FAQ
T_LOGIN Zaloguj się

Nie masz jeszcze konta?

T_REGISTER Zarejestruj się

Prawo i Bezpieczeństwo

Wyniki wyszukiwania

wyszukiwarka prosta

szukaj np. “cognitive architectures” AND 1993-200 NOT Urban
wyszukiwanie zaawansowane
np. 1234-6789
np. 10.4467/16890027AP.16.022.6009
np. Uniwersytet Jagielloński

Wydanie Specjalne 2025

Handel ludźmi – wspólna odpowiedź świata akademickiego i społeczeństwa

Udostępnij udostępnij __T_ARROW_DOWN

2025 Następne

Data publikacji: 24.10.2025

Licencja: CC BY-SA ikona licencji

Redakcja

Redaktor naczelny prof. dr hab. inż. dr h.c. Zbigniew Ciekanowski

Zastępcy redaktora naczelnego dr Bartosz Błaszczak, dr Irena Malinowska, dr hab., prof. ASzWoj. Julia Nowicka

Sekretarz redakcji Agnieszka Bartusiak

Redaktorzy tematyczni dyscyplin dr Jakub Kufel, dr hab., prof. UwS Norbert Malec, dr Przemysław Ruchlewski

Redaktor statystyczny dr Barbara Olszewska

Redaktor techniczny Łukasz Różyński

Projekt okładki Łukasz Różyński

Redaktor Gościnny Witold Jakimko

Redakcja numeru dr Bartosz Błaszczak, Witold Jakimko, dr Irena Malinowska

Zawartość numeru

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 7-8

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.016.22323
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Zagadnienia wprowadzające

Agnieszka Sadło-Nowak, Agnieszka Choromańska

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 9-21

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.017.22324
Przedmiotem artykułu jest zjawisko handlu ludźmi rozpatrywane jako współczesna forma niewolnictwa oraz zespół norm prawnych i praktyk służących jego zwalczaniu. Problem badawczy koncentruje się na niejednoznaczności definicji, zróżnicowaniu form i metod działania sprawców oraz na lukach w systemie prawnym i praktykach ochrony ofiar – zwłaszcza wobec transgranicznego i zorganizowanego charakteru procederu. Celem artykułu jest: (1) uporządkowanie i krytyczna analiza definicji handlu ludźmi (międzynarodowych i krajowych), (2) ocena skuteczności wybranych aktów prawnych oraz praktyk państwowych i międzynarodowych w zapobieganiu, ściganiu i ochronie ofiar, a wreszcie (3) sformułowanie rekomendacji legislacyjnych i praktycznych.
Metodologicznie praca opiera się na doktrynalnej analizie prawnej (analiza tekstów ustawowych, traktatów i dyrektyw), komparatywnym ujęciu przepisów międzynarodowych i krajowych, analizie orzecznictwa oraz systematycznym przeglądzie literatury przedmiotu. Wyniki wskazują na centralne znaczenie trójelementowej konstrukcji definicji (cel, czynności, środki przymusu), rolę zorganizowanych grup przestępczych oraz liczne luki w praktyce – szczególnie dotyczące identyfikacji ofiar, wymiany informacji transgranicznej i kompleksowej pomocy dla poszkodowanych. Artykuł kończy się praktycznymi rekomendacjami: wzmocnienie szkoleń służb, harmonizacja norm, lepsza koordynacja międzynarodowa oraz rozwój programów prewencyjnych i reintegracyjnych dla ofiar.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Robert Borkowski

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 22-31

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.018.22325
Niewolnictwo było w odległej przeszłości podstawą gospodarki wielu państw świata. Wraz z rozwojem cywilizacji i praw człowieka zostało uznane za całkowicie sprzeczne z ideami humanizmu i człowieczeństwa. Zostało zatem zakazane zarówno w konstytucjach, aktach prawnych, jak i współczesnych konwencjach międzynarodowych. Nie zostało jednak całkowicie zlikwidowane. Wciąż bowiem na świecie występują rozmaite formy niewolnictwa. Miały miejsce w reżimach totalitarnych III Rzeszy, radzieckim Gułagu czy północnokoreańskich, chińskich i birmańskich obozach pracy. Mają miejsce także współcześnie i związane są z wyzyskiem ubogich społeczeństw ze strony globalnych koncernów, pracą za wymuszone długi oraz pracą dzieci. Artykuł zawiera zarys historii niewolnictwa w dziejach cywilizacji, wskazanie jego obecnych form oraz próbę refleksji historiozoficznej oraz etycznej nad istotą zjawiska.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Robert Rynkun-Werner

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 32-49

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.019.22326
Handel ludźmi to współczesna forma niewolnictwa. Przestępstwo to narusza podstawowe prawa człowieka, takie jak godność i wolność osobistą. Ma charakter transgraniczny, jest trudne do wykrycia, a jego ofiarą może stać się każdy, bez względu na płeć, rasę, pochodzenie, czy wiek. Proceder ten przejawia się w wielu formach, najczęściej zmuszania do prostytucji, pracy niewolniczej, czy handlu dziećmi. Stąd niezwykle istotnym jest przeciwdziałanie temu zjawisku na polu tak prawnym, jak i społecznym. Artykuł w sposób syntetyczny ukazuje najważniejsze przyczyny współczesnego niewolnictwa oraz prawno-społeczne aspekty przeciwdziałania temu procederowi w ramach krajowego oraz międzynarodowego porządku prawnego.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Piotr Skudrzyk

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 50-61

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.020.22327
Autor dokonuje wstępnego rozpoznania zjawiska handlu ludźmi w ujęciu prawnym, następnie etycznym i socjologicznym. Głównym zadaniem autora jest przyjrzenie się zjawisku handlu ludźmi przez pryzmat filozoficznego i etycznego pojęcia człowieczeństwa. W tym celu posiłkuje się wypowiedziami na temat tego pojęcia uznanych polskich humanistów, m.in.: Jana Szczepańskiego, Bogdana Suchodolskiego i Marka Krzysztofa Mlickiego. Sam autor opowiada się za intensywnie etycznym rozumieniem pojęcia „człowieczeństwa”. Swoją uwagę w artykule koncentruje na sensie i potrzebie odnajdywania pozytywnego człowieczeństwa w moralnie zdeprawowanych psychikach przestępców. Działania Policji i Służby Więziennej powinny być uzupełnione przez działania pracowników resocjalizacji. Praca tych ostatnich ma najgłębsze znaczenie dla społeczeństwa.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Psychologia zjawiska handlu ludźmi

Aneta Kazanecka

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 62-81

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.021.22328
Celem artykułu jest analiza trzech kluczowych mechanizmów psychologicznego zniewolenia – gaslightingu, więzi traumatycznej oraz wyuczonej bezradności – w kontekście zjawiska przestępstwa handlu ludźmi. Przemoc psychiczna stanowi fundamentalny element procesu zniewalania i utrzymywania kontroli nad ofiarą. Gaslighting destabilizuje percepcję rzeczywistości i prowadzi do głębokiego zaburzenia tożsamości, więź traumatyczna wzmacnia zależność emocjonalną wobec sprawcy, natomiast wyuczona bezradność uniemożliwia podjęcie działań prowadzących do uwolnienia. Niniejszy artykuł ukazuje destrukcjne oddziaływanie wymienionych mechanizmów oraz ich wpływ na długofalowe funkcjonowanie ofiar. Wskazuje również, że skuteczna interwencja i pomoc ofiarom przestępst handlu ludźmi wymaga uwzględnienia analizy tych mechanizmów w programach terapeutycznych i społecznych, z naciskiem na odbudowę sprawczości i autonomii jednostki. Artykuł podkreśla potrzebę interdyscyplinarnego podejścia w przeciwdziałaniu przestępstwom handlu ludźmi oraz rozwijania metod prewencji i wsparcia psychologicznego dostosowanych do realnych potrzeb osób pokrzywdzonych.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Irena Malinowska, Anna Kowalczyk, Henryk Wojtaszek

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 82-98

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.022.22329
Artykuł podejmuje temat nieświadomej wiktymizacji ofiar handlu ludźmi w Polsce, koncentrując się na psychologicznych uwarunkowaniach tego zjawiska oraz roli, jaką odgrywa środowisko rodzinne w procesie przystosowania się do przemocy i jej zaprzeczania. Autorzy analizują mechanizmy obronne, takie jak wyparcie, racjonalizacja i trauma bonding, które uniemożliwiają ofiarom rozpoznanie własnej sytuacji jako przemocowej. Zwracają także uwagę na wpływ socjalizacji do uległości, wzorców relacyjnych wyniesionych z dzieciństwa oraz reakcji rodziny na ujawnienie wyzysku. Przedstawione studia przypadków ukazują różnorodne formy nieświadomej wiktymizacji – od modelu loverboya po przymusową pracę migrantów i eksploatację seksualną pod pozorem zatrudnienia. Artykuł kończy się propozycją interdyscyplinarnych działań prewencyjnych i pomocowych, podkreślając znaczenie rodzinnego kontekstu w diagnozie, terapii i prawnej ochronie ofiar.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Małgorzata Piórkowska, Aleksandra Siewert

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 99-109

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.023.22330
Niniejszy artykuł koncentruje się na problematyce przemocy rozpatrywanej w wymiarze psychologicznym, ze szczególnym uwzględnieniem środków kontroli i manipulacji stosowanych przez sprawców wobec osób pozostających w relacji zależności. Przedmiotem analizy były mechanizmy charakterystyczne dla relacji przemocowych, w tym cykliczność zjawiska przemocy, proces stopniowej izolacji ofiary, metody oddziaływania emocjonalnego oraz techniki podważania jej poczucia własnej wartości.
Przedstawiono skutki psychiczne i emocjonalne, jakie przemoc wywiera na osoby pokrzywdzone. Obejmują one w szczególności traumę, zaburzenia lękowe i depresyjne, obniżenie samooceny, a także występowanie zespołu stresu pourazowego (PTSD). Omówiono również konsekwencje długoterminowe, wpływające na funkcjonowanie jednostki w sferze społecznej i zawodowej, ze wskazaniem na zjawisko wtórnej wiktymizacji oraz trudności pojawiające się w procesie reintegracji społecznej.
Odniesiono się do potrzeby udzielania kompleksowej pomocy psychologicznej ofiarom przemocy, obejmującej zarówno oddziaływania terapeutyczne indywidualne i grupowe, jak i wsparcie instytucjonalne oraz społeczne. W konkluzji podkreślono, że skuteczna interwencja w tego rodzaju przypadkach wymaga zastosowania podejścia interdyscyplinarnego, integrującego perspektywę psychologiczną, prawną i społeczną.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Prewencja i wymiar społeczny handlu ludźmi

Magdalena Cheda-Gocał , Małgorzata Gocał

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 110-123

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.024.22331
Handel ludźmi stanowi jedno z najpoważniejszych naruszeń praw człowieka i współczesną formę niewolnictwa. Pomimo rozwoju prawa międzynarodowego zjawisko to ewoluuje przybierając coraz bardziej złożone formy, takie jak: przymusowa prostytucja, praca niewolnicza, handel dziećmi czy obrót ludzkimi organami. Przestępstwo to jest szczególnie atrakcyjne dla zorganizowanych grup przestępczych ze względu na wysokie zyski oraz stosunkowo niskie ryzyko wykrycia. Artykuł analizuje mechanizmy, stadia i rodzaje handlu ludźmi, wskazując na potrzebę skuteczniejszej współpracy międzynarodowej, efektywnego ścigania oraz ochrony prawnej i psychologicznej ofiar.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Irena Malinowska, Bartosz Błaszczak, Janusz Bryk

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 124-140

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.025.22332
Handel ludźmi jest jednym z najbardziej drastycznych przejawów łamania praw człowieka we współczesnym świecie. Zjawisko to ma charakter transnarodowy i wielowymiarowy, a jego istotą jest traktowanie człowieka jako towaru. W artykule przedstawiono definicje handlu ludźmi, analizę czynników sprzyjających jego rozwojowi oraz najczęstsze formy eksploatacji ofiar. Zwrócono uwagę na rozwiązania prawne obowiązujące w prawie międzynarodowym i krajowym oraz na praktyki prewencyjne i pomocowe.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie głównych mechanizmów i strategii zapobiegania handlowi ludźmi, ze szczególnym uwzględnieniem instrumentów prawnych, działań profilaktycznych oraz roli współpracy międzynarodowej.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Prawne wyzwania zjawiska handlu ludźmi

Beata Faracik

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 141-162

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.027.22334
Artykuł analizuje relacje między regulacjami przyjmowanymi w ramach Europejskiego Zielonego Ładu a działaniami na rzecz przeciwdziałania pracy przymusowej w globalnych łańcuchach dostaw. Przedstawiono najważniejsze instrumenty prawne, w tym rozporządzenie zakazujące produktów wytwarzanych z wykorzystaniem pracy przymusowej, dyrektywę CSDDD oraz CSRD, a także Taksonomię i SFDR, wskazując ich wzajemne powiązania oraz rolę w budowaniu spójnego systemu przeciwdziałania nadużyciom. Omówiono również wpływ nowych regulacji na obowiązki przedsiębiorstw i instytucji finansowych, w tym w zakresie należytej staranności i raportowania, oraz znaczenie koncepcji podwójnej istotności. Analiza podkreśla, że skuteczna walka z pracą przymusową wymaga nie tylko prawa karnego, lecz także narzędzi ekonomicznych i regulacyjnych, które czynią korzystanie z jej owoców nieopłacalnym. Wskazano także na potencjał zwiększenia odporności przedsiębiorstw poprzez lepsze poznanie własnych łańcuchów wartości.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Anna Głogowska-Balcerzak

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 163-177

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.028.22335
Przeciwdziałanie handlowi ludźmi stanowi poważne wyzwanie, wymagające skoordynowanej odpowiedzi na poziomie regionalnym i globalnym. Niniejszy artykuł przedstawia analizę porównawczą podejść stosowanych przez Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN) oraz Unię Europejską (UE) w zakresie zwalczania tego przestępstwa, ze szczególnym uwzględnieniem ram prawnych i mechanizmów współpracy. Autorka wskazuje na kluczowe różnice wynikające z odmiennych modeli integracji regionalnej i identyfikuje obszary możliwej współpracy. W zakończeniu przedstawiono rekomendacje dotyczące pogłębienia współpracy międzyregionalnej oraz wzmocnienia skuteczności podejmowanych działań w kontekście globalnych wyzwań migracyjnych i rosnącego zagrożenia związanego z występowaniem przestępczości transgranicznej.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Witold Jakimko

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 178-194

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.029.22336
Handel ludźmi jest jednym z trzech największych globalnych zjawisk przestępczych dotykających współczesnych społeczeństw. Zjawisko handlu ludźmi wspólnie z obrotem narkotykami, finansowaniem terroryzmu, w tym praniem brudnych pieniędzy tworzą najtrudniejsze wyzwania dla podmiotów zwalczających te zjawiska i pomagającym ich ofiarom. W Rzeczpospolitej Polskiej jedynie przeciwdziałanie handlowi ludźmi nie doczekało się jeszcze odrębnej ustawy w polskim systemie prawnym. Narzędzia prawne winny nadążać za zmieniającymi się sposobami działania przestępców. W takim kierunku zmierza także prawodawstwo międzynarodowe i europejskie, dlatego tak ważna jest właściwa i skuteczna implementacja zaproponowanych przez nie narzędzi do polskiego systemu prawa. Warto podkreślić, że przyjęcie odrębnej ustawy jest okazją do całościowej i pełnej implementacji zobowiązań międzynarodowych Rzeczpospolitej Polskiej w tym zakresie, ale także szansą na podwyższenie standardów ochrony o ofiar przestępstw, jak i na wspomożenie podmiotów gospodarczych w zakresie ich obowiązków dotyczących należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Wreszcie, oprócz ujednolicenia regulacji zjawiska w jednym akcie prawnym, przeniesienie przepisów karnych do ustawy i ich dywersyfikacja pozwoli odpowiednio dostosować narzędzia i środki do celów polityki karnej, umożliwiając prawidłowe uwzględnienie stopienia społecznej szkodliwości poszczególnych czynów, okoliczności obciążających i łagodzących, celów kary w zakresie społecznego oddziaływania, a także zapobiegawczych w stosunku do skazanego, oraz innych celów wyznaczonych dyrektywami wymiaru kary wskazanymi w Kodeksie karnym. Materiał przedstawiony w przedmiotowej pracy nie wyczerpuje tematyki założeń do projektu ustawy o przeciwdziałaniu handlowi ludźmi, niemniej stanowi niezbędne minimum zakresu regulacji zjawiska oraz punkt odniesienia dla dalszych prac nad projektem.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Małgorzata Makarska

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 195-203

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.030.22337
Przesłuchanie ofiary handlu ludźmi należy do jednych z najważniejszych i zarazem najtrudniejszych do przeprowadzenia czynności procesowych. Pierwsze i co do zasady jedyne przesłuchanie pokrzywdzonego przestępstwem z art. 189a § 1 k.k., pozwala organom prowadzonym postępowanie przygotowawcze na uzyskanie największej ilości informacji niezbędnych dla ustaleń faktycznych w sprawie o handel ludźmi. Nie tracąc z pola widzenia wartości materiału dowodowego oraz roli ofiary w postępowaniu karnym, przesłuchujący powinien mieć na względzie ochronę jej godności, zapewnienie bezpieczeństwa, a także zabezpieczenie przed wtórną witktymizacją. Celem niniejszego artykułu jest analiza obowiązujących regulacji prawnych zabezpieczających ofiary handlu ludźmi przed wielokrotnym przesłuchiwaniem, a także zwrócenie uwagi na niejednolitość procesowych gwarancji ochronnych, które są zależne zarówno od wieku ofiary, jak i formy jej wykorzystania.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Doniesienia z praktyki

Katarzyna Galla-Podsiadło

Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, Wydanie Specjalne 2025, 2025, s. 204-208

https://doi.org/10.4467/29567610PIB.25.031.22338
Handel ludźmi stanowi jedno z najpoważniejszych współczesnych zagrożeń dla bezpieczeństwa i praw człowieka. Istotną rolę w jego zwalczaniu odgrywa Straż Graniczna jako wyspecjalizowana umundurowana formacja zbrojna profilowana głównie do kontaktu z cudzoziemcami wjeżdżającymi i przebywającymi na terytorium RP. W opracowaniu przedstawiono działania podejmowane przez Straż Graniczną w zakresie prowadzenia postepowań karnych i identyfikacji ofiar handlu ludźmi, a także opisano rozpoznawane aktualnie trendy, opisano profil identyfikowanych ofiar z uwzględnieniem czynników wiktymologicznych i podaniem danych statystycznych z ostatnich lat.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Pliki do pobrania

Pobierz PDF Strony redakcyjne i tytułowe PDF Pobierz PDF Spis treści PDF

Słowa kluczowe: handel ludźmi, praca przymusowa, wykorzystywanie seksualne, ochrona ofiar, prawo międzynarodowe, Konwencja Rady Europy, Protokół ON, handel ludźmi, niewolnictwo, praca przymusowa, globalne korporacje, wyzysk, godność, niewolnik, handel ludźmi, kara, przestępstwo, współpraca międzynarodowa, handel ludźmi, człowieczeństwo, resocjalizacja, handel ludźmi, gaslighting, wyuczona bezradność, więź traumatyczna, przemoc psychiczna, zniewolenie, manipulacja, kontrola emocjonalna, nieświadoma wiktymizacja, handel ludźmi, mechanizmy obronne, trauma więzi, rola rodziny, wyzysk, pomoc psychologiczna, handel ludźmi, mechanizmy kontroli, wykorzystanie ofiar, przemoc psychiczna i fizyczna, konsekwencje psychologiczne, handel ludźmi, przestępczość zorganizowana, handel organami, niewolnictwo XXI wieku, handel ludźmi, zapobieganie, strategia, współpraca międzynarodowa, prawa człowieka i biznes, przeciwdziałanie pracy przymusowej, odpowiedzialność przedsiębiorstw, wzmacnianie roli biznesu, należyta staranność (CSDDD), Zielony Ład, ASEAN, UE, handel ludźmi, przestępczość transnarodowa, handel ludźmi, praca przymusowa, odpowiedzialność podmiotów zbiorowych, cudzoziemcy, migracja, sprawozdawczość przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, pokrzywdzony, przestępstwo, handel ludźmi, wiktymizacja, prawo karne, przesłuchanie ofiary handlu ludźmi, prawo do rzetelnego procesu, Straż Graniczna, handel ludźmi, ofiary, Kolumbia, praca przymusowa, przestępczość zorganizowana