%0 Journal Article %T Austerlitz i Róża, czyli zjawy jako bohaterowie naszych czasów (projekty literatury w nożyku profesora Tadeusza Różewicza i Austerlitz W.G. Sebalda) %A Fazan, Jarosław %J Konteksty Kultury %V 2022 %R 10.4467/23531991KK.22.009.15390 %N Tom 19 zeszyt 1 %P 97-112 %K Tadeusz Różewicz, W.G. Sebald, literatura po Zagładzie, kryzys humanizmu %@ 2083-7658 %D 2022 %U https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/austerlitz-i-roza-czyli-zjawy-jako-bohaterowie-naszych-czasow-projekty-literatury-w-nozyku-profesora-tadeusza-rozewicza-i-austerlitz-w-g-sebalda %X Szkic ujmuje porównawczo późny poemat Tadeusza Różewicza nożyk profesora (2001) oraz ostatni utwór W.G. Sebalda, powieść Austerlitz z tego samego roku w kontekście literatury „widmoontologicznej”. Oba dzieła stanowią powroty do problematyki Zagłady po ponad półwieczu i podejmują problem obcowania żywych (ocalałych lub urodzonych po wojnie) z umarłymi; obcowanie to, tyleż konieczne, co niemożliwe, stanowi inspirację dla idei literatury umożliwiającej „spotkanie z umarłymi”. W obu dziełach pojawia się również głęboka krytyka cywilizacji nowoczesnej, której nieuchronnym następstwem były wojny światowe pierwszej połowy XX wieku.