Heroizm w Gułagu
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEHeroizm w Gułagu
Data publikacji: 21.12.2018
Kultura Słowian, 2018, Tom XIV, s. 169 - 190
https://doi.org/10.4467/25439561KSR.18.008.9366Autorzy
Heroizm w Gułagu
Dla podjętego tematu istotne jest znaczenie występujących w tytule pojęć. Heroizm wyraża aksjologiczny i metafizyczny wymiar poświęcenia człowieka w imię wartości fundamentalnych dla sensu i celu jego istnienia. To właśnie pojęcie podpowiada antropologiczno--filozoficzne kryteria interpretacji literatury stanowiącej świadectwo życia w łagrze. Gułag wnosi natomiast do tak określonej interpretacji perspektywę historyczno-ideologiczną. Prezentując postawy heroiczne w Gułagu, literatura łagrowa potwierdza określone przez Maxa Schelera znaczenie heroizmu jako postawy moralnej i zarazem egzystencjalnej. Wyrasta ona z pozycji przekraczania własnego ja w ofiarnym akcie poświęcenia w imię wybranych wysokich wartości duchowych, moralnych, kulturowych. W ofiarnym akcie ja ludzkiego (aż do ofiary własnego życia) ujawnia się metafizyczna istota wartości, dla której jest on dokonywany. Ujawnia się także perspektywa metafizycznej nadziei na inne – prawdziwe – życie, nade wszystko po śmierci. Heroizm w Gułagu stanowił nie tylko zaprzeczenie rozpaczy nicości, ale również świadectwo poświęcenia dla wartości przewyższającej system obozowy i ideologię komunizmu. Poświęcenie to oznaczało zgodę na cierpienie i śmierć w imię wybranej wartości. Literatura łagrowa podaje przykłady heroicznych postaw zajmowanych w imię religii, drugiego człowieka, wolności, rodziny, sztuki. Najbardziej reprezentatywne pod tym względem są utwory A. Sołżenicyna, W. Szałamowa, E. Giznburg, W. Bukowskiego. One też są przywoływane w niniejszej pracy.
Ginzburg E., Stroma ściana [Steep Route], trans. A. Mandalian, Warszawa, Czytelnik, 2009, 632 pp.
Marcel G., Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei [Homo Viator: Introduction to a Metaphysic of Hope], trans. P. Lubicz, Warsaw, PAX, 1984, 318 pp.
Morka A., Doświadczenie Boga w GUŁ-agu [Experiencing God in the GUL-ag], Sandomierz, Wydawnictwo Diecezji Sandomierskiej, 2007, 260 pp.
Raźny A., Literatura wobec zniewolenia totalitarnego. Warłama Szałamowa świadectwo prawdy [Literature in the Face of Totalitarian Subjugation. Varlam Shalamov’s Testimony of Truth], Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1990, 221 pp.
Scheler M., Cierpienie, śmierć, dalsze życie [On Suffering, Death and Continuing Life], trans. A. Węgrzecki, Warsaw, PWN , 1994, 135 pp.
Sołżenicyn A., Archipelag GUŁag. 1918-1956 [The Gulag Archipelago], trans. J. Pomianowski, Vol. I: 363 pp., Vol. II : 383 pp., Vol. III : 316 pp., Warszawa, Nowe Wydawnictwo Polskie, 1991.
Stróżewski W., Istnienie i wartość [Existence and Value], Kraków, Znak, 1981, 358 pp.
Szałamow W., Opowiadania kołymskie [The Kolyma Tales], trans. J. Baczyński, Vol. I: 232 pp., Vol. II : 321 pp., Vol III : 232 pp., Gdańsk, ATE XT, 1991.
Ślipko T., Zarys etyki ogólnej [An Outline of General Ethics], Kraków, WAM , 2004, 455 pp.
Tylka J., O cnotach heroicznych [On Heroic Virtues], Kraków 2013, pp. 33, Available at: http://www.ultramontes.pl/tylka_o_cnotach.pdf [accessed: 21.09.2018].
Walicki A., Marxism and the Leap to the Kingdom of Freedom. The Rise and Fall of the Communist Utopia, Warszawa, PWN , 1966, 536 pp.
Informacje: Kultura Słowian, 2018, Tom XIV, s. 169 - 190
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Heroizm w Gułagu
Heroism in the Gulag
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 21.12.2018
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Polski