TY - JOUR
TI - Pedagogiczna kategoria – uczenie się – w perspektywie wybranych paradygmatów
AU - Popławska, Agata
TI - Pedagogiczna kategoria – uczenie się – w perspektywie wybranych paradygmatów
AB - W artykule podjęto namysł nad pedagogiczną kategorią „uczenie się” odwołując się do idei paradygmatu zaproponowanej przez T.S. Kuhna i wyrażono przekonanie o wieloparydygmatyczności dydaktyki. Powiązano różne sposoby definiowania człowieka i jego posłannictwa (człowiek – maszyna, człowiek – autonomiczny, człowiek – konstruktor, człowiek dekonstruktor) z adekwatnymi paradygmatami: behawiorystycznym, humanistycznym, konstruktywistycznym i krytyczno-emancypacyjnym. Dokonano analizy wybranych podejść dydaktycznych, skupiając uwagę podmiotach procesu edukacyjnego i jego uwarunkowaniach. Przyjęto stanowisko, że chociaż w perspektywie każdego z czterech omawianych paradygmatów uczenie się rozumiano inaczej, to jednak w rzeczywistości w określonych sytuacjach paradygmaty te nie konkurują, ale dopełniają się. Zaproponowano, aby spojrzeć na uczenie się jako proces wielowymiarowy, a uwzględniając cztery omówione perspektywy paradygmatyczne, komplementarnie ująć cztery jego wymiary: adaptację, samorealizację, emancypację i samoregulację, gdzie uczenie się stanowi reaktywną odpowiedź na wzmacnianie (adaptacja), gdzie uczący się konstruuje obraz świata i samego siebie, samodzielnie buduje wiedzę osobistą (samoregulacja) oraz dąży do samourzeczywistnienia, zaspokojenia potrzeb, rozwijania zainteresowań i zdolności (samorealizacja), a także przyjmuje postawę otwartości, uwalniania się od ograniczeń, inicjuje zmiany, korzysta z autonomii (emancypacja).
VL - 2019
IS - 7 (2019)
PY - 2019
SN - 2353-4745
C1 - 2544-0179
SP - 149
EP - 169
DO - 10.4467/25439561LE.19.008.11525
UR - https://ejournals.eu/czasopismo/labor-et-educatio/artykul/pedagogical-category-learning-in-the-perspective-of-selected-paradigms
KW - uczenie się
KW - edukacja
KW - paradygmat
KW - dydaktyka