Szkic jest próbą analizy niezwykle ciekawego dokumentu epoki pozytywizmu – jedynej wydanej drukiem części dziennika Juliana Ochorowicza, teoretyka pozytywizmu, psychologa, wynalazcy i autora wielu różnorodnych tekstów. Diariusz łączy w sobie wiele różnych odmian tekstów autobiograficznych, z których najbardziej interesujące to: dziennik podróży, brulion pomysłów do realizacji w przyszłości oraz obserwacje i zapiski, a także liczne aforyzmy (najczęściej własne). Ważne wydają się także autokomentarze, sporządzone przez autora z perspektywy kilku lat, przed skierowaniem pracy do druku, czy też odwołania do różnych tekstów (naukowych, filozoficznych, beletrystycznych, autobiograficznych własnych i cudzych). Mimo młodego wieku autora zaskakująco trafne i dojrzałe są niektóre obserwacje zawarte w dzienniku (np. dotyczące ludzkiej natury czy też obyczajów mieszkańców odwiedzanych przez niego europejskich krajów).
 

The essay is an attempt to analyze an extremely interesting document of the era of positivism – the only part of the journal by Julian Ochorowicz, the theoretician of the positivism, psychologist, inventor and author of diverse texts, published in print. The journal combines many different types of autobiographical texts, of which the most interesting are the following: the travel journal, the notebook of ideas to be implemented in the future, as well as observations and records, and also a number of aphorisms (mainly his own). Furthermore, self-commentaries drawn up by the author from the perspective of a few years, prior to going to press, or references to various texts (scientific, philosophic, fictional, autobiographical – one’s own or somebody else’s) seem rather important. Despite the author’s young age, some observations included in the journal were surprisingly correct and mature (e.g. those concerning the human nature or the customs of residents of the European countries visited by him).