Źródła
Aigner C.P., Proiekt urządzenia budowniczych policyi z umieszczeniem sposobow zagradzaiących upadkowi, a wzrost im nadał zapewniaiących podany prześwietney Kommissyi Policyi Oboyga Narodow przez budowniczego Woysk Rzeczypospolitey, [Warszawa] 1792.
Architekt wieyski z figurami, [b.m.w.] 1798.
Bohusz X.M., O budowli włościańskiey trwałey, ciepłey, tanney od ognia bespieczney [...], Warszawa 1811.
Budowla dachu poprawiona przez Jozefa Sadkowskiego, Berlin 1806.
Budownictwo wiejskie według wykładów Pr. Czesława Domaniewskiego na Kursach Przem.-Rol. w Warszawie, oprac. M. Petzer, Warszawa 1913.
Chomicz B., Budynki ogniotrwałe a tanie. Poradnik dla gospodarzy wiejskich, Warszawa 1908.
Dachowki z lanego żelaza wynalazku Eliasza Carter, „Izys Polska” t. 3, 1827/1828, nr 10.
Dachy darniowe, „Izys Polska” t. 1, cz. 2, 1826.
Dmochowski F.S., Gospodarstwo domowe włościan polskich przez obywatela ziemskiego. Warszawa 1863.
Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t. 35, Warszawa 1844.
Eines Erbaren Rathes der Kayserlichen Stadt Bresslaw (new auffgerichte Fewer-Ordnung), Bresslaw 1573.
Estreicher S., Najstarszy zbiór przywilejów i wilkierzy miasta Krakowa, Kraków 1936.
Fewers Ordnung der Königlichen Stadt Danzigk [...], Danzigk 1565.
Giżycki F.K., Budownictwo zastosowane do potrzeb ziemianina polskiego ze stu rycinami [...], t. 1, Warszawa 1829.
Gloger Z., Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce, t. 1, Warszawa 1907.
Gostomski A., Gospodarstwo, Kraków 1588.
Grabowski M., Najnowsze sposoby stawiania pieców i kuchni, Kraków 1839.
Haur J.K., Skład abo skarbiec znakomitych sekretow oekonomiey ziemianskiey [...], Kraków 1693.
Jana Długosza Kanonika Krakowskiego Dziejów Polskich ksiąg dwanaście, t. 2, tłum. K. Mecherzyński, Kraków 1867.
Kronika Dytmara biskupa Merseburskiego jako jedno z najdawniejszych świadectw historycznych o Polsce [...] przełożona na język polski i objaśniona przez Zygmunta Komarnickiego, Żytomierz 1861.
Kronika Polska Marcina Bielskiego, oprac. K.J. Turowski, Sanok 1856.
Kronika Marcina Kromera biskupa Warmińskiego na polski ięzyk przełożona przez Marcina Błazowskiego [...] roku 1611 drukowana, [w:] Zbior dzieiopisow Polskich we czterech tomach zawarty, t. 3, Warszawa 1767.
Krotka nauka budownicza dworów, pałacow, zamkow podług nieba y zwyczaiu polskiego, Kraków 1659.
Łoziński W., Wskazówki do stawiania tanich, mocnych i trwałych niektórych budynków gospodarskich, Warszawa 1917.
[Rozporządzenie] Michał Wandalin z Wielkich Konczyc [...] hrabia Mniszech Marszałek Wielki Koronny [...]. Warszawa [po 19.11.1783], Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa Ekonomiczne sygn. 855, Biblioteka im. Ossolińskich Wrocław, sygn. XVIII 27.561adl.
Mięszanina do tynkowania drewnianych budowli, „Izys Polska” t. 2, cz. 4, 1826.
Najnowsze galicyjskie prawo drogowe i budowlane na prowincyi. Zbiór ustaw, regulaminów, rozporządzeń itd. drogowych i budowniczych wydanych od r. 1887, Złoczów 1898.
Niespalne belkowanie budowlach wynalazku Vorherra Król. Bawarsk. Radcy Budowniczczego, „Izys Polska” t. 2, cz. 3, 1823/1824.
Niewierowicz M., Poradnik wiejskiego budownictwa ogniotrwałego z gliny i drzewa lub betonu i drzewa, tłum. W. Reychman, Wilno 1930.
Nowy sposob budowania sklepień ziemnych podług zasad S. Sachs Król. prusk. Budowniczego w Berlinie. Recz podana przez Pan A. Czaki Budow. Przy Kom. Rząd. Spraw Wewnętrznych i P., „Izys Polska” t. 2, cz. 1, 1826.
Nyström N., Nowo wynalezione sposoby ugaszenia niezawodnie pożaru odkryte przez Pana Nils Nyström, aptekarza w Norköping w Szwecyi. Z szwedzkiego na niemiecki i polski ięzyk przetłumaczone, Lwów 1794.
O pokryciach czyli dachach z massy Carton-Pierre, „Nowy Pamiętnik Warszawski” t. 4, 1803.
O sposobie budowania z ubitey ziemi czyli stawiania ścian ziemnych długo trwałych i od ognia bezpiecznych [...], Lublin 1803.
O szkle wodnem i iego użyciu za środek przeciwko nagłemu szerzeniu się ognia w budowlach. Rzecz z rozprawy I.N. Fuchs prof. Mineralogii w Monachium, w skróceniu wypracowanym przez Teofila Rybickiego, „Izys Polska” t. 2, cz. 1, 1826.
O wpływie nauk teoretycznych na obecny rozwój przemysłu. Rzecz czytana na publicznem posiedzeniu rocznem pięciu akademij Instytutu Francyi, w dniu 14 sierpnia 1862 przez p. Balard’a, „Biblioteka Warszawska” t. 1, 1863.
O zakładaniu folwarków podług szkockiego gospodarstwa przy względzie na stosunki w Anglii [...] przez J.C. Loudona na ięzyk polski przełożone i uwagami wzbogacone przez A.P. Biernackiego [...], Berlin 1819.
Ochrona domów i wszelkich budowli drewnianych od pożaru ogniowego, „Nowy Pamiętnik Warszawski” t. 14, 1804.
Opis nowo wynalezioney budowy dachów [...] przez S. Sachsa Król. prusk: budowniczego przy regeneracyi berlińskiey przełożył z niemieckiego Jan Nepomucen Kurowski, Warszawa 1829.
Papier kamienisty, „Magazyn Warszawski” t. 3, cz. 2, 1785.
Patent-Sammlung. Sammelband verschiedener Patente 1779–1782 [b.m.w.].
Petion E., O konserwacji drzewa. O pożarach i o uogniotrwaleniu dachów. O wyrabianiu sztucznych kamieni, Lwów 1875.
Polska Stanisławowska w oczach cudzoziemców, oprac. W. Zawadzki, Warszawa 1963.
X. Poniński, Ekonomika Polska czyli wieyskie gospodarstwo kraiowe przez X.H.Ł.P. w roku 1805 napisana, t. 2, Warszawa 1808.
Prawidła ostróżności od pożarów dla użytku właścicieli domów i wszystkich w ogólności obywateli. Przekład z rossyjskiego, Białystok 1835.
Publicandum wegen einführung des Lehmpatzenbaues auf dem Platten Lande in Neu-Ostpreussen. Obwieszczenie względem wprowadzenia sposobu budowania w lehmpatzen to jest w glinę ceglą duzą na powietrzu suszoną surówką zwaną po wsiach prowincyi Pruss Nowo-Wschodnich, Białystok 1799.
Pułap nie mogący się spalić wynaleziony przez Pana Ango Architekta w Paryżu, „Biblioteka Fizyko-Chemiczna” t. 1, cz. 2, 1788.
Rogaliński J., Doświadczenia skutkow rzeczy pod zmysły podpadających na publicznych posiedzeniach w szkołach poznańskich Societatis Jesu na widok wystawione [...]. Księga pierwsza, Poznań 1771.
Rouget M., Budownictwo wieyskie czyli doręcznik dla gospodarzy obeymuiący wszelkie zasady i prawidła które w stawianiu różnych budynkow [...] zachować potrzeba, Warszawa 1828.
Rouget M., Nauka budownictwa praktycznego czyli doręcznik dla buduiących [...], Warszawa 1827.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dziennik Ustaw 2002, nr 75, poz. 690.
Rozprawa o robieniu cegły Jana Krystyna Szucha, członka Towarzystwa Królew. Warsz: Przyiaciół Nauk, czytana na posiedzeniu publicznem tegoż Towarzystwa dnia 30 kwietnia 1811 roku, „Roczniki Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyiaciół Nauk” t. 9, 1811.
Stanisława Oświęcima dyaryusz 1643–1651, [w:] Scriptores Rerum Polonicarum, t. 19, oprac. W. Czermak, Kraków 1907.
Syrokomla W., Wędrówki po moich niegdyś okolicach. Wspomnienia, studja historyczne i obyczajowe, Wilno 1853.
Świtkowski P., Budowanie wieyskie dziedzicom dobr y possessorom [...] do uwagi y praktyki podane z figurami [...], Warszawa-Lwów 1782.
Teksty źródłowe do historii Wrocławia. T. 1. Do końca XVIII w., oprac. K. Maleczyński, J. Reiter, Wrocław 1951.
Traubenberg F.R. v., Budownictwo wieyskie do gospodarskich potrzeb stosowne, a do użycia krajowego podane, Warszawa 1788.
Turczynowicz S., Materjały budowlane i ich łączenie budownictwa wiejskiego, t. 2, Warszawa 1925.
Typ wzorowych zagród włościańskich, Wilno 1910.
Ustawy powszechne dla dobr moich rządzcow, t. 1, 7 Warszawa 1786, 1787.
Valentiner P.F., O sposobach naywłaściwszych zapobiegania szkodom z pożarów mogących wyniknąć po wielkich miastach, „Nowy Pamiętnik Warszawski” t. 9, 1803, nr 25.
Zabierzowski A., Praktyczne budownictwo wieyskie. Zbior planow na budowle wieyskie w rozmaitych rozmiarach [...], Warszawa 1858.
Zapytania Towarzystwa Warszawskiego Przyiaciół Nauk, [Warszawa 1808].
Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polszcze z rękopisów, tudzież dzieł [...] przez J.U. Niemcewicza, wydanie nowe, t. 2, Lipsk 1839.
Zdanie sprawy przez Michała Xawiera Bohusza prałata, o probie uczynioney w Wilanowie co do nowego sposobu budowania, na posiedzeniu publicznem [...] dnia 30 roku kwietnia 1811, „Roczniki Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyiaciół Nauk” t. 9, 1811.
Żelazne budowle, „Biblioteka Warszawska” t. 2, 1844.
Żelazo w Anglii i Francyi, „Biblioteka Warszawska” t. 3, 1842.
Źródła prasowe
„Dodatek Tygodniowy przy Gazecie Lwowskiej” 1856, nr 41.
„Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza” 1875, nr 42.
„Gazeta Warszawska” 1766, nr 22; 1776, nr 97; 1780, nr 5.
„Kuryer Polski” 1754, nr 50.
„Nowy Pamiętnik Warszawski” t. 14,1804.
„Warszawskie Extraordynaryine Tygodniowe Wiadomości” 1762, nr 11, 12, 14, 15.
„Wiadomości Warszawskie” 1766, nr 20, 24, 25; 1779, nr 93.
Literatura przedmiotu
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miasta i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław 1986.
Chełchowski K., Pożary w Królestwie Polskim. Odbitka z n-ru 7-ego „Zdrowia” z roku 1912, Warszawa 1912.
Czartoryski Z., O stylu krajowym w budownictwie wiejskim napisał [...], Poznań 1896.
Gierlach B., Kultura materialna warszawskiego zespołu miejskiego w okresie jego narodzin, [w:] „Warszawa średniowieczna”, z. 1, Warszawa 1972 („Studia Warszawskie”, t. 13).
Gloger Z., Dolinami rzek: opis podróży wzdłuż Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy, Warszawa 1903.
Krasowski W., Dzieje budownictwa i architektury na ziemiach Polski, t. 1, 3, 4, Warszawa 1989, 1991, 1995.
Królikowski R., Chłopskie budownictwo mieszkalne na Lubelszczyźnie od XVII wieku do 1864 r., „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku” 1996, nr 33.
Kurnicka M.M., Pietrusowicz N., Szewczyk J., Gliniane budownictwo we wsi Kalinówka-Basie, „Architecturae et Atribus” 2016, nr 3.
Lutyńska J., Szewczyk J., Budynki z surowej ziemi na Suwalszczyźnie, „Architecturae et Atribus” 2016, nr 3.
Łukaszewicz J., Obraz historyczno-statystyczny miasta Poznania w dawniejszych czasach, t. 2, Poznań 1838.
Maciakowska Z., Przepisy budowlane w wilkierzach gdańskich i ich wpływ na kształtowanie zabudowy w mieście od średniowiecza do końca XVIII wieku, Gdańsk-Warszawa 2011 („Studia i Materiały do Dziejów Domu Gdańskiego”, cz. 2).
Nagrodzka M., Małozięć D., Impregnacja drewna środkami ogniochronnymi, „Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza” t. 23, 2011, nr 3, s. 69–75.
Rizzi A., Canaletto w Warszawie, Izabelin-Warszawa 2006.
Sienkiewicz H., Dzieła, t. 47, oprac. J. Krzyżanowski i in., Warszawa 1950.
Szewczyk J., Budownictwo z gliny w dawnej polskiej literaturze technicznej, „Architecturae et Artibus” 2009, nr 1.
Szewczyk J., Nietypowe materiały budowlane – glina, gnój i domieszki – w świetle dawnego polskiego piśmiennictwa. Część 1. Klepiska, podłogi, ściany i tynki, „Architecturae et Artibus” 2011, nr 4.
Szewczyk J., Nietypowe materiały budowlane – glina, gnój i domieszki – w świetle dawnego polskiego piśmiennictwa. Część 2. Stropy, sufity i dachy, „Architecturae et Artibus” 2012, nr 1.
Ulicki B., Teorie spalania na przestrzeni wieków. Studia nad Historią Pożarnictwa, „BIT. Nauka i Technika Pożarnicza” 1988, nr 2.
Ulicki B., Verbrennungstheorien und ihre Wandlungen im Laufe der Jahrhunderte. „Brandschutz Deutsche Feuerwehr-Zeitung” 1990, nr 2.
Wikarski W., Rys historyczno-statystyczny Straży Ogniowej Warszawskiej od początku jej założenia aż po dzień dzisiejszy z uwzględnieniem stanu hygienicznego i sanitarnego, Warszawa 1897.
Wójcicki K.W., Zarysy domowe, t. 1, Warszawa 1842.
Wyrobisz A., Krótka nauka budownicza [...], Wrocław 1957: recenzja, „Przegląd Historyczny” t. 49, 1958, nr 1.
Zubrzycki-Sas J.K., Polskie budownictwo drewniane jako pierwowzór dla stylu nadwiślańskiego i stylu zygmuntowskiego, Kraków 1916.
Strony internetowe
www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=63874&from=publication [dostęp 28.10.2016].
www.worldcat.org/title/krotka-nauka-budownicza-dworow-paacow-zamkow-podugnieba-i-zwyczaju-polskiego/oclc/79368154 [dostęp 28.10.2016].
ksiazkihistoryczne.pl/historia-sztuki-krotka-nauka-budownicza-dworow-palacow-zamkow/p,254765 [dostęp 28.10.2016].
wolnelektury.pl/katalog/lektura/charaktery-i-anegdoty.html#sec225 [dostęp 2.11.2016].
www.gutenberg.czyz.org [dostęp 2.03.2016].
www.genealogia.okiem.pl [dostęp 15.04.2016].
www.modcell.com [dostęp 2.10.2016].
www.sztuka-architektury.pl [dostęp 2.10.2016].
www.fundacjahumboldta.pl [dostęp 2.10.2016].