TY - JOUR TI - Zieleń jako element kształtowania miejskich przestrzeni publicznych dedykowanych kulturze – wybrane przykłady AU - Gyurkovich, Mateusz AU - Sotoca, Adolfo TI - Zieleń jako element kształtowania miejskich przestrzeni publicznych dedykowanych kulturze – wybrane przykłady AB - Obiekty i zespoły architektoniczno-urbanistyczne związane z funkcjami kultury stanowią obecnie w miastach europejskich znaczące dla ich statusu i wizerunku elementy struktury przestrzennej. Współtworzą istotne sekwencje wnętrz urbanistyczno­-krajobrazowych, zarówno w obrębie historycznych układów przestrzennych, jak i nowo projektowanych, w tym najczęściej poddawanych procesom rewitalizacyjnym, fragmentów tkanki miejskiej. Wielu z tych przestrzeni towarzyszą kompozycje zielone, najczęściej w postaci niewielkich klombów lub szpalerów drzew, podkreślających monumentalizm założeń urbani­stycznych i architektonicznych, które mają symbolizować rangę i pozycję poszczególnych instytucji kultury. Poza historycz­nymi założeniami rezydencjalno-parkowymi, adaptowanymi obecnie na funkcje związane z kulturą, niezwykle rzadko zdarza się, aby skomponowana zieleń dominowała w tego typu założeniach, nie będąc przede wszystkim tłem dla architektury, ale równoprawnym, jeśli nawet nie- dominującym, elementem kształtującym miejską przestrzeń publiczną. Publikacja przywołu­je kilka przykładów współczesnych realizacji takich przestrzeni w metropoliach europejskich. Greenery as an element of shaping urban public spaces dedicated to culture—selected examples Abstract Architectural and urban structures and complexes associated with cultural functions in European cities currently constitute elements of their spatial structure that are significant to their status and image. They co-create essential sequences of urban and landscape interiors, both within historical spatial layouts, as well as newly-designed ones, most commonly including those fragments of urban tissue that are subjected to urban regeneration processes. Many of these spaces are accompanied by green compositions, most commonly in the form of small flower-beds or rows of trees that highlight the monumentalism of urban and architectural complexes and which are meant to symbolise the rank and position of individual cultural institu­tions. Apart from historical park and residence complexes that are currently being adapted to functions associated with cul­ture, it is very rare for arranged greenery to dominate in these types of layouts, instead of primarily serving as a background for architecture—an equally significant if not a non-dominant element that shapes urban public space. The publication refers to a number of examples of contemporary built projects of such spaces in European metropolises. VL - 2018 IS - 24/2018 PY - 2019 SN - 1731-2442 C1 - 2543-8700 SP - 99 EP - 110 DO - 10.4467/25438700SM.18.062.9652 UR - https://ejournals.eu/czasopismo/srodowisko-mieszkaniowe/artykul/greenery-as-an-element-of-shaping-urban-public-spaces-dedicated-to-culture-selected-examples KW - park KW - przestrzeń publiczna KW - urbanistyka krajobrazu KW - przestrzenie kultury KW - miasto europejskie; park KW - public space KW - landscape urbanism KW - spaces of culture KW - European city