%0 Journal Article
%T Losy zakonników i zakonnic z klasztorów skasowanych w Wielkim Księstwie Poznańskim (do 1841 r.)
%A Włodarczyk, Zdzisław
%J Przegląd Archiwalno-Historyczny
%V 2021
%R 10.4467/2391-890XPAH.21.001.15306
%N Tom VIII
%P 7-27
%K wiek XIX, Prusy, Wielkie Księstwo Poznańskie / Prowincja Poznańska, kasaty klasztorów
%@ 2391-890X
%D 2021
%U https://ejournals.eu/czasopismo/przeglad-archiwalno-historyczny/artykul/losy-zakonnikow-i-zakonnic-z-klasztorow-skasowanych-w-wielkim-ksiestwie-poznanskim-do-1841-r
%X Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego zachodnie tereny Księstwa Warszawskiego z Poznaniem i Bydgoszczą włączono do monarchii pruskiej jako Wielkie Księstwo Poznań- skie / Prowincja Poznańska. Nowy władca — Fryderyk Wilhelm III — zapewniał wprawdzie poszanowanie religii katolickiej wyznawanej przez większość mieszkańców, nie dotyczyło to jednak wspólnot zakonnych (57 domów, 454 zakonników i 119 zakonnic), których liczbę postanowiono sukcesywnie zmniejszać, z czasem zaś zlikwidować. Okoliczności nie pozwalały przy tym na wykorzystanie radykalnych wzorów śląskich z 1810 r. Władze pruskie postanowiły dokonać likwidacji przez stopniową redukcję stanów osobowych, m.in. drogą naturalną, za sprawą likwidacji nowicjatu czy wreszcie sekularyzacji. Procesy te uległy przyspieszeniu po wybuchu powstania listopadowego i mianowaniu naczelnym prezesem Eduarda Flottwella. Rozkaz gabinetowy z 31 marca 1833 r. nakazywał likwidację, w okresie trzech lat, pozostałych jeszcze na terenie Księstwa zgromadzeń. Ostatecznie, w roku 1841, stanowiącym cezurę końcową, zmarł ostatni komisarz reformacki, niedługo potem dokonano kasaty klasztoru bernardynów w G órce pod Łobżenicą. Na terenie Księstwa pozostały tylko domy: szarytek w Poznaniu i filipinów w G ostyniu — uznane przez pruskich decydentów za użyteczne.