Mikołaj Brenk

Działalność Powiatowego Komitetu Opieki Społecznej w Koninie w latach 1945-1949 Artykuł ukazuje zarys funkcjonowania Powiatowego Komitetu Opieki Społecznej, który w latach 1945-1949 koordynował działania związane z opieką społeczną w powiecie konińskim. Przy wykorzystaniu zachowanych w stopniu szczątkowym materiałów archiwalnych nakreślono zakres obowiązków Komitetu, skalę prowadzonych działań, a także prowadzone instytucje o charakterze opiekuńczym, m.in: Dom Opieki dla Dorosłych i Kuchnię Powszechną. Na przykładzie Akcji Pomocy Zimowej ukazano metody pracy i współdziałanie w zakresie realizacji celów statutowych z innymi podmiotami na terenie powiatu.

Artykuł dotyczy aktywności samorządowej na polu opieki społecznej w powiecie tureckim w Wielkopolsce w skrajnie trudnych, powojennych warunkach Polski Ludowej. W pierwszych miesiącach po zakończeniu okupacji udało się zorganizować miejscowym społecznikom podstawową pomoc w formie ratowniczej dla osób najbardziej potrzebujących – głównie dożywiając ludność i tworząc domy dla starców i inwalidów. W ciągu pierwszego roku stworzono i sprawnie nadzorowano we wszystkich gminach sieć Gminnych Komitetów Opieki Społecznej. Dzięki nim możliwe było względnie dokładne rozpoznanie potrzeb w terenie, a także adekwatne do potrzeb rozdzielanie pomocy – również tej płynącej od organizacji międzynarodowych. Oczywiście problemy natury organizacyjnej, finansowej, politycznej i in. powodowały, iż opieka społeczna była taktowana jako jedna z ostatnich „spraw do załatwienia” podczas tworzeniu struktur powojennych samorządów. Niemniej jednak opisane pięć lat jej funkcjonowania charakteryzowało się wyraźnym rozwojem.

Artykuł prezentuje aktywność opiekunów społecznych oraz komisji opieki społecznej w powiecie konińskim w ostatnich latach dwudziestolecia międzywojennego (1935-1939). Podjęta została próba odpowiedzi na pytania dotyczące ilości opiekunów społecznych i komisji opieki społecznej w poszczególnych gminach; skali zaangażowania społecznego w tę honorową działalność, realnych możliwości pomocowych badanych gmin, funkcjonowania procedur związanych z udzielaniem świadczeń. Ponadto przybliżone zostały sylwetki niektórych społeczników angażujących się w pracę tych organów.