FAQ
logotyp Archiwum Narodowego w Krakowie

Pierwsze badania dokumentu lokacyjnego miasta Krakowa – ocena stanu zachowania, integralność zachowanej luzem pieczęci Bolesława Wstydliwego z dokumentem

Data publikacji: 10.01.2025

Krakowski Rocznik Archiwalny, 2024, XXX, s. 19-43

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.24.001.20760

Autorzy

,
Małgorzata Bochenek
Archiwum Narodowe w Krakowie
ul. Rakowicka 22E, 31-510 Kraków, Polska
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →
Tomasz Lech
Wyższa Szkoła Zdrowia w Gdańsku
, Polska
https://orcid.org/0000-0002-8307-0914 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Pierwsze badania dokumentu lokacyjnego miasta Krakowa – ocena stanu zachowania, integralność zachowanej luzem pieczęci Bolesława Wstydliwego z dokumentem

Abstrakt

W latach 2013–2017 w Archiwum Narodowym w Krakowie zrealizowano pierwszy projekt badawczy dokumentu lokacyjnego miasta Krakowa wystawionego w 1257 r. przez księcia Bolesława Wstydliwego. Powołany zespół ekspertów kierowany przez dr hab. Elżbietę Jabłońską, prof. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, przeprowadził badania w dwóch obszarach: konserwatorskim i historycznym. Badania były prowadzone w różnych ośrodkach naukowo-badawczych w Polsce oraz w Wielkiej Brytanii. Celem badań konserwatorskich (zebranych w czterech raportach powykonawczych) była identyfikacja techniki wykonania dokumentu, ocena stanu zachowania, analiza czystości mikrobiologicznej, zajęcie stanowiska ws. potrzeb konserwatorskich dokumentu oraz wyznaczenie warunków jego długotrwałego przechowywania. Badania historyczne oparte na identyfikacji genetycznej pergaminów (ujęte w dwóch raportach), dotyczyły ustalenia integralnego związku podłoża pergaminowego dokumentu z fragmentem zdegradowanego pergaminu zachowanego przy pieczęci luźnej Bolesława Wstydliwego. Przeprowadzone w projekcie badania odpowiedziały na pytania zadane przez Zespół projektowy. Sporządzony został opis technologiczny dokumentu i ocena stanu zachowania. Badania genetyczne nie potwierdziły integralnego związku fragmentu pergaminu zachowanego przy pieczęci książęcej z dokumentem. Zespół nakreślił kierunki dalszych pogłębionych badań technologicznych oraz oceny stanu zachowania dokumentu opartych na nowoczesnej aparaturze badawczej i obrazowaniu cyfrowym.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła rękopiśmienne

Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór dokumentów pergaminowych, sygn. 29/657/2.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór luźnych pieczęci, sygn. 29/1597/111.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotograficzny, sygn. 29/670/6489.

Archiwum zakładowe Archiwum Narodowego w Krakowie, Znak sprawy: DN.002.1.2013, DN.002.6.2014.

Wydawnictwa źródłowe

Krakau dokumente zur stadtgeschichte. Krakau: Herausgegeben Vom Stadthauptmann Der Stadt Krakau, 1942.

Piekosiński Franciszek: Kodeks dyplomatyczny miasta Krakowa. T. 1. Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności Krakowskiej, 1879.

Opracowania

Berska Barbara: Prezentacja aktu lokacyjnego miasta Krakowa z 1257 roku. „Krakowski Rocznik Archiwalny” 2013, t. 19, s. 161–162.

Berska Barbara: Zabezpieczenie aktu lokacyjnego miasta Krakowa, jednego z najcenniejszych dokumentów z zasobu Archiwum Narodowego w Krakowie. „Krakowski Rocznik Archiwalny” 2013, t. 19, s. 163.

Bower Mim A., Campana Michael G., Checkley‐Scott Caroline, Knight Barry, Howe Christopher J.: The potential for extraction and exploitation of DNA from parchment: a review of the opportunities and hurdles. “Journal of the Institute of Conservation” 2010, vol. 33 (1), s. 1–11. DOI: 10.1080/19455220903509937.

Edwards Ceiridwen J., MacHugh David E., Dobney Keith M., Martind Louise, Russel Nerissa, Horwitz Liora K. et al.: Ancient DNA analysis of 101 cattle remains: limits and prospects. “Journal of Archaeological Science” 2004, vol. 31 (6), s. 695–710. DOI:10.1016/j.jas.2003.11.001.

Follprecht Kamila: Pamięć miasta. Archiwum w dziejach Krakowa. „Rocznik Krakowski” 2021, t. 87, s. 119–133. DOI: 10.36123/RK.2021.87.06.

Follprecht Kamila, Zięba Karolina, Ząbczyński Paweł: Na drodze do współczesności. Archiwum Narodowe w Krakowie: Ludzie – Miejsca – Praca 1878–2021. Kraków: Archiwum Narodowe w Krakowie, 2021.

Jelonek-Litewka Krystyna: Czy odnaleziona pieczęć Bolesława Wstydliwego jest pieczęcią oderwaną od aktu lokacyjnego miasta Krakowa? „Krakowski Rocznik Archiwalny” 2003, t. 9, s. 31–38.

Lech Tomasz: A Discovered Ducal Seal Does Not Belong to the Incorporation Charter for the City of Krakow Solving the Mystery Using Genetic Methods. “PLOS ONE” 2016, s. 1–12. DOI:10.1371/journal.pone.0161591.

Lech Tomasz: Ancient DNA in historical parchments – identifying a procedure for extraction and amplification of genetic material. “Genetics and Molecular Research” 2016, s. 1–9DOI: 10.4238/gmr.15028661.

Newman Margaret E., Parboosingh Jillian S., Bridge Peter J., Ceri Howard: Identification of archaeological animal bone by PCR/DNA analysis. “Journal of Archaeological Science” 2002, vol. 29 (1), s. 77–88. DOI: 10.1006/jasc.2001.0688.

Pangallo Domenico, Chovanova Katarina, Makova Alena: Identification of animal skin of historical parchments by polymerase chain reaction (PCR)-based methods. “Journal of Archaeological Science” 2010, vol. 37 (6), s. 1202–1206. DOI: 10.1016/j. jas.2009.12.018.

Poulakakis Nikos, Tselikas Agamemnon, Bitsakis Ioannis, Mylonas Moysis, Lymberakis Petros: Ancient DNA and the genetic signature of ancient Greek manuscripts. “Journal of Archaeological Science” 2007, vol. 34 (5), s. 675–680. DOI: 10.1016/j.jas.2006.06.013.

Woodward Scott R., Kahila Gila, Smith Patricia, Greenblatt Charles, Zias Joe, Broshi Magen: Analysis of Parchment Fragments from the Judean Desert Using DNA Techniques. W: Current Research and Technological Developments on the Dead Sea Scrolls. Eds. Parry Donald W. Leiden: Brill, 1996, s. 215–238. DOI: 10.1163/9789004350229_012.

Wyrozumska Bożena: Dwa wielkie przywileje średniowiecznego Krakowa. Kraków: Oficyna Cracovia Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opress, 1994.

Wyrozumska Bożena: Przywileje ustanawiające gminy miejskie wielkiego Krakowa (XIII–XVIII wiek). Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2007.

Informacje

Informacje: Krakowski Rocznik Archiwalny, 2024, XXX, s. 19-43

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Pierwsze badania dokumentu lokacyjnego miasta Krakowa – ocena stanu zachowania, integralność zachowanej luzem pieczęci Bolesława Wstydliwego z dokumentem
Angielski: The first research on the location document of the city of Krakow – assessment of the current state, and integrity of the loosely preserved seal of Bolesław the Chaste with the document

Autorzy

Archiwum Narodowe w Krakowie
ul. Rakowicka 22E, 31-510 Kraków, Polska

https://orcid.org/0000-0002-8307-0914

Tomasz Lech
Wyższa Szkoła Zdrowia w Gdańsku
, Polska
https://orcid.org/0000-0002-8307-0914 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Wyższa Szkoła Zdrowia w Gdańsku
Polska

Publikacja: 10.01.2025

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Małgorzata Bochenek (Autor) - 50%
Tomasz Lech (Autor) - 50%

Informacje o autorze:

Małgorzata Bochenek – mgr historii, absolwentka studiów podyplomowych Politechniki Krakowskiej na Wydziale Konserwacji Zabytków Instytutu Historii Architektury oraz na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w zakresie Nowoczesnych Technik Analitycznych dla Konserwacji Obiektów Zabytkowych. Od 1998 r. pracuje w Archiwum Narodowym w Krakowie, od 2012 r. kieruje oddziałem ds. konserwacji i zabezpieczania zasobu archiwalnego. W pracy zawodowej uczestniczy w ogólnopolskich projektach naukowo-badawczych, współpracuje z instytucjami kultury, pracuje w zespołach konserwatorskich. Jest autorką wystąpień konferencyjnych, szkoleń oraz publikacji w zakresie zabezpieczania archiwaliów. Specjalizuje się w profilaktyce konserwatorskiej oraz długoterminowym przechowywaniu zasobu archiwalnego

Tomasz Lech – profesor nadzwyczajny, doktor habilitowany nauk ekonomicznych, doktor nauk biologicznych, ceniony naukowiec z bogatym doświadczeniem zdobytym w wiodących polskich i zagranicznych ośrodkach naukowo-badawczych. Autor i współautor wielu publikacji naukowych, które skupiają się na badaniach mikrobiologicznych i genetycznych dotyczących zbiorów dziedzictwa kulturowego. Ponadto kierownik i wykonawca licznych projektów badawczych oraz ekspertyz związanych z zagrożeniami mikrobiologicznymi obiektów dziedzictwa kulturowego, ich zabezpieczaniem oraz warunkami przechowywania. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się na identyfikacji zagrożeń mikrobiologicznych towarów przy użyciu innowacyjnych metod biologii molekularnej oraz poszukiwaniu sposobów ich eliminacji. Dzięki swojej wszechstronnej wiedzy i doświadczeniu przyczynia się znacząco do ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego, łącząc nauki biologiczne z praktycznymi zastosowaniami w dziedzinie konserwacji i ochrony zabytków.

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski