W ostatnich latach media coraz częściej poruszane są przypadkami śmierci młodych zazwyczaj osób, w trakcie zatrzymywania przez policję. Śmierć w tych przypadkach dotyka zazwyczaj osoby pobudzone psychoruchowo, obezwładniane z użyciem siły, a badania pośmiertne nie wykazują jednoznacznej urazowej przyczyny zgonu. Celem pracy jest próba ustalenia mechanizmu i okoliczności zgonów w trakcie obezwładniania osób pobudzonych psychoruchowo. Analizie poddano przypadki opiniowane od 2010 roku, zarówno jako sekcje zwłok, jak i oceniane na podstawie materiału aktowego. W analizowanym okresie ZMS w Krakowie wydał opinie w 10 tego typu przypadkach, w dziewięciu na podstawie własnych sekcji zwłok, w jednym na podstawie materiału aktowego. We wszystkich nastąpiło nagłe zatrzymanie krążenia lub utrata przytomności, a resuscytacja okazywała się nieskuteczna. W sześciu przyczyną pobudzenia była ostra psychoza, w czterech działanie narkotyków, zazwyczaj w wysokim stężeniu. Tylko w pięciu przypadkach stwierdzono obecność wybroczyn w spojówkach. Najbardziej prawdopodobną przyczyną śmierci było współistnienie nasilonego wysiłku fizycznego spowodowanego patologicznym pobudzeniem psychoruchowym, z przymusowym unieruchomieniem pogarszającym funkcjonowanie układu oddechowego. Mechanizm ten jest określany jako asfiksja restrykcyjna.

Artykuł ten jest syntezą historii opiniowania sądowo-lekarskiego we Francji w XVII wieku. W pracy zastosowano głównie dwie metody badawcze – metodę historyczną i metodę opisową. Artykuł ma na celu przedstawienie wiedzy o francuskiej medycynie sądowej w kontekście historycznym i prawnym. Pokazuje pionierskie badania medyków i chirurgów, przedstawia ówczesne regulacje prawne oraz podkreśla wysoki poziom francuskiej medycyny sądowej na tle innych krajów europejskich. Od najdawniejszych czasów problematyka oceny zdrowia i życia była przypisywana ekspertom medycyny – jurorom (edykt z 1603 roku médecins jurés et chirurgiens jurés). W XVII w. badania sądowo-lekarskie stały się obowiązkiem. Ludzie zainteresowali się np. zdrowiem psychicznym oskarżonych czy oględzinami narządów rodnych w przypadku rozwodu. Na historię opinii sądowo-lekarskich na ziemiach francuskich ogromny wpływ miała chirurgia włoska. Co ciekawe, Francja była pierwszym krajem, który oddzielił kwestie sądowe i medyczne od zadań związanych z policją medyczną.

Zaprezentowany opis przypadku przedstawia próbę identyfikacji osobniczej z wykorzystaniem DNA wyizolowanego z rzeczy użytku osobistego, w tym maseczki na twarz. W maju 2021 r. przy drodze podmiejskiej znaleziono niezidentyfikowane zwłoki 65-letniego mężczyzny. Ponieważ niemożliwe było wykorzystanie do analizy porównawczej materiału od żyjących krewnych, wykorzystano rzeczy osobiste domniemanej ofiary: wycinki maski filtrującej typu 2 (FFP2) (części przylegające do nosa i małżowiny usznych, środkową część maski), wymazy z maszynki do golenia (ostrze i trzonek), wymaz z trzonka szczoteczki do zębów i wycinki z włosia szczoteczki. Przedstawiony przypadek wskazuje na potrzebę pobrania szerokiego zakresu próbek do analiz genetycznych, w tym masek filtrujących jako alternatywnego przedmiotu użytku osobistego.

Biologia molekularna i genetyka dysponują możliwościami diagnostyki wielu schorzeń, których obecność lub nieobecność ma istotne znaczenie w różnych obszarach opiniowania sądowo-lekarskiego. Celem pracy jest zaprezentowanie przykładów możliwego zastosowania tego rodzaju badań w medycynie sądowej. Spośród opinii opracowanych w Zakładzie Medycyny Sądowej w Katowicach wybrano trzy, z których dwie dotyczyły wniosków posekcyjnych odnoszących się do przyczyny zgonu, natomiast w jednym przypadku – opinii na podstawie akt sprawy mającej związek z podejrzeniem zespołu dziecka maltretowanego. We wszystkich tych przypadkach wyniki przeprowadzonych badań molekularno-genetycznych były ujemne, co zostało uwzględnione przez biegłych podczas formułowania ostatecznych wniosków. Zastosowanie klinicznych badań molekularno-genetycznych w medycynie sądowej jest możliwe i zawsze wnosi istotne informacje rozszerzające możliwości opiniodawcze i ułatwiające postawienie rozpoznania. Obszarami, w których tego rodzaju badania mogą być szczególnie przydatne, są: diagnostyka podłoża powikłań zakrzepowo-zatorowych, nowoczesna zintegrowana diagnostyka morfologiczno-molekularna nowotworów oraz diagnostyka defektów genetycznych tkanki łącznej u dzieci podejrzanych o zespół dziecka maltretowanego.