Jacek Warchala

Esej poświęcony jest dialektyce milczenia–przemilczenia i mowy; pozorna antynomia milczenia i mówienia rozpatrywana jest w różnych aspektach: lingwistycznym, fi lozofi cznym, socjologicznym, religijnym i marketingowym; w tym ostatnim aspekcie rozważany jest sens milczenia w reklamie i public relations.

Artykuł rozważa zagadnienie tekstu i tekstowości w przypadku takich „niestabilnych” i trudno uchwytnych form jak na przykład kampania reklamowa; tezą artykułu jest konieczność redefi nicji klasycznego pojęcia tekstu zbudowanego na przekazie werbalnym i uzupełnienie go o elementy wizualne, a także elementy tak trudno uchwytne formalnie jak presupozycje i inferencje. Wynika to również z konieczności przeformułowania pojęcia intencji i założenia, że tekst jest zasadniczo „tekstem dla odbiorcy”, czyli tekstem, którego konstytuuje intencja poznawcza odbiorcy.

Artykuł porusza problem zmian we współczesnej piśmienności. Autor omawia dwa czynniki oddziałujące na przemiany we współczesnej kulturze pisma: tendencję do ikonizacji komunikatów i wpływ potoczności na kształt tekstu pisanego. Współczesny tekst funkcjonuje w nowych warunkach kulturowych, gdzie dominują ikoniczność i potoczność jako zasady konstruujące jego spójność; obserwuje się tendencję do odchodzenia od zasady hipotaktyczności tekstu na rzecz parataksy sensów. Prowadzi to do przemian w pojmowaniu i budowaniu tekstu jako całości

Autor kreśli sylwetkę wybitnego językoznawcy, Walerego Pisarka, skupiając się na jego związkach z regionem śląskim; podkreślone zostały dwa aspekty – jego przymusowa praca w kopalni i późniejsze związki ze śląskimi uczelniami, gdy pracował już jako językoznawca i medioznawca na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jego zasługi naukowe sprawiły, że został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego. W artykule zarysowane zostało także jego stanowisko wobec kontrowersyjnej tezy o mowie śląskiej jako języku regionalnym – Walery Pisarek stał na stanowisku, że nie jest to odrębny język w rozumieniu lingwistycznym, lecz zespół gwar składających się na dialekt śląski; Profesor przewidywał też, że w przyszłości może on ewoluować w stronę odrębnego języka.