (część 1)

Abstrakt

Dignity as a quality of person: Types of dignity – A proposed systematisation – Part 1

This study aims to identify various meanings of the expression (name) “dignity”, with particular emphasis on the meanings of the expression as it appears in the text of the Constitution of the Republic of Poland. The meaning of the name “dignity” is the concept of dignity; in turn, the concept of dignity encompasses dignity of particular types. Twelve different meanings of the expression “dignity” are indicated – twelve different concepts of dignity, and thus twelve types of dignity. Half of them are meanings (concepts) that recognize dignity as something belonging to a human being as a subject of law, and this essay is devoted to this group of meanings. This group of meanings includes three concepts of dignity which encompass dignity as something constitutive of being a person: (1) inherent dignity of the person, (2) dignity established by qualities specific to a thinking being, and (3) dignity as a historically emergent social status of all human beings. Only the first of these three concepts of dignity is adequate to the interpretation of the preamble and Article 30 of the Polish Constitution. The second group of meanings, treating dignity as something with which the human being is endowed, includes concepts which encompass (4) personal dignity (honour and good reputation), (5) dignity as moral excellence, and (6) dignity as appropriateness of attitude or behaviour.

The other half of the meanings take dignity as something that belongs to something. These meanings will be considered in the forthcoming essay Godność jako cecha podmiotów zbiorowych lub cecha ugruntowana instytucjonalnie. Typy godności – Propozycja systematyzacji – Część 2 [Dignity as an attribute of collective entities or an institutionally grounded attribute: Types of dignity – A proposed systematisation – Part 2]. The Constitution of the Republic of Poland speaks of (1) the dignity of the Nation, (2) the dignity of office or function, and (3) public dignity. The expression “dignity” when designating something belonging to something can also designate (4) the dignity of social status based on belonging to a social group, (5) the dignity of a profession, and – specifically to the Polish language – (6) dignity meaning a surname.

The author argues that it is unacceptable to ascribe different concepts of dignity to the expression “dignity” appearing in a specific legal provision.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm.
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 7 grudnia 2000 r., Dz.Urz. UE C 303/01, 14 grudnia 2007 r., brzmienie dostosowane do Traktatu z Lizbony, przyjęte 12 grudnia 2007 r.
Konwencja o prawach dziecka z 20 listopada 1989 r., Dz.U. 1991, nr 120, poz. 526.
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych z 13 grudnia 2006 r., Dz.U. 2012, poz. 1169.
Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych z 16 grudnia 1966 r., Dz.U. 1977, nr 38, poz. 169.
Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 16 grudnia 1966 r., Dz.U. 1977, nr 38, poz. 167.
Postanowienie TK z 22 lipca 2015 r., SK 20/14, OTK-A 2015, Nr 7, poz. 115.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r., w: [np.] Prawo międzynarodowe publiczne. Wybór dokumentów, oprac. A. Przyborowska-Klimczak, Lublin 1995; Universal Declaration of Human Rights, G.A. Res. 217 A (III), U.N. GAOR, 3rd Sess., U.N. Doc. A/RES/3/217A.
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz.U. 2019, poz. 1145, tekst jedn. ze zm.
Ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. 2019, poz. 1950, tekst jedn. ze zm.
Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, Dz.U. 2020, poz. 1320, tekst jedn. ze zm.
Wyjaśnienia dotyczące Karty Praw Podstawowych, Dz.Urz. UE C 303/02, 14 grudnia 2007 r.
Wyrok TK z 15 października 2002 r., SK 6/02, OTK-A 2002, Nr 5, poz. 65.
Wyrok TK z 5 marca 2003 r., K 7/01, OTK-A 2003, Nr 3, poz. 19.
Wyrok TK z 30 września 2008 r., K 44/07, OTK-A 2008, Nr 7, poz. 126.
Piśmiennictwo
Ajdukiewicz K., Logika pragmatyczna, Warszawa 1965.
Ajdukiewicz K., Zarys logiki, Warszawa 1957.
Arystoteles, Etyka eudemejska, tłum. W. Wróblewski, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, Warszawa 1996.
Arystoteles, Etyka wielka, tłum. W. Wróblewski, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, Warszawa 1996.
Bosek L., Gwarancje godności ludzkiej, Warszawa 2012.
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2011.
Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne, wyd. 6, Warszawa 2019.
Gorlewska E., Profile pojęcia „godność” w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w: Socjolekt – idiolekt – idiostyl. Historia i współczesność, red. U. Sokólska, Białystok 2017.
Granat M., Godność człowieka z art. 30 Konstytucji RP jako wartość i jako norma prawna, „Państwo i Prawo” 2014, nr 8.
Kant I., Metafizyczne podstawy nauki o cnocie, tłum. W. Galewicz, Kęty 2005.
Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. M. Wartenberg, Warszawa 1984.
Locke J., Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. B. Gawecki, Warszawa 1955.
Musiała A., On the Fundamental Human Rights Problems of a “Working Man” in Poland: Few Reflections, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 2020, t. 27, z. 1.
Ossowska M., Normy moralne w obronie godności człowieka, „Etyka” 1969, t. 5. Pfordten D., Menschenwürde, München 2016.
Piechowiak M., Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012.
Piechowiak M., European Problems in Understanding Human Dignity, w: Encyclopaedia of Contemporary Constitutionalism, red. J. Cremades, C. Hermida del Llano, t. 9: Threats to Constitutional Systems, red. A. Incampo, Cham 2022.
Piechowiak M., Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony, Lublin 1999.
Piechowiak M., Klasyczna koncepcja osoby jako podstawa pojmowania praw człowieka. Wokół Tomasza z Akwinu i Immanuela Kanta propozycji ugruntowania godności człowieka, w: Prawo naturalne – natura prawa, red. P. Dardziński, F. Longchamps de Bérier, K. Szczucki, Warszawa 2011.
Piechowiak M., Klauzula limitacyjna a nienaruszalność praw i godności, „Przegląd Sejmowy” 2009, R. 17, nr 2(91).
Piechowiak M., Preambuła Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. Aksjologiczne podstawy  prawa, Warszawa 2020.
Piechowiak M., Specyfika ograniczenia wolności i praw konstytucyjnych w stanach nadzwyczajnych, w: Sądownictwo konstytucyjne. Teoria i praktyka, t. 4, red. M. Granat, Warszawa 2021.
Piechowiak M., Tomasza z Akwinu egzystencjalna koncepcja osoby i jej godności. Komentarz do Summy teologii, część I, kwestia 29, artykuł 1, w: Szkice o godności człowieka, red. M. Piechowiak, T. Turowski, Zielona Góra 2012.
Polak P., Trzciński J., Konstytucyjna zasada godności człowieka w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2018, t. 40.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2011.
Singer P., Etyka praktyczna, tłum. A. Sagan, Warszawa 2003.
Singer P., Wyzwolenie zwierząt, tłum. A. Alichniewicz, A. Szczęsna, Warszawa 2018.
Waldron J., Dignity, Rank, and Rights, Oxford 2012.

Informacje

Informacje: Przegląd Konstytucyjny, 2022, Numer 2 (2022), s. 7 - 30

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Godność jako właściwość osoby. Typy godności – propozycja systematyzacji (część 1)

Angielski:

Dignity as a Quality of Person: Types of Dignity – a Proposed Systematisation (Part 1)

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-1647-8730

Marek Piechowiak
Instytut Prawa, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie, SWPS
https://orcid.org/0000-0003-1647-8730 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Prawa, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie, SWPS

Publikacja: 07.2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Marek Piechowiak (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski