TY - JOUR
TI - „Czasem prawda nie będzie podobna do wiary”. Uwagi o wyższości prawdopodobieństwa nad prawdą w estetyce oświecenia
AU - Dąbrowski, Roman
TI - „Czasem prawda nie będzie podobna do wiary”. Uwagi o wyższości prawdopodobieństwa nad prawdą w estetyce oświecenia
AB - Zasada prawdopodobieństwa była w okresie oświecenia niemal powszechnie akceptowana, głównie (choć nie tylko) w ramach estetyki klasycyzmu. Potwierdzają to liczne wypowiedzi estetycznoliterackie w tamtej epoce. Prawdopodobieństwo, które ewokowało to, co ogólne, co mogło się zdarzyć, było uważane za ważniejsze od prawdy, odnoszącej się do faktów jednostkowych. Wiązało się też z możliwością pewnego, akceptowanego przez odbiorców, odstępstwa od prawdy, aby dzieło mogło spełnić funkcję dydaktyczną (np. poprzez pokazanie tryumfu cnoty) czy aby zaprezentować rzeczy nie takimi, jakimi są, ale jakimi mogą być. Wierność zasadzie prawdopodobieństwa miała też służyć wytwarzaniu iluzji w świadomości odbiorców. W różnych gatunkach przy tym ta możliwość modyfikacji prawdy wyglądała inaczej (np. mówiące zwierzęta dopuszczalne były tylko w bajce). Nowe koncepcje estetyczne wiążą się natomiast z odchodzeniem od zasady prawdopodobieństwa, często w kierunku w nowy sposób rozumianej – prawdy. 
VL - 2011
IS - Tom 7
PY - 2011
SN - 2083-7658
C1 - 2353-1991
SP - 128
EP - 136
UR - https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/czasem-prawda-nie-bedzie-podobna-do-wiary-uwagi-o-wyzszosci-prawdopodobienstwa-nad-prawda-w-estetyce-oswiecenia