Wpływ niehamowanej przyczepy jednoosiowej na długość drogi zatrzymania samochodu dwuosiowego

Marcin Kąkol; Daniel Kuśmierz; Zbigniew Lozia

Tytuły

Abstrakt

Artykuł przedstawia wyniki obliczeń symulacyjnych procesu hamowania w ruchu prostoliniowym zespołu pojazd dwuosiowy – jednoosiowa niehamowana przyczepa oraz samego pojazdu dwuosiowego. Oceniano długość drogi zatrzymania zespołu pojazdów na poziomej i pochylonej wzdłużnie drodze, zarówno dla jezdni suchej jak i mokrej. Zmieniano pochylenie wzdłużne drogi, a także masę przyczepy oraz położenie wzdłużne i pionowe jej środka masy. Efektem pracy jest jakościowa i ilościowa ocena wpływu na skuteczność hamowania samochodu dwuosiowego z dołączoną do niego niehamowaną przyczepą jednoosiową. Otrzymane wyniki wykazały, że dodatkowe obciążenie pojazdu bez przyczepy nie ma wpływu na długość drogi zatrzymania ani na wartość maksymalnego opóźnienia hamowania, gdy kierowca może w pełni wykorzystać przyczepność kół jezdnych do nawierzchni. Dołączenie niehamowanej przyczepy ma największy wpływ na drogę zatrzymania dla pojazdu o najmniejszej masie. Jak można było oczekiwać, wzniesienie skraca drogę zatrzymania, natomiast spadek drogi wydłuża ją. Długość drogi zatrzymania znacznie wydłuża się na mokrej nawierzchni, co uwidacznia się szczególnie na spadku drogi.

The article presents the results of simulation calculations of the braking process in a straight-line motion of a set of a two-axle vehicle and a single-axle unbraked trailer. The stopping distance of the set on a horizontal and sloping road surface, dry and wet, was assessed. The longitudinal inclination of the road was changed, as well as the weight of the trailer and the longitudinal and vertical position of its centre of mass. The result of the work is a qualitative and quantitative assessment of the impact (on braking efficiency) of attaching an unbraked single-axle trailer to a two-axle car when going up and down a hill and on a level road surface. The obtained results showed that the additional load of the vehicle itself (without the trailer) had no effect on the length of the stopping distance or on the value of the maximum braking deceleration when the driver could fully use the traction of the road wheels to the road surface. Attaching an unbraked trailer has the greatest effect on the lightest vehicle. As expected, positive elevation shortens the stopping distance, while negative elevation lengthens it. The length of the stopping distance increases significantly on a wet surface, which is particularly noticeable for negative elevation.

Słowa kluczowe

Hamowanie, droga zatrzymania, pojazd ciągnący, przyczepa, zespół pojazdów

Braking, stopping distance, towing vehicle, trailer, car with trailer

Bibliografia

[1] Arczyński, S. (1993). Mechanika ruchu samochodu. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.

[2] Day, A. (2014). Braking system design for vehicle and trailer combinations. W: A. Day. Braking of road vehicles. ELSEVIER: Butterworth-Heinemann, 67–96. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-397314-6.00004-8

[3] Filipczyk, J. (2012). Brake deceleration of cars with light luggage trailers, Problemy Transportu, 7 (1), 119–128. https://delibra.bg.polsl.pl/dlibra/publication/30953/edition/27445/content

[4] Klonowski, M., Tyszko, P. (2013). Interia. Motoryzacja. O ile dalej zahamujesz z przyczepą? https://motoryzacja.interia.pl/samochody-uzywane/porady/news-o-ile-dalej-zahamujesz-z-przyczepa,nId,1031989

[5] Lozia, Z. (2021). Model, równania równowagi dynamicznej oraz wzór na drogę zatrzymania zestawu pojazd ciągnący (samochód dwuosiowy) – niehamowana przyczepa jednoosiowa. Przypadek ruchu prostoliniowego na równej poziomej i pochyłej nawierzchni drogi. Rękopis autora jest dostępny na https://www.researchgate.net/publication/370653431_Lozia_Z_ZL_wyprowadzenia_2021

[6] Marienka, P., Frančáka, M., Jagelčáka, J., Synáka, F. (2020). Comparison of braking characteristics of solo vehicle and selected types of vehicle combinations, Transportation Research Procedia, 44, 40–46. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2020.02.007

[7] Mitschke, M. (1987). Teoria samochodu. Dynamika samochodu. Tom 1: Napęd i hamowanie. WKŁ.

[8] Prochowski, L. (2008). Pojazdy samochodowe. Mechanika ruchu. WKŁ.

[9] Stańczyk, T. L. (2013). Działania kierowcy w sytuacjach krytycznych. Badania eksperymentalne i modelowe. Monografie 43. Politechnika Świętokrzyska.

[10] Świder, P., Bułka, D. (2016). Opóźnienie zestawu z niehamowaną przyczepą – teoria, badania, symulacja. Problemy bezpieczeństwa w pojazdach samochodowych, Kielce-Ameliówka, 22–24.02.2016 r. Materiały konferencyjne. Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej.

[11] Wrzesiński, T. (1978). Hamowanie pojazdów samochodowych. WKŁ.

Akty normatywne

[1] Dziennik Ustaw Nr 98 poz. 602. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.

[2] Dziennik Ustaw Nr 238 Załącznik 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 października 2005 r. (poz.2010). Definicje kategorii i typów pojazdów dla potrzeb homologacji typu pojazdu.

[3] Dziennik Ustaw 1968.27.183 Dział III. Warunki techniczne dopuszczenia przyczep do ruchu na drogach publicznych.

[4] Regulamin nr 13-H Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych – jednolite przepisy dotyczące homologacji samochodów osobowych w zakresie hamowania [2015/2364].

[5] Obwieszczenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 27 października 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. Dz. U. RP, Warszawa, 15.12.2016 r. poz. 2022.