FAQ
logotyp Archiwum Narodowego w Krakowie

Uwagi o praktycznym aspekcie badań architektonicznych z wykorzystaniem wyników kwerend archiwalnych, na przykładzie rozpoznania badawczego architektonicznego reliktów cegielni miejskiej na Dajworze

Data publikacji: 10.01.2025

Krakowski Rocznik Archiwalny, 2024, XXX, s. 55-66

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.24.003.20764

Autorzy

Magdalena Goras
Urząd Miasta Krakowa
, Polska
https://orcid.org/0009-0004-4752-4765 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Uwagi o praktycznym aspekcie badań architektonicznych z wykorzystaniem wyników kwerend archiwalnych, na przykładzie rozpoznania badawczego architektonicznego reliktów cegielni miejskiej na Dajworze

Abstrakt

Współczesne rozpoznania badawcze architektoniczne obiektów zabytkowych mają wymiar ściśle praktyczny. Są związane z realizacją dokumentacji określającej specyfikę obiektu, dla którego proces adaptacji wymaga uzyskania pozwolenia konserwatorskiego. Artykuł prezentuje wykorzystanie źródeł archiwalnych pochodzących z Archiwum Narodowego w Krakowie, na przykładzie rozpoznania badawczego architektonicznego reliktów dawnej cegielni miejskiej na Dajworze, odsłoniętych w rejonie nasypu kolejowego przy południowym odcinku ulicy Halickiej w 2021 i 2022 r. w trakcie prac archeologicznych prowadzonych w związku z przebudową linii średnicowej. Badania archeologiczne prowadzili Anna Mazur i Krzysztof Mazur „AVCISSA Prace Archeologiczne”. Rozpoznanie badawcze architektoniczne wykonała Pracownia Badań Zabytków Architektury Marek Łukacz (PBZA). Informacje z materiałów archiwalnych pozwoliły sprecyzować przedział czasowy, w jakim uruchomiona została produkcja ceramiki budowlanej na Dajworze oraz zidentyfikować badaną murowaną strukturę ze zdwojonym piecem do wypału ceramiki. Połączenie kwerendy archiwalnej z badaniami architektonicznymi pozwoliło na pełne udokumentowanie i interpretację odsłoniętego fragmentu budowli.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła rękopiśmienne

Archiwum Narodowe w Krakowie, Akta miasta Krakowa, sygn. 29/33/IT 712.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum miasta Kazimierza pod Krakowem, sygn. 29/34/714.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum planów Budownictwa Miejskiego w Krakowie, sygn. 29/1410/1514, 29/1410/

Archiwum Narodowe w Krakowie, ABM pl. Kolejowy 1, 2, 3, f. 398. Kataster galicyjski, sygn. 29/280/1153.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór kartograficzny, sygn. 29/633/89, 29/663/11, 29/663/96, 29/663/97, 29/663/98, 29/663/16.

Archiwum Państwowe w Lublinie, Akta miasta Lublina, sygn. 35/22/0/4.4.1.1/1281.

Źródła drukowane

Enderle Ignacy, Münch Henryk: Plan miasta Krakowa Ignacego Enderle z lat (1802–1805) 1807–1808 tak zwany Senacki wraz z wykazem realności miasta z początku XIX wieku. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 1959.

Druki urzędowe

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2003 r., nr 162, poz. 1568).

Opracowania

Bieniarzówna Janina, Małecki Jan M.: Dzieje Krakowa. T. 3: Kraków w latach 1796–1918. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979.

Bis Wojciech: Nowożytne piece do wypalania ceramiki budowlanej z okolicy Płońska. „Archeologia Historica Polona” 2017, t. 25, s. 125–154.

Demel Juliusz: Stosunki gospodarcze i społeczne Krakowa w latach 1846–1853. Biblioteka Krakowska nr 107. Kraków: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 1951.

Jars Antoine Gabriel: Sposob wyrabiania czyli strychowania cegieł iako y dachówek sposobem w Hollandyi uzywanym, wypalaiąc one torffem, czyli darniną suszoną. Warszawa: Michał Gröll, 1776. Biblioteka Cyfrowa Politechniki Warszawskiej, https://bcpw.bg.pw.edu.pl (odczyt: 20.02.2024).

Lewandowska Jadwiga: Pozostałości cegielni w Starym Rypinie. „Archeologia Historica Polona” 2017, t. 25, s. 105–123.

Łukacz Marek Jan, Goras Magdalena: „Kraków, ul. Halicka, linia kolejowa E30. Relikty budynku stacji pomp kolejowego ujęcia wody. Badania architektoniczne, dokumentacja naukowo-historyczna. Pracownia Badań Zabytków Architektury Marek Łukacz”. Kraków 2021 (wydruk komputerowy w zasobach Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie).

Łukacz Marek Jan, Goras Magdalena: „Kraków, ul. Halicka, rozpoznanie badawcze architektoniczne reliktów dawnej cegielni miejskiej na Dajworze. Pracownia Badań Zabytków Architektury Marek Łukacz”. Kraków 2022 (wydruk komputerowy w zasobach Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie).

Purchla Jacek: Jak powstał nowoczesny Kraków. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1990.

Wydawnictwa elektroniczne

Krzyżanowski Michał: Lubelskie cegielnie. Materia miasta. Historia lubelskich cegielnihttps://teatrnn.pl/lubelskie-cegielnie (odczyt: 25.02.2024).

Informacje

Informacje: Krakowski Rocznik Archiwalny, 2024, XXX, s. 55-66

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Uwagi o praktycznym aspekcie badań architektonicznych z wykorzystaniem wyników kwerend archiwalnych, na przykładzie rozpoznania badawczego architektonicznego reliktów cegielni miejskiej na Dajworze
Angielski: Comments on the practical aspect of architectural research using the results of archival research, based on architectural research regarding the relics of the municipal brickworks in Dajwor

Publikacja: 10.01.2025

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Magdalena Goras (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Magdalena Goras – mgr inż. arch., mgr historii sztuki, badaczka architektury, pracownik państwowych oraz samorządowych służb konserwatorskich, zatrudniona w Biurze Miejskiego Konserwatora Zabytków Urzędu Miasta Krakowa, w latach 2016–2022 specjalista ds. badań architektonicznych w Pracowni Badań Zabytków Architektury Marek Łukacz; zainteresowania badawcze: średniowieczna architektura Krakowa, przemiany przestrzenne historycznej architektury Krakowa, dziedzictwo kulturowe hiszpańskiej Galicji.

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski