TY - JOUR
TI - Strzały zatrutego powietrza „na ludzie i na każdą rzecz”. Wczesnonowożytne kształtowanie doświadczenia zarazy
AU - Staniszewski, Andrzej Tadeusz
TI - Strzały zatrutego powietrza „na ludzie i na każdą rzecz”. Wczesnonowożytne kształtowanie doświadczenia zarazy
AB - Artykuł stanowi krótki przegląd sposobów, w jaki wczesnonowożytna medycyna i kultura religijna interpretowały i kształtowały doświadczenie zarazy i życia w jej czasie. Część pierwsza przedstawia średniowieczne i nowożytne wyjaśnienia medyczne dotyczące pochodzenia i rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych. Autor w drugiej części tekstu omawia nowożytne sposoby ukazania niesionej powietrzem zarazy jako zagrożenia powszechnego i wszechogarniającego oraz rekapituluje dawne teorie łączące zatrucie powietrza z działaniem gwiazd. Trzecia część artykułu jest refleksją nad tym, w jakim stopniu doświadczenie zarazy było czymś wspólnym, dotykającym w podobny sposób wszystkich mieszkańców nowożytnej Europy. Wskazuje też, że choć zaraza była zjawiskiem stale obecnym w dawnej Europie, istniały spore różnice w jej doświadczeniu w zależności od stanu społecznego. Następna część tekstu przedstawia, jak na akceptację takiego stanu rzeczy mógł wpływać proces nadawania epidemii wymiaru moralnego i religijnego. Artykuł podsumowuje zakończenie, wskazujące, jak indywidualizacja doświadczenia zarazy – symbolizowana przez strzałę – jednocześnie przynosiła ludziom otuchę i pozwalała objaśnić niszczony zarazą świat w znajomych kategoriach, a także uniemożliwiała wyobrażenie sobie innego modelu wspólnoty przeżywania zarazy.
VL - 2020
IS - Tom 17 zeszyt 3
PY - 2020
SN - 2083-7658
C1 - 2353-1991
SP - 255
EP - 272
DO - 10.4467/23531991KK.20.021.13135
UR - https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/strzaly-zatrutego-powietrza-na-ludzie-i-na-kazda-rzecz-wczesnonowozytne-ksztaltowanie-doswiadczenia-zarazy
KW - XVI wiek
KW - XVII wiek
KW - dżuma
KW - epidemia
KW - religia
KW - równość
KW - strzały zarazy
KW - średniowieczna i wczesnonowożytna medycyna
KW - wczesnonowożytna Europa
KW - wczesnonowożytna Polska
KW - zaraza