FAQ

2025 Następne

Data publikacji: 04.06.2025

Opis
Okładka: Przejaśnienia istoty białej móżdżku widoczne w barwieniu metodą Klüvera-Barrery, autorka: Sylwia Tarka (Katedra i Zakład Medycyny Sądowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego).

Licencja: CC-BY-NC-SA  ikona licencji

Redakcja

Sekretarz redakcji Rafał Skowronek

Zastępca redaktora naczelnego Tomasz Jurek

Redaktor naczelny Tomasz Grzybowski

Zawartość numeru

PRACE ORYGINALNE

Marcin Zuwała, Natalia Rogowicz Garay, Zuzanna Buś, Katarzyna Klimaszewska, Tomasz Szabliński, Julia Radzikowska, Tomasz Konopka

Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, Vol. 75 (1), 2025, s. 5-15

https://doi.org/10.4467/16891716AMSIK.25.001.21536
Cel pracy: Upadki z wysokości własnej rozumiane są jako przewrócenie się osoby w pozycji wyprostnej lub do niej zbliżonej z uderzeniem o twarde podłoże. Celem pracy była weryfikacja hipotezy, że złamania czaszki powstałe podczas takich zdarzeń mają charakter pojedynczego pęknięcia, a obecność innych typów złamań może wskazywać na mechanizm urazu inny niż prosty upadek.
Materiał i metody: Analizie poddano protokoły sekcyjne z okresu 10 lat (2000-2009) z Zakładu Medycyny Sądowej w Krakowie. Do badania zakwalifikowano 272 przypadki spełniające kryteria włączenia. Zebrano informacje dotyczące mechanizmu urazu, miejsca zgonu oraz odniesionych obrażeń, ze szczególnym uwzględnieniem obecności i przebiegu złamań czaszki.
Wyniki: Spośród 272 przypadków śmiertelnych upadków z wysokości własnej 181 (66,54%) wykazało złamania czaszki w badaniu sekcyjnym. W analizowanej grupie 91,71% stanowiły osoby płci męskiej, ujawniła się także ciekawa dysproporcja pomiędzy średnimi wieku dla płci: odpowiednio 53,1 lat dla mężczyzn i 70,6 lat dla kobiet. Złamania proste (pojedyncze, nierozgałęziające się) stanowiły najliczniejszą grupę (64,85%). Poza nimi opisywano także złamania rozgałęziające się (15,38%), mnogie (15,93%) i wieloodłamowe (3,84%).
Wnioski: W 2/3 analizowanych przypadków zgonów z powodu obrażeń śródczaszkowych spowodowanych upadkiem z własnej wysokości stwierdzono obecność złamania czaszki. Złamania czaszki powstałe w wyniku takiego urazu najczęściej mają charakter pojedynczy, linijny, sporadycznie jednak spotykane są złamania złożone. Najczęstsze lokalizacje powstających w wyniku upadków z wysokości własnej złamań obejmują dół tylny i sklepienie czaszki.
Czytaj więcej Następne

Daniel D. Jońca, Cezary Orzechowski, Aleksandra Borowska-Solonynko, Karolina Hanusz, Paulina Konopka, Natalia Wolanowska, Aleksandra Zaremba

Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, Vol. 75 (1), 2025, s. 16-29

https://doi.org/10.4467/16891716AMSIK.25.002.21537
Cel pracy: Celem pracy była analiza zmian w liczbie samobójstw, sposobie ich popełnienia, strukturze wiekowej i płci osób dokonujących samobójstwa w okresie pandemii COVID 19 w stosunku do okresu sprzed pandemii.
Materiały i metody: Dane do pracy pochodziły z odręcznie tworzonej księgi, w której rejestrowane są zwłoki kierowane do Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (WUM). Pierwszy etap pracy wymagał ręcznego przepisania księgi do programu Excel. Wstępna analiza dotyczyła wszystkich zarejestrowanych zwłok w roku 2019 (rok przed pandemią) i 2020 roku (rok wybuchu pandemii) – n=2939. Szczegółowej analizie poddano przypadki zgonów samobójczych. Znamienność statystyczna była badana testem Chi-Kwadrat i Proportion Test.
Wyniki: Ogólna liczba samobójstw w roku 2020 była nieco wyższa (n=208) w porównaniu z rokiem 2019 (n=197), przy czym najwyraźniejszy przyrost dotyczył samobójstw dzieci i młodzieży (grupa 0-19 lat) – 2019 r. n=6, 2020 r. n=14, ale nie były to różnice znamienne statystycznie (p>0,05). Zaobserwowano natomiast znamienny statystycznie przyrost zgonów samobójczych, gdzie przyczyną zgonu było zamierzone zatrucie (2019 r. n=5, 2020 r. n=17). W okresie pandemii zaobserwowano niewielki wzrost liczby samobójstw u mężczyzn (2019 r. n=152, 2020 r. n=162), przy praktycznie stabilnym poziomie liczby samobójstw kobiet (2019 r. n=45, 2020r n=46).
Wnioski: W pierwszym roku pandemii w Warszawie i okolicach nie zaobserwowano istotnego zwiększenia liczby samobójstw, ale w sposób wyraźny wzrosła liczba osób w najmłodszej grupie wiekowej. Zmiana w liczbie samobójstw nie dotyczyła kobiet. Istotna zmiana miała związek z wyborem metody samobójstwa – wzrosła liczba zamierzonych zatruć śmiertelnych.
Czytaj więcej Następne

Angelika Jaroń

Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, Vol. 75 (1), 2025, s. 30-47

https://doi.org/10.4467/16891716AMSIK.25.003.21538
Instytucja biegłego sądowego oraz sporządzona przez niego opinia stanowią istotną rolę w postepowaniu karnym, szczególnie w związku z intensywnym rozwojem nauk sądowych oraz technik kryminalistycznych. W warunkach takich, dowodowi z opinii biegłego przypada niejednokrotnie rola rozstrzygania istotnych kwestii procesowych. Należy mieć na uwadze, iż przeciętny sędzia nie ma wiedzy ze wszystkich naukowych sądowych, toteż musi on bazować na wiedzy i doświadczeniu kogoś innego. Osobami tymi są przede wszystkim biegli sądowi.
Obecnie w Polsce jest ponad 19 440 biegłych sądowych wpisanych na listy prowadzone przez prezesów sądów okręgowych. Nierzadko, zdarza się także, że do wydania opinii powoływani są również biegli ad hoc, posiadający niezbędne w danej sprawie wiadomości specjalne. Przez co, liczba osób wykonujących zadania na poczet wymiaru sprawiedliwości wzrasta do 20 000 osób. Spośród tak dużej liczby osób wpisanych na listy sądów okręgowych, z dziedziny analizy śladów krwawych jest ich zaledwie sześciu. Na domiar tego, tylko czterech z nich w roku 2024 zostało ponownie ustanowionych przez prezesów sadów okręgowych.
Czytaj więcej Następne

PRACE PRZEGLĄDOWE

Aleksandra Haenel, Tomasz Grzybowski, Katarzyna Skonieczna

Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, Vol. 75 (1), 2025, s. 48-55

https://doi.org/10.4467/16891716AMSIK.25.004.21539
Określenie czasu zgonu (ang. PostMortem Interval, PMI) jest istotnym aspektem w badaniach dla potrzeb wymiaru sprawiedliwości, poniważ umożliwia weryfikację alibi lub ograniczenie kręgu podejrzanych. Niemniej jednak, szacowanie PMI pozostaje jednym z największych wyzwań w naukach sądowych.. W isocie, obecnie stosowane metody są podatne na wpływ różnorodnych czynników biotycznych i abiotycznych oddziałujących na proces rozkładu. W związku z tym ustalenie czasu zgonu w dużej mierze zależy od umiejętności oraz doświadczenia ekspertów medycyny sądowej. W rezultacie obecnie stosowane procedury są obarczone ryzykiem popełnienia błędu. Ostatnio wykazano, że analiza mikrobiomu jelitowego jest przydatna w określaniu czasu zgonu. Co więcej, pojawiające się dowody wskazują, że profilowanie mikrobiomu jamy ustnej może również dostarczyć cennych informacji na temat szacowania PMI. W niniejszym artykule dokonano przeglądu dotychczas opublikowanych prac z zakresu zmienności mikrobiomu jamy ustnej w szacowaniu czasu zgonu, co pozwoliło wykazać ograniczenia metodologiczne wpływające na wartość naukową poczynionych do tej pory ustaleń. W związku z tym przedstawiono standardy i rekomendacje dla badań naukowych prowadzonych w zakresie analizy zmienności składu bakteryjnego jamy ustnej w określaniu PMI, mające na celu zwiększenie dokładności i powtarzalności wyników. Standaryzacja tego typu badań może w przyszłości przyczynić się do rozwoju innowacyjnych metod, które znalazłyby zastosowanie w rutynowej praktyce genetyczno-sądowej.
Czytaj więcej Następne

OPIS PRZYPADKU

Dorota Samojłowicz, Sylwia Tarka, Aleksandra Borowska-Solonynko, Paulina Felczak

Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, Vol. 75 (1), 2025, s. 55-66

https://doi.org/10.4467/16891716AMSIK.25.005.21540
Cel: Przedstawienie praktycznego zastosowania badania neuropatologicznego w praktyce medyczno-sądowej. Zwrócenie uwagi na przydatność rzadko to tej pory stosowanych badań neuropatologicznych szczególnie w przypadkach zgonów o niejasnej etiologii neurologicznej.
Opis przypadku: 46-letnia kobieta uzależniona od alkoholu zmarła w przebiegu encefalopatii, klinicznie uznanej za encefalopatię toksyczną. Standardowa sekcja zwłok nie pozwoliła na jednoznaczne ustalenie przyczyny zgonu. Dzięki przeprowadzonemu badaniu neuropatologicznemu, które wykazało rozległą demielinizację i analizie przebiegu leczenia wykluczono toksyczną przyczynę zgonu i postawiono rozpoznanie zespołu demielinizacji osmotycznej w przebiegu zbyt szybkiej korekcji hiponatremii.
Wnioski: Przypadek ten podkreśla istotną rolę neuropatologii w diagnostyce pośmiertnej i wskazuje na konieczność opracowania wytycznych i edukacji prokuratorów w kontekście jej stosowania w sekcjach sądowo-lekarskich.
Czytaj więcej Następne

Magdalena Nowakowska, Marcin Tomsia, Michał Szczepański, Stanisława Kabiesz-Neniczka, Krystian Rygol, Rafał Skowronek

Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, Vol. 75 (1), 2025, s. 67-79

https://doi.org/10.4467/16891716AMSIK.25.006.21541
Praca przedstawia wyniki medyczno-sądowych ustaleń w postępowaniu powypadkowym katastrofy lotniczej, która miała miejsce we wsi Topolów. Na skutek awaryjnego lądowania doszło wtedy do rozbicia samolotu, a następnie pożaru. W wyniku zdarzenia zmarło 11 osób, a jedna została poważnie ranna. Podczas badań sekcyjnych u wszystkich ofiar stwierdzono obrażenia wielonarządowe, a u 6 spośród nich, na podstawie badań histopatologicznych, rozpoznano zażyciową aspirację dymu pożarowego w drogach oddechowych. Ze względu na znaczne uszkodzenie ciał zmarłych zaistniała potrzeba identyfikacji genetycznej, celem ustalenia ich tożsamości. Dzięki wypracowanej współpracy z Prokuraturą oraz Policją, a także sprawnemu działaniu poszczególnych pracowni Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej i Toksykologii Sądowo-Lekarskiej SUM w Katowicach – wynikom oględzin i sekcji zwłok, oraz badaniom genetycznym – w przeciągu dwóch tygodni zidentyfikowano wszystkie ofiary i umożliwiono bliskim pochówek. Prezentowany przypadek pokazuje, że doświadczenie w przypadku katastrof oraz dobra współpraca pomiędzy pracowniami ZMS umożliwia sprawne uzyskanie kompleksowej opinii.
Czytaj więcej Następne